Pazartesi günkü yazımızda turizmde toplam gelir ve gelen turist üzerinden kişi başı harcamaya bakmıştık.

2009-2014 arasında bir turistin ortalama harcaması 700 dolar seviyelerinde seyrediyordu. 2015-2020 sonuna kadar düşen kişi başı harcama 2021 ve sonrasında hızla yükselerek 900 dolar bandına oturmuş oldu.

Bu sayede aynı turist sayısı olmasına rağmen 2019 yılında 34,3 milyar dolar gelir elde ederken 2022 yılında 41,4 milyar dolar turizm geliri elde ettik.

Fakat eksik kalan bir nokta vardı; onu da TÜİK Salı günü açıkladığı veriler ile bize dolaylı şekilde göstermiş oldu.

Konuyu şöyle izah edelim: Mesela ilk analizde turist sayısına bakıyoruz... Diyelim ki -A- ülkesine 10 milyon turist gelirken -B- ülkesine 20 milyon turist geldi. Ama -A- ülkesine gelen turistler o ülkede ortalama 20 gün kalırken -B- ülkesine gelen turistler 10 gün konaklıyor. O zaman değişen bir şey yok ki...

Her iki ülkede de turist sayısı iki kat farklı olmasına rağmen geceleme sayısı aynıdır.

Hatta şöyle kabul edelim. -A- ülkesine gelen turistler kişi başına 2 bin dolar harcarken -B- ülkesine gelen turistler de kişi başına bin dolar harcasın... Yine değişen bir şey olmaz. İki ülkenin de toplamda turist geliri aynıdır.

Burada kritik mesele turist başına harcama değildir, asıl mesele turistin günlük harcama tutarıdır.

İşte biz de TÜİK verilerinden bunu hesapladık. Türkiye’ye gelen turistler günlük ne harcamışlar?

Bu sefer sadece yabancıları değil, bizim yurtdışı vatandaşlarımızı da hesaba kattık. (TÜİK verileri toplu veriyor)

Çok ilginç bir sonucun ortaya çıktığını hemen belirteyim.

2014 yılında 41,4 milyon turist 35,1 milyar dolar harcama yapıyor. Kişi başına harcama 848,4 $... Peki bu turist kaç günde bu harcamayı yapıyor: 9,98 günde... Yani gün başına (TÜİK geceleme diyor) harcama 85,0 $.

İşte kritik konu burası... Gece başına harcama nasıl seyrediyor?

Kişi başı harcama son 2 yılda 900 doların üzerine çıkıyor ama gece başına harcamada durum nedir?

2013-2014 yıllarında 80 doların üzerine çıkan gece başına harcama 2018 yılında 60-65 dolar bandına kadar düşüyor. Ve 2021 yılı ile beraber yeniden 80 doların üzerine çıkan gecelik harcama 2022 yılında 87,8 dolar oluyor.

Turist başına gecelik harcama bu yılın ilk çeyreğinde de 84,5 dolar seviyesinde kalırken asıl sürpriz 2. çeyrekte geliyor.

2023 yılı ikinci çeyreğinde ülkemize 13 milyon 995 bin turist geliyor. Bu gelenlerin kişi başına ortalama geceleme sayısı 8,44 gün. Yani toplamda 118 milyon 175 bin geceleme gerçekleşiyor. Ve turistler bu süre içerisinde 12 milyar 975 milyon dolar harcayarak geceleme başına tam 109,8 dolar bırakmış oldular.

Geçen yılın ikinci çeyreğinde gecelik harcama 93,5 dolarken şimdi bu tutar 109,8 dolara çıkmış oldu.

Geçen yıl 2. çeyrekte ortalama geceleme 9,44 gündü... O nedenle turist başına harcama sadece yüzde 5,0 artışla 883 dolardan 927 dolara yükseliyor ama turist başına gecelik harcama yüzde 17,4 artışla 109,8 dolara yükseliyor.

Bunu biraz tersten izah edelim: Turist sayımız bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 17,2 yükseliyor ama otellerde oda doluluğu sadece yüzde 4,9 artıyor. (Aynı sayıda oda olduğunu varsayıyoruz)

Çünkü gelen turist geçen yıla göre 1 gün daha az kalıp gitmiş...Geçen yıl 9,44 gün kalırken bu yıl 8,44 gün kalmışlar. Ama buna rağmen turist harcaması yüzde 23,1 artıyor. İşte bu artış tamamen fiyat artışından geliyor. Yani ilk kez Türkiye’de konaklama bedeli gecelik fiyatta 100 dolar aştı ve 109,8 dolara ulaştı.

Oteller boş söyleminin bir kısmı da buradan kaynaklanıyor. Daha az gece konaklayan ama daha çok harcayan bir turist yapımız oluştu.

Ama bunu tekrar sorarak bitirelim: Bu fiyat artışı gelenleri memnun mu etti, yoksa bir daha gelmezler mi?

Onu da sonraki yıllarda göreceğiz.

Şimdilik durum gayet iyi...