5 milyar dolarlık ziyaret

Türkiye iddialara göre, son 1 yıllık süreçte Merkez Bankası rezervlerini yükseltmek için paraya boğuluyor. Yılbaşında Azerbaycan ile başlayan sonrasında Rusya’nın yatırım için yolladığı parayla birlikte şimdi de Suudi Arabistan ve Katar’dan gelecek olan milyar dolarlar için sıcak temas sürüyor. En son Katar 10 milyar dolara yakın bir hesap açacağı gündeme gelirken onun hemen öncesinde Suudi Arabistan’dan 5 milyar dolar Merkez Bankası’na yatacak. Daha geçen ay Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Suudi Arabistan ile görüşmelere başlamış bunu da sosyal medya hesabı üzerinden duyurmuştu. Önceki hafta Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı Sözcüsü, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) 5 milyar dolarlık depo hesabı açmak üzere yapılan görüşmelerin son aşamada olduğunu duyurdu. Bunun üzerinden daha 1 hafta geçmeden İstanbul’da Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Majid Bin Abdullah Al Qasabi ile bir araya geldi.

Sosyal medya hesabından görüşmeye ilişkin paylaşım yapan Nebati, “Bugün, Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Sayın Majid Bin Abdullah Al Qasabi ile bir araya gelerek son derece verimli bir görüşme gerçekleştirdik. Görüşmemizde, ülkelerimiz arasındaki ekonomik, ticari ve finansal iş birliğimizi değerlendirdik. Sayın Bakan ile işbirliğimizi söz konusu alanlarda daha ileri noktalara taşıma hususunda mutabık kaldık” dedi.

Geçen hafta da Reuters, Katar’ın Türkiye’ye 10 milyar dolara ulaşabilecek yeni kaynak girişi sağlaması için görüşmelerde son aşamaya gelindiğini paylaşmıştı. Kaynağın 3 milyar dolara kadarlık bölümünün bu yıl gelmesi bekleniyor. Reuters’a bilgi veren üst düzey bir yetkili konunun ‘liderler düzeyinde yapılan ziyarette ele alındığını’ söylerken bir başka yetkili ise yıl bitmeden 2-3 milyar dolar bölümünün eurobond şeklinde olabileceğini söyledi. Üç kişinin doğruladığı haber için Katar ve Hazine ve Maliye Bakanlığı bir yorum yapmadı. TCMB, geçmiş yıllarda Katar Merkez Bankası ile önce 5 sonra 15 milyar dolara genişletilen swap anlaşması imzalamıştı.

‘KİME BORÇLU OLACAĞIMIZI BİLMEMİZ GEREKİR’

Geçen hafta konu hakkında bir yazı kaleme alan ekonomist Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası ve Hazine Bakanlığı sitelerinde resmi bir açıklama olmadığına değindi. Eğilmez “Parayı yollayacak olanın Suudi Arabistan olduğu yazılıyor ama Suudi Arabistan devleti mi, Suudi Arabistan Merkez Bankası mı yoksa Suudi Fonu mu olduğuna ilişkin hiçbir açıklama yok. Oysa kime borçlu olacağımızı bilmek gerekir diye düşünüyorum. Para hangi biçimde gelecek? Swap işlemi mi yapılıyor? Borç olarak mı geliyor? Depo hesabı olarak mı geliyor? Gelecek olan paranın maliyeti ne olacak? Faiz mi ödenecek? Kâr payı mı ödenecek? Maliyeti normal borçlanmadan düşük mü olacak yüksek mi olacak? Geleceği söylenen bu beş milyar dolar TCMB’nin rezervlerini nasıl etkileyecek?” dedi.

NEBATİ, BAE İLE DE İSTANBUL’DA BİR ARAYA GELDİ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ekonomi Bakanı Abdullah bin Tuk el-Mari ile dün bir araya geldi. Bakan Nebati, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, dün İstanbul’da Abdullah bin Tuk el-Mari ile görüştüklerini bildirdi. Nebati, ‘değerli dostum’ diye hitap ettiği el-Mari ile ülkeler arasındaki ekonomik iş birliği başta olmak üzere, bölgesel ve küresel ekonomik gelişmeleri detaylı bir şekilde değerlendirdiklerini kaydetti. Ticaret Bakanı Mehmet Muş da dün el-Mari ile İstanbul’da görüşmüştü. Muş, buluşmada, Türkiye ile BAE arasındaki karşılıklı ticaret ve yatırımları artırmaya yönelik konuları ele aldıklarını ifade etmişti.

GÖRÜŞMELER 22 KASIM’DA BAŞLADI

Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı, 22 Kasım’da Türkiye Merkez Bankası’na 5 milyar dolar yatırmak için görüşmelerde sona yaklaştıklarını açıklamıştı. Açıklamayı bakanlığın sözcüsü Reuters’a e-posta yoluyla yapmıştı. Aynı gün Türkiye’de de Hazine ve Maliye Bakanlığı kaynakları, Suudi Arabistan’ın TCMB bünyesinde 5 milyar dolarlık mevduat hesabı açması konusunda yürütülen görüşmelerde nihai aşamaya gelindiğini duyurmuştu.

MERKEZ BANKASI’NDA MEVDUATTA TUTULACAK

Suudi Arabistan Türkiye’ye 5 milyar dolar mevduat yapılması için müzakerelerde nihai aşamasında olduklarını aktarmıştı. Suudi Arabistan’dan yapılan açıklamada “TCMB’ye 5 milyar ABD doları tutarında bir mevduat yatırmak için son görüşmeleri yapıyoruz” ifadelerini kullanılırken, Hazine ve Maliye Bakanlığı da görüşmelerin nihai aşamada olduğunu doğrulamıştı.

‘BUNUN MALİYETİ NE OLACAK?’

Bu sorulara cevap bulamadıklarını söyleyen Mahfi Eğilmez şöyle yorum yaptı: “Parayı TCMB’ye yollayacak olanın Suudi Arabistan Merkez Bankası olması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü Suudi Arabistan devleti ya da Suudi Fonu böyle bir para verecek olsa bunu borç olarak verir ve muhatabı TCMB değil Hazine olurdu. Amaç rezervleri yüksek göstermek olduğu için Hazine de bu parayı TCMB’ye yatırırdı. Para büyük olasılıkla depo hesabı şeklinde gelecek ve TCMB’nin brüt rezervlerini artıracak. Böylece TCMB swap işlemi yaparak karşılığında TL vermek yükümlülüğünden kurtulmuş olacak. Aslında bu tür bir paranın mevduat hesaplarından pek bir farkı yok. Merkez bankaları mevduat toplamadığı ve bu hesaplara mevduat faizlerinden farklı faizler uyguladıkları için bunları mevduat hesaplarından ayırmak amacıyla adına depo hesabı deniyor. Soruların en önemlisi bu paranın maliyetinin ne olacağı sorusu. Normal koşullarda rezerv artırmak amacıyla ya da başka amaçla döviz borçlanmak istendiğinde Hazine’nin dış borçlanma yapması ve alacağı parayı Merkez Bankasında tutması gerekir. Ne var ki Türkiye’nin risklerinin çok yüksek olması dış borçlanmanın maliyetini çok artırmış durumda. O nedenle dış borçlanma tercih edilmiyor. Zaten TCMB’nin 28 milyar dolarlık swap işlemi karşılığı döviz almış olmasının da nedeni bu. Bu durumda bu depo işleminin maliyeti ne olacak sorusu daha da önem kazanıyor. Geleceği söylenen beş milyar dolar TCMB’nin brüt rezervlerini artıracak olsa da net rezervlerini ve eksi 54 milyar dolar dolayında bulunan swaplar hariç net rezervlerini etkilemeyecek. Bir başka ifadeyle brüt rezervler artacak ama net rezervler eski düzeyinde kalacak.”