Bu konuda nerede ise tek başıma olduğumu biliyorum ama yılmadan usanmadan tekrar tekrar yazacağım.
Aslında yıllardır söylediklerim de oluyor. Demiştim ki, eğer emeklilik sistemini düzeltmezseniz emekli maaşları düşecek ve dilenci gibi para almak zorunda kalacaklar.
Nitekim öyle de oldu.
Ama daha durun, emekli maaşları daha da düşecek… Bu kesinlikle olacak. İktidar değişse ve büyük bir reform yapılmazsa da bu durum sürecek.
Gelin beraber anlatayım.
***
SGK kayıtlarına göre Nisan 2024 itibari ile 16 milyon 303 bin kişi emekli maaşı alıyor. 2022 yılı sonunda bu sayı 13 milyon 933 bindi.
2022 sonunda çalışıp prim ödeyenlerin sayısı 23 milyon 741 bin iken şimdi bu sayı 22 milyon 942 bine düştü. Kısaca son 16 ayda aylık bazda prim ödeyenlerin sayısı 50 bin azalırken (her ay) emekli olanların sayısı 148 bin arttı.
Devlet şu anda 16,3 milyon emekliye ve 5 milyon 238 bin kamu personeline maaş veriyor. (Küçük bir kısmı belediyelerde)
Kısaca devlet 21,6 milyon kişiye maaş veriyor.
2024 yılı ilk 4 ayına bakalım.
Devlet 790 milyar lira emekliye maaş ödemiş. Yine devlet 874 milyar lira da kamu personeline maaş ödemiş. Toplamda devletin ödediği maaş 1 trilyon 664 milyar lira… Bakın aynı dönemde toplanan vergi gelirleri 1 trilyon 832 milyar lira, yani maaş ödemesi vergi gelirlerinin %90’ına geliyor.
Ama diyeceksiniz ki SGK çalışanlardan prim geliri alıyor. Haklısınız
O zaman hesabı şu şekilde yapalım: Devlet SGK’ya emekli maaş ödemesi için ilk dört ayda Hazine’den 493 milyar lira aktarmış. İşte bu paraya bir de 874 milyar liralık kamu personel ödemesini ekleyelim: İşte devletin kasasından çıkan gerçek maaş ödemesi para bu: 1 trilyon 367 milyar lira…
Ve bu para toplanan vergi gelirlerinin yüzde 74,6’sı ediyor.
Sadece ve sadece kamu personel gideri bile vergi gelirlerinin %47,7’sine ulaşmış durumda. Oysa bu oran 2006-2023 döneminde %30,6 düzeyindeydi.
Yan bugün 1 trilyon 832 milyar lira vergi geliri topluyorsak bunun %30,6’si olan 560 milyar lirayı kamu personeline ödememiz gerekiyor. Ama 560 milyar lira yerine kamu personeline 874 milyar lira ödüyoruz.
Hatta SGK Hazine ödemesi ve kamu personel gideri toplamı Vergi gelirlerinin %53,3’ü etmesi gerekirken şimdi %74,6’sı ediyor.
Son 18 yılda (2006-2023) vergi gelirlerinin yüzde 22,7’si SGK’ya emekli maaşı için aktarılırken şimdi bu oran %26,9’a çıktı.
Yani durum giderek kötüleşiyor.
Hem emekliler için Hazine’den ödenen pay artıyor, hem de kamu personeli için ödenen tutar artıyor. Bu gidişle bütçe dediğimiz olay tamamen emekli ve kamu personel maaşına gitmiş olacak.
***
Şimdi önümüzde 2 yol var:
1-İlk akla gelen vergiler yolu ile bütçe gelirlerini artırmak. Ama bu nereye kadar kurtaracak. Bakın durum iki açıdan da çok vahim: Hem emekli ödemesi için hem de kamu personeli maaşları için tüm kaynaklar oraya gidiyor.
2-Ya da bu giderleri kısmak… Kamu personel sayısını dün verdim. Türkiye’de kamu personel sayısı nüfusa oranla fazladan 1 milyon 700 bin civarında artmış durumda. Bu artış hem memur kısmında hem de kamu işçisi kısmında gerçeklemiş.
Aynı durum emekliler için de geçerli. 22,9 milyon prim ödeyenle 16,3 milyon emekli maaşı ödenemez. Ve de 5,3 milyon kamu personel maaşı…
Ödenemez derken aslında bir tercihi belirtiyorum: Türkiye 34 yaş ortalamasına sahip, yani henüz genç ülkeyiz ama arkadan çocuk gelmiyor.
Genç ülke iken bizler kamu yatırımlarını gerçekleştirmek zorundayız. Yani kalkınmayı sağlamak zorundayız.
Bu bir tercihtir.
Ya çalışıp ekonomik kalkınmayı sağlayacağız ya da kaynakları maaş ödemelerine heba edeceğiz.
Bakınız, sadece 2008-2023 döneminde Hazine’den SGK’ya aktarılan kaynak 525 milyar dolara ulaşmış durumda. Oysa bir düşünsenize bu ülkede 525 milyar dolarlık altyapı yatırımının yapılmış olduğunu…
Neler kaçırdık neler…
Şimdi mesele şu: Kaçıracak süremiz yok.
İktidarı da muhalefeti de maalesef Türkiye’nin bu gerçek sorununu kavramış durumda değil. Ne acı ki kapkaranlık bir geleceğe yürürken bütün faturayı evlatlarımız ve/veya torunlarımız çekecek.
Bugün emekli maaşının 10 bin lira olmasına bile şükredeceğiz… Bekleyin..
