‘Kurt Kanunu’ romanının 45 yıldır sansürlü şekilde basıldığını ortaya çıkaran haberimizin yankısı sürüyor. Yazarın yakın dostlarından Naci Çelik Berksoy, skandalı KARAR’a değerlendirdi.
Romanın yayıncısı Ketebe’nin iddialı külliyat çıkışını hatırlatan Berksoy, “Hani bir ordu kurulmuş, özel baskılar için çalışılıyordu? Niye sağlığındaki baskıları mehaz almamışlar?” diye sordu. “Bu durum Kemal Tahir’e yapılmış en büyük ihanet” diyen Berksoy, yazarın bütün kitaplarının kontrole muhtaç olduğunu da söyledi.
SALİHA SULTAN
Edebiyat dünyasında sansür tartışmalarını yeniden tetikleyen Kemal Tahir haberimiz kamuoyunda yankılanmaya devam ediyor. Kemal Tahir’in ‘Kurt Kanunu’ romanının 1981’den bu yana sansürlü şekilde yayınlandığını ortaya koyan Doç. Dr. Nuri Sağlam’ın KARAR’a açıkladığı skandalın edebiyat ve yayın dünyasında yarattığı sarsıntı sürerken, gözler ünlü romancının diğer kitaplarının akıbetine çevrilmiş durumda. Haberimizi yorumlayan birçok edebiyat araştırmacısı Kemal Tahir örneği üzerinden yayınevlerinin güvenirliliğini sorgularken, gözler de yazarın son yayıncısı Ketebe Yayınları’na çevrilmiş durumda. Yayınevi son üç gündür sessizliğini korurken, okurlar Kemal Tahir Vakfı gibi yazarın eserlerinin sorumluluğunu taşıyan bir kurumun da henüz bir açıklama yapmamış olmasının şaşkınlığını yaşıyor.
Kemal Tahir romanında tahrifat iddiası: ‘Kurt Kanunu’na 12 Eylül sansürü 50 yıl sonra ortaya çıktı
Kemal Tahir’in bütün eserlerine şüphe düştü
HANİ ORDU KURULMUŞ, ÖZEL BASKI İÇİN ÇALIŞILIYORDU?
Haberimizle birlikte başlayan hararetli tartışmalar sürerken, konuya ilişkin görüşlerini öğrenmek üzere Kemal Tahir’in yakın dostu yazar ve rejisör Naci Çelik Berksoy’a ulaştım. Berksoy, yazara yapılan sansürle ilgili haberimizi gazetemizden okuduğunu ve şaşkınlığa uğradığını belirterek, ilk olarak “Çok ayıp!’ tepkisini verdi. Sözlerini “Kimse bugüne kadar nasıl fark etmemiş, hiç mi bakmazlar bir romanın ilk baskısına?” diye sürdüren 78 yaşındaki Berksoy, şunları söyledi: “Kurt Kanunu romanı Kemal Tahir yaşarken basılmış bir kitaptır. Biz mesela Türkiye Defteri dergimiz için Kara Kemal konusu üzerine de kendisi ile birkaç kez röportaj yapmıştık.” Berksoy, romanın Tekin Yayınevi tarafından tahrif edildikten sonra, kitabı basan diğer yayıncıların da aynı hatayı tekrarlamasını ise şöyle değerlendirdi: “İthaki Yayınları kitapları basarken iddialı çıkış yapmıştı ama bu yanlışı sürdürmüş. Ketebe Yayınları da iki yıl önce ‘Kemal Tahir’in külliyatını basacağız’ diye iddialı bir şekilde çıktı. Hani orada bir ordu kurulmuş, özel baskılar için çalışılıyordu, seferberlik ilan etmişlerdi. Niye sağlığındaki baskıları mehaz almamışlar? İnsan hayret ediyor. Bu çok kötü bir durum, Kemal Tahir’e yapılmış en büyük ihanet bence. Yayın dünyasındaki vurdum duymazlıktan şikayet eden Berksoy, “Baştan tekrar Kemal Tahir kitaplarının hepsini kontrol etmeleri lazım geliyor, bu tahrif Tekin Yayınları’nda başladıysa oradan da bakarak, bütün kitapların tekrar editörler tarafından editlenmesi lazım. Şimdi Ketebe’nin görevi budur. Büyük bir Kemal Tahir kitaplığı yapmaya çalışıyorlar ise bu konuda titiz olmaları gerekiyor.”
ONUNLA AYNI DÜŞÜNMEYEN CEVDET KUDRET BİLE ROMANI SANSÜRLEMEDİ
Berksoy konuşmamızda ayrıca ‘Kurt Kanunu’ romanının yayımlandığı döneme dair de şu tarihi tanıklığını da aktardı: “Kurt Kanunu çıkarken romanın editörü yazar Cevdet Kudret’ti. O dönem Bilgi Yayınevi’nin yayın yönetmeni olan Cevdet Kudret, Kemal Tahir ile aynı düşüncede olmayan bir yazarımızdır, buna rağmen romanda o yapmamış bir sansür. Cevdet Kudret’ten sonra yayın yönetmeni olarak Attila İlhan geldi mesela. Kemal Tahir’in ölümünden sonraki evrakından notları çıkardı, ‘Hür Şehrin İnsanları’, ‘Namusçular’, ‘Mülkiyet Kalesi’ gibi eserlerini de o yayımladı.”
KURTULUŞ KAYALI İSE YORUM YAPMAK İSTEMEDİ
Berksoy’un ardından, Türkiye’de Kemal Tahir üzerine en çok konuşan ve yazan akademisyenlerden biri olan, yazar üzerine otorite olarak bilinen siyaset bilimci ve sinema araştırmacısı Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı’yı da konuya dair değerlendirmelerini almak için aradım. Ocak 2023’te ‘Kemal Tahir’in Bir Entelektüel Olarak Portresi’ kitabı Ketebe Yayınları’nın Kemal Tahir Külliyatı’ndan yayımlanan Prof. Dr. Kayalı, konu hakkında konuşmayı tercih etmediğini belirterek, “ayak üstü konuşmam, yazmaya değer bulursam yazarım” diyerek yorum yapmaktan kaçındı.
Naci Çelik Berksoy
‘KİTAPLAR YAZARIN SAĞLIĞINDA BASILDIĞI ŞEKLİYLE YAYINLANACAK’ DEMİŞLERDİ
Edebiyat ve yayın dünyasında Kemal Tahir’in ‘Kurt Kanunu’ romanına uygulanan sansür haberimizin yankıları sürerken, gözler yazarın kitaplarının yayın hakkını elinde bulunduran ve külliyatını basmaya devam eden Ketebe Yayınları’na çevrildi. Ketebe Yayınları, 13 Aralık 2022’de Atatürk Kültür Merkezi’nde düzenlediği gösterişli bir lansmanda yazarın yayın haklarını satın aldığını açıklamış , ‘Kemal Tahir Külliyatı’ yayımlayacağını kamuoyuna duyurmuştu. Anadolu Ajansı’nın aynı tarihli haberinde detayları aktarılan külliyatın ilk dizisinde, ‘Kurt Kanunu’ romanının da yer aldığı kayıtlara geçmişti. Haberde, Ketebe Yayınları Yayın Yönetmeni Furkan Çalışkan’ın “Kemal Tahir gibi bir ismin yayın süreci diğer kitaplar gibi olmuyor, bir plan, program ve vizyon gerektiriyor” ifadelerine yer verilmişti.
Prof. İsmail Coşkun
Ketebe Yayınlarının Kemal Tahir külliyatı projesinin yöneticisi olan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. İsmail Coşkun da lansmanda yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullanmıştı: “Bu külliyatın neşir sürecinde Ketebe’nin editöryal mutfağı büyük bir özveriyle çalıştı. Bu süreçte yazarın sağlığında yayımlanmış son baskılar temel alındı, diğer baskılar karşılaştırma için kullanıldı. On altı kitapta da açıklama gerektirdiği düşünülen kelimeler, ibareler ve isimler için dipnotlar eklendi. Bazı dizgi ve sayfa düzeni hataları giderildi.” Haberimizin ardından birçok okurun gözü, Kemal Tahir’in kitaplarını üç yıldır okurla buluşturan yayınevine çevrildi. Lansmandaki açıklamalara rağmen ‘Kurt Kanunu’ romanının 45 yıl önce Tekin Yayınları tarafından uygulanan sansürlü halinin basılmış olmasını sorgulayan okurlar yayınevine “Ketebe Yayınları tahrifatı düzeltecek mi?” sorusunu yöneltti. Okurların tepkileriyle gündeme gelen yeni soruların ardından, Kemal Tahir Külliyatı’nın proje yönetmeni Prof. İsmail Coşkun’u da konuya dair atacakları adımları öğrenmek üzere aradım. Şahsen de tanıdığım Prof. Coşkun’a telefon yolu ile ulaşamayınca bir mesaj da ilettim ancak kendisinden herhangi bir dönüş alamadım. Ketebe Yayınları’nın Kemal Tahir’in bütün eserlerine şüphe düşüren haberimizin ardından takındığı sessizlik dikkati çekerken, kamuoyuna bir açıklama yapıp yapmayacakları da halen merak konusu.
‘YAYINCI KEMAL TAHİR İLE AYNI DÜŞÜNCEDE OLMADIĞI İÇİN TAHRİF ETMİŞTİR’
Kemal Tahir’in ‘Kurt Kanunu’ romanını 1981’de basan ve sansür uygulayan Tekin Yayınları da kamuoyunda hala merak konusu. 1962 yılında Kemal Karatekin tarafından kurulan yayınevinin birçok alanda 500’ye yakın kitap yayımladığı biliniyor. Tekin Yayınları hakkında bilgi almak için o dönemin yayın dünyasını iyi bilen isimlerden biri olan edebiyat araştırmacısı, yazar Taner Ay ile de görüştüm. Yazar Ay ilk olarak, Tekin Yayınları’nın Kemal Tahir, Orhan Kemal, Aziz Nesin’in kitaplarının yanı sıra, sağ cenahtan Barbaros Baykara, Oğuz Özdeş gibi yazarların da kitaplarını basan bir yayınevi olduğunu aktardı. “Tekin Yayınları Bülent Ecevit çizgisindeydi, 1968’de onun ‘Bu Düzen Değişmelidir’ kitabını da basmıştı” diyen yazar Ay, Tekin Yayınları’nın kurucusu Kemal Karatekin’i bizzat tanıma fırsatı bulduğunu da belirtti. Ay, ‘Kurt Kanunu’ romanında yapılan tahrifata yönelik ise şu görüşlerini paylaştı: “Ben yirmili yaşlarımdaydım, Kemal bey o dönem epey yaşlıydı sanırım 60’lı yaşlarındaydı artık. Ben Kurt Kanunu romanındaki tahrif kendisinden kaynaklanmıştır diye düşünüyorum. Karatekin, yayınevinde her işe kendisi bakıyor, karar veriyordu, öyle bir özelliği vardı. O dönem tabii Babıali yayıncılarının tamamı neredeyse öyleydi, editörlüğü, tashihi, kitap seçimini her şeyi kendileri yaparlardı. Karatekin, romandaki ifadeleri görünce kendi kendine öyle karar vermiştir. Onun kafasında Kara Kemal ile ilgili bir düşünce vardır ve o görüşünü bozmamak için değiştirmiştir diye düşünüyorum. Çünkü mizacı öyleydi.”
SAHAFLARDA SANSÜRSÜZ BASKILAR TÜKENDİ
Haberimiz, Türkiye’nin en büyük sahaf satış portalı Nadir Kitap’ı da etkiledi. Nadir Kitap’ın internet satış portalında Kemal Tarih’in sağlığında basılan, yani bütün baskılarda baz alınması gereken ‘Kurt Kanunu’ romanının 1969 ve 1972 tarihli baskılarının tükendiği görüldü. Yazarın diğer eserlerinin ilk baskılarının satışı devam ederken, Kurt Kanunu’nun ilk baskılarını internet üzerinden satın almak şu an imkansız hale geldi.
