Kayserililerin öne çıkan ticari kafası meğer tesadüf değilmiş! Tarihin ilk şirketi, onlar tarafından kurulmuş! Arkeolojik kazılarda ortaya çıktı...
Kayseri’nin tarihini 6 bin yıl öncesine dayandıran Kültepe Kaniş-Karum Ören Yeri’nde yapılan arkeolojik kazılar, Anadolu’nun ticari hayatına dair önemli bilgiler sunuyor. “Anadolu tarihinin başladığı yer” olarak bilinen bu ören yerinde, Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu başkanlığındaki kazı ekibi, dönemin ticari hayatını ayrıntılı şekilde belgeleyen tabletleri gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.
Tarihin Işığında Kültepe Kazıları
Kayseri-Sivas karayolu üzerinde bulunan Kültepe Kaniş-Karum Ören Yeri'nde, Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu başkanlığında sürdürülen kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle devam ediyor. Bu kazılar, bölgenin 6 bin yıllık köklü geçmişini aydınlatıyor. 75 yıldır aralıksız süren kazılarda, bugüne dek 20 binden fazla çivi yazılı tablet keşfedildi. Bu tabletler, özellikle ticari faaliyetleri kayıt altına alarak dönemin ekonomik yapısını gözler önüne seriyor.
İlk Şirket: 15 Kilo Altın Sermaye ile Kuruldu
Kazı Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, Anadolu’da 4 bin yıl önce kurulan ilk şirketin 12 kişi tarafından 15 kilo altın sermaye ile kurulduğunu belirtti. Kulakoğlu, Kültepe’de bulunan tabletlerin büyük bir kısmının ticari amaçlı olduğunu ve tüm mali işlemlerin detaylı bir şekilde kayıt altına alındığını ifade etti. Kulakoğlu, "Bu tabletlerin büyük bir kısmı okundu, en azından içeriği hakkında bilgi sahibiyiz. Kültepe’de tabletlerin bu kadar çok bulunmasının sebebi aslında ticaret. Yani para ile ilgili yapılan her işlem kayıt altına alınmış. Burası çok hareketli bir şehir, günümüzden 4 bin yıl öncesinde Metropolitan bir şehir. Yaklaşık 30 bin ile 50 bin arasında insanın yaşadığı bir yer burası. Gayet doğal olarak da çok farklı konular bir araya geliyor. Bu işler arasında önemli olan ticareti aktivitelerin de iyi bir şekilde belgelenmesi ve belgelendikten sonra esas olarak bizim en çok dikkatimizi çeken hususlardan bir tanesi" dedi.
TİCARİ HAYATIN BELGELERİ
Kültepe'de bulunan tabletlerdeki bilgiler, dönemin ticari hayatının ne kadar gelişmiş olduğunu gözler önüne seriyor. Prof. Dr. Kulakoğlu, "Asur’dan çıkan kervanın yolda harcadığından başlayarak buraya gelişi, buradan başka şehirlere gidişi sırasında harcanan her şey yazılı olarak günümüze kadar ulaşmış. Ayrıca burada olan insanların birbirleriyle olan alacak verecek ilişkisi de kayıt altına alınmış ve şahitler huzurunda bunlar tutulmuş. " şeklinde konuştu.
12 ORTAKLI İLK ŞİRKET
Prof. Dr. Kulakoğlu, bulunan tabletlerde Anadolu’nun ilk şirketinin 15 kilo altın sermaye ile kurulduğunu belirten bilgilerin yer aldığını söyledi. "Kayseri Müzesi’nde sergilenen bir tablette; yaklaşık olarak 15 kilo altın ile kurulmuş bir şirketten bahsediyor. 12 kişi bir araya geliyor, herkes farklı farklı oranlarda altın vererek şirketin ortağı haline geliyor. Bu şirket sermayesini Amur İştar isimli tüccar 12 sene boyunca işletecek. Kârın 3’te 1’i alıkonulacak, 3’te 1’i paylaşılacak şeklinde yürüyecek prosedür burada tayin edilmiş. Burada günü dolmadan şirket sermayesine koyduğu payı geri almak istediğiniz zaman 1 kilo altın yerine size yaklaşık 4 kilo gümüş verilecek. Aslında sermayeni günü gelmeden çekersen zarar etmiş oluyorsun. Yani 12 yıl gibi uzun bir süre sermayenin yerinde kalması garanti altına alınıyor. Bütün bu tabletteki konunun tamamı en sonunda ’şahitler huzurunda’ şeklinde mühür basılarak imzalanıyor. Burada çıkan tabletler Milattan Önce 1950’li yıllardan sonraki dönemlere tarihlenen tabletler." dedi.
TARİHE IŞIK TUTAN BELGELER
Kültepe Kaniş-Karum Ören Yeri’nde bulunan bu tabletler, Milattan Önce 1950'li yıllara tarihleniyor ve Anadolu’da yazının ilk başladığı döneme işaret ediyor. Prof. Dr. Kulakoğlu, "Anadolu’da yazının ilk başladığı dönemdir. Doğal olarak da Anadolu’daki ilk şirketin beyan edilmesi, bir anlamda şirket senedidir. Anadolu’da ilk defa burada karşımıza çıkıyor" dedi.
