Akkuyu Nükleer Enerji santrali

Son zamanlarda Rusların Türkiye’ye para aktardığına dair söylentiler arttı. BDDK ve TCMB verilerine göre, gerçekten de Ağustos ayı döviz mevcudunda, Türkiye’de 10 milyar dolar civarında bir artış olduğu görülüyor.

Söylentilere göre Ruslar, Akkuyu Nükleer Santrali’ne harcanacak paranın tamamını Türkiye’ye transfer etmiş.

Mümkün ve makul.

Çünkü Rusların yurtdışında tutabileceği döviz rezervlerinin başına her an bir musibet gelebilir, riskin dağıtılması bakımında bu paraların bir kısmının Türkiye’ye aktarılması, Ruslar için makul bir seçenektir.

Tartışmalı Akkuyu Nükleer Santrali, Türkiye’nin finansal sıkışıklık yaşadığı bir döneminde, temin ettiği bu finansal destekle yeni boyutlar da kazandı fakat önce bu santrali doğru anlayalım.

Türkiye 1970’li yıllardan itibaren bir nükleer santral kurmak için daimi bir arayış içinde oldu. Başvurmadığı ülke ve şirket kalmadı desek yeridir.

Nükleer santral için yapılan ihalelerin şartnameleri kabaca, yap-işlet-sahip ol esaslı olarak hazırlanıyor ve neredeyse hiç ilgi görmüyordu.

Santrali yapmak için gerekli tüm parayı yüklenicinin getirmesi, santralin üreteceği elektriğin fiyatının makul olması ve ülkeye nükleer teknoloji transferi yapılması gibi, ilave zor talepler de içeriyordu.

İmkânsızı isteyen bu ihale şartnameleri, tahmin edileceği gibi, neredeyse ilgi görmedi.

Peki, Türkiye niçin bu santralleri yabancılara yaptırmak istiyor?

Cevap: Birincisi, bu teknolojiye sahip değil ikincisi parası yok.

Türkiye’nin, nükleer enerji santrali yapacak teknolojisi olsa, finansman temin edebilir mi?

Akkuyu Nükleer Santrali emsali bir santral (1200 x 4 = 4.800 MW) için bugün, batılı ülke şirketleri teklif verse, en az 33 - 48 Milyar dolar civarında bir fiyat teklifi verirler.

(Bu fiyatları, 2019 yılsonuna kadar yapılmış ihaleler hakkında medyaya düşmüş bilgiler veya tahminlerden derledim; bugünlerde bu fiyatların en az %30 arttığı kesindir.)

Ruslar, Akkuyu Nükleer Santralinin, onlara 20 milyar dolara mal olacağını beyan etmişti.

Biz 20 Milyar dolar üzerinden gidelim.

1) Türkiye’de 20 Milyar doları kredi alabilecek bir holdingi var mı?

Yok.

2) Birkaç holding birleşse böyle bir kredi bulabilir mi?

Bulamaz.

3) Bu krediyi verebilecek bir bankacılık sektörümüz var mı?

BDDK düzenlemelerine göre yok.

4) Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi, vadesi 20 yıl olan bir kredi bulabilir mi ve bulsa faizi kaç olur?

Bulamaz, varsayalım ki buldu faizi %12 ve üzeri olur.

5) Hazine kendi parasıyla bu santrali yapamaz mı?

Hükümetin ekonomideki en başarılı göstergesi bütçedir ve bütçe zaten, harcamalarının %12’sini borç alarak kapatmaktadır. İlave her harcama bütçe açığını artırır. Yani, böyle bir işe girişmezse iyi olur.

6) Peki, Ruslar, Türkiye’nin finansal çaresizliğini dikkate alarak Türkiye’ye yüksek fiyatlar mı verdi?

Türkiye, üretilecek elektriğin yarısını 12,35 sent’ten alacağını taahhüt etmiş. Bakiyesi de piyasada satılacak. 10 Mayıs - 10 Ağustos 2022 tarihleri arasında Türkiye’de toptan elektrik fiyatları 13,73 sent olmuş. Büyük Avrupa ülkelerinde fiyatlar 22- 25 cent civarında. Yani bir kilovatsaat için 12,35 cent, bugünkü şartlara göre, artık pahalı değil.

7) Bu anlattıklarımızdan, Ruslar’ın para kazanma ihtimali düşük görülüyor, buna rağmen niçin yapıyorlar?

Rusların bu işten umdukları parayı kazanmaları imkânsız, hatta para kazanacakları bile şüpheli.

8) Peki, niçin yapmaya devam ediyorlar?

Muhtemelen birkaç kez bu işten ticari olarak vazgeçtiler fakat siyaseten veya başka sebeplerle devam kararı aldılar. Ekonomik cevabım yok.

9) Santral tam kapasiteye ulaşınca, elektrik üretiminde atıl ve fazlalık oluşmayacak mı?

Türkiye bu yıl 350 milyar kilovatsaat elektrik tüketecek. Akkuyu tam kapasiteye ulaşınca 35 milyar kilovatsaat üretecek. 2040 yılında Akkuyu’nun elektrik tüketimindeki payı %5 olacak. Yani gereksiz ve atıl bir yatırım değil.

10) Akkuyu Nükleer Santrali, gerçekten, Türkiye’ye nükleer teknoloji transferi sağlayacak mı?

Hiç kimse bir başka ülkeye teknoloji transfer etmez hatta edemez, sadece teknolojiyi transferini gerçekten isteyen ülkeler bu transferi garanti eder.

Son söz: Yaşanan tartışmaların özü “Türkiye’ye teknoloji transferi” değil rantın paylaşılması kavgasıdır.

YORUMLAR (20)
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
20 Yorum