Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılı sanayi ürün verileri, otomotiv sektöründeki dönüşümü rakamlarla ortaya koydu. Otomobil üretimi 2017’ye kıyasla yaklaşık 386 bin adet azalarak 1 milyon 169 bin seviyesine geriledi. Aynı dönemde motosiklet üretimi 14 kat artış göstererek 74 binden 1 milyon 14 bine çıktı.
Ekonomist İnan Mutlu, bu tablonun sadece üretim değil, toplumsal tüketim ve istihdam dinamikleri açısından da ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı.
“Hem insanların otomobil alma güçleri düşüyor hem de moto kurye sayısı ciddi biçimde artıyor.”
TALEP DARALMASI, YÖN DEĞİŞİMİ
2017’de 1 milyon 555 bin seviyesinde olan otomobil üretimi, 2020’de pandemi etkisiyle 1 milyonun altına kadar düştü. 2024’te ise 1 milyon 169 bin düzeyinde gerçekleşti. Aynı dönemde motosiklet üretimi düzenli biçimde artış gösterdi ve 2024’te 1 milyon eşiğini aştı. Bu dramatik değişim, kent içi ulaşım tercihlerinden ekonomik baskılara kadar çok katmanlı bir dönüşüme işaret ediyor.
Mutlu’ya göre iç pazarda satın alma gücünün zayıflaması, bireysel otomobil yerine motosiklet gibi düşük maliyetli ulaşım araçlarına yönelimi hızlandırıyor. Aynı zamanda motosiklet üretimindeki bu artış, büyüyen moto kurye sektörünün etkisiyle istihdam açısından yeni bir eksen oluşturuyor.
Türkiye gibi ihracata dayalı büyüyen bir ülke değilseniz, iç pazarda talebi öldürmenin ciddi sonuçları oluyor.
— inan mutlu (@inanmutlu1) June 27, 2025
Hele bir de ihracat pazarlarınız daralıyorsa uzmanlaşılan klasik sektörler ciddi anlamda zora düşüyor.
Türkiye ekonomisinin 2000 sonrası en önemli iki sektörü… pic.twitter.com/T2fSLtSUfJ
“OTOMOTİV, TEKSTİLİN YOLUNDA”
Ekonomist Mutlu, tekstil sektöründe yaşanan gerilemenin benzerinin yakında otomotivde de görülebileceğini belirtti. “Türkiye ekonomisinin 2000 sonrası iki temel sektörü tekstil ve otomotivdi. Tekstilde yıkımı her gün ekranlarda izliyoruz. Yakında otomotiv de aynı bağlamda haberlere düşecek” uyarısını yaptı.
HAKAN DOĞU: “YOKUŞ AŞAĞI İNİŞ BAŞLADI”
Renault’nun eski Türkiye CEO’su Hakan Doğu da 16 Mart’ta yaptığı paylaşımda sektöre dair kaygılarını dile getirmişti. “Türk otomotiv sanayi için, tahmin edildiği gibi, yokuş aşağı iniş başladı maalesef” diyen Doğu, kısa vadede iyileşme beklenmemesi gerektiğini belirtmişti
İbrahim Aybar’ın raporuna dayandırdığı açıklamada, Şubat sonu itibarıyla otomotiv üretiminin %9, otomobil üretiminin %6 düştüğünü, ticari araçta ise %13’ü aşan gerileme yaşandığını aktardı. Kapasite kullanım oranlarının da %64’e kadar düştüğünü söyleyen Doğu, “Sanayi düşmanı ahali zil takıp oynayabilir ama çıkarılacak binlerce işçi ve azalacak 35 milyar dolarlık ihracat için yerine ne koyacaklarını düşünsünler” uyarısında bulunmuştu.
Kıymetli meslektaşım @ibrahimaybar64 İbrahim Aybar'ın blogunda yazdıklarını 1,5 yıldır yazıyorum ve işler daha iyiye gitmeyecek.
— Hakan Dogu (@HakanDogu1166) March 16, 2025
Beni takip edenler bilir bu konuya ilgimi ancak bu tip geri gidişler hemen düzelmez çünkü bu tip uatırımlar çok uzun vadelidir.
Türk otomotiv sanayi… https://t.co/13SBeCzRBh
