Köprü zamları

12 Ocak itibariyle otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam yapıldı.

2024 yılı için Osmangazi, Yavuz Sultan Selim (YSS) ve Çanakkale köprüleri için gişede sırasıyla % 174, %129 ve %168 oranlarında zam yapıldı.

Bir de bunun sözleşme yönü var.

Malum otoyol ve köprülerde sözleşmelerde döviz üzerinden gelir garantisi veriliyor.

Bu ücretler ABD doları cinsinden belirlenmişse ABD ve avro cinsinden belirlenmişse de Euro bölgesi enflasyonuna göre her yıl artırılıyor.

Eskiden sene başında bu ücretler Türk lirasına çevrilir ve bir yıl süresince uygulanırdı.

Hızlı kur artışları nedeniyle sözleşme ücretleri önce yılda iki defa artırılmaya başlandı.

Kur artışları daha da hızlanınca 2022 yılında ücretlere yılda dört defa TL’ye çevrilmeye başlandı. 2023 ve 2024 yıllarında bu uygulamaya devam edildi. 2025’e ise bakacağız.

İşte bu sözleşme ücretleri Osmangazi ve YSS ile Çanakkale köprüleri için sırasıyla % 23 ve %16 oranlarında artırıldı.

Peki, gişedeki artışlar sözleşmeye göre neden daha yüksek oldu?

Gelin bakalım.

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (KGM) BÜTÇESİ

Zamlar açıklandığında genel tepki artışın 2024 yılı TÜFE’sinden çok daha yüksek olduğu yönündeydi.

Malum TÜİK 2024 yılı manşet enflasyonunu % 44,38 olarak açıkladı.

Oysa KGM’nin açıkladığı otoyol ve köprü geçiş ücret zamları % 100’ün çok üzerindeydi.

Değerli okur KGM bu zamları enflasyon hesabına göre yapmıyor.

KGM’nin yaptığı tamamıyla “kasa yönetimidir.

Şekilde YİD yöntemiyle yapılan otoyol ve köprülere bütçeden yapılan ödemelerin, KGM bütçesi içerisindeki paylarını gösteriyorum.

Bu pay 2021 yılında zirve yaptı ve % 41’e çıktı.

Malum 2022 ve 2023 yılları kamu maliyesi açısından kâbus gibiydi.

Her iki yılda da başlangıç bütçesi anlamını kaybetti ve ek bütçe yapıldı.

2022 yılında YİD ödeneklerinin KGM bütçesi içerisindeki payı %32’ye düşse de 2023 yılında %37’ye çıktı.

Yani KGM, bütçesindeki her 100 liranın, 37’sini biricik garantili müteahhitlerine ödüyordu.

Bu sürdürülemez bir durum idi.

Bu durumu tersine çevirmek için 2024 yılında gişe ücretlerine Ocak, Mayıs ve Ağustos aylarında üç defa zam yapıldı.

Ocak 2025 yılına gelindiğinde yıllık zam oranları roket gibi fırladı.

Zaten KGM 2024 yılı bütçesinde YİD ödeneklerinin payını %28’e düşürmeyi hedeflemişti.

Sürücüler yolları ve köprüleri yeterince kullanmayınca, “ama yol yapıyorlar” diyerek köprüden mutmain biçimde geçenlerin ellerini ceplerine atmaları istendi.

Bence de iyi de yaptı.

Madem memnunlar, ödesinler bedelini.

O yolları kullanmayanlar neden bedel ödüyorlar?

Ama yapılan zamlar hala derde deva olmuyor.

Şekilde görüldüğü gibi KGM’nin bütçesinin dörtte birinden fazlası YİD müteahhitlerine gidiyor.

Nasıl mı?

Devam edelim.

screenshot-at-jan-18-22-39-43.jpg

GARANTİ ÖDEMELERİ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı 3 Ocak tarihinde köprü ve otoyollardan geçen araç sayılarını açıkladı.

Basitlik sağlamak için ben üç tane köprüde olan biteni inceleyeceğim.

Osmangazi köprüsünde yıllık araç garantisi 14 milyon 600 bindir. 2024 Yılı gerçekleşmesi ise 19 milyon 464 bin 305 araç olmuş.

Bu gelişme ilk bakışta iyi gibi duruyor. Çünkü trafik gerçekleşmesi garanti edilenin çok üzerine çıkmış.

Ama daha yakından bakınca kazın ayağının öyle olmadığı görünüyor.

Sözleşmeye göre Osmangazi Köprüsünün geçiş ücreti 35 ABD doları, YSS Köprüsünün 4 dolar ve Çanakkale Köprüsünün ise 15 avrodur.

Otoyol ve köprülerin sözleşme ücretleri çok yüksek olduğundan, sizler kullanın diye gişede düşük tutuluyorlar ve aradaki fark ise “katkı payı” adı altında KGM bütçesinden müteahhitlere ödeniyor.

En büyük katkı payı da Osmangazi Köprüsünde uygulanıyor.

Sayın Bakanının verdiği bilgilerden hareketle yaptığım hesaplama sonucuna göre 2024 yılında müteahhitlere Osmangazi Köprüsünde 580 milyon 74 bin 203 ABD doları tutarında KGM bütçesinden katkı payı ödemesi yapılmıştır.

2024 yılında YSS ve Çanakkale Köprülerindeki katkı payı ödemeleri ise sırasıyla 45,3 milyon dolar ve 44,3 milyon avrodur.

Bu köprülerde bir de garanti ödemesi bulunmaktadır.

YSS Köprüsünde garanti edilen araç sayısı 49 milyon 275 bindir. Gerçekleşme ise 21 milyon 201 bin 426’dır. Geçmeyen 28 milyon 73 bin 584 araç için KGM bütçesinden 154 milyon 302 bin 799 dolar garanti ödemesi yapılmıştır.

Benzer bir durum Çanakkale Köprüsü için de geçerlidir.

Bu köprüde 2004 yılında geçmeyen 13 milyon 740 bin 262 araç için ödenen garanti ise 258 milyon 405 bin 660 avrodur.

Sorarlarsa “ama köprü ve yol yaptılar” dersiniz.

Hem de cebimizden beş kuruş çıkmadan.

İyi pazarlar.

YORUMLAR (12)
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
12 Yorum