İsyan ateşinin büyüdüğü, yüzlerce kişinin katledildiği İran’da yumuşama sinyali... 22 yaşındaki Emini’nin ölümü sonrası başlayan protestolar üç aya yaklaşırken Tahran yönetiminden ‘reform’ adımı geldi. Rejim, 43 yıllık zorunlu başörtüsüne ilişkin serbestlik talepleri karşısında düzenleme yapılacağını açıkladı.
‘DIŞ GÜÇLER’ SÖYLEMİNDEN SONRA YUMUŞAMA ADIMLARI
Tahran’da Mahsa Emini’nin 13 Eylül günü ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan üç gün sonra yaşamını yitirmesinin ardından ülke genelinde başlayan protestolar sürüyor. İran İnsan Hakları Örgütü’ne göre bugüne dek binlerce kişi gözaltına alınırken 60’ı çocuk 448 kişi öldürüldü. Sekiz kişi idama mahkum edildi. Rejim ise arkasında ‘dış güçler’ olduğunu belirterek eylemlere karşı sert müdahale mesajları verdi. Ancak toplumdaki talepler son günlerde yönetim kademesinde de yankı bulmaya başladı.
AHLAK POLİSİNE KARŞI İHTİYATLI ÇÖZÜM ARAYIŞI
Cumhurbaşkanlığı Halkla İletişim Merkezi Başkanı Ahmed Salihi “Toplumda yetkililere iletilen başörtüsü özgürlüğü talepleri var” dedi. İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri de Devrim Yüksek Konseyi’nin başörtüsü konusu üzerinde çalıştığını ve 15 güne kadar sonucun açıklanacağını söyledi. ‘İrşad Devriyeleri’ne yönelik eleştirilere değinen Muntazeri “Yargı sistemi ‘sosyal güvenlik polisi’ni kapatmaya çalışmıyor. Son olaylardan sonra soruna ihtiyatlı bir çözüm arıyor” diye konuştu.
İran’da Mahsa Amini’nin öldürülmesiyle başlayan isyan ateşinde ölenlerin sayısı 470’ye yaklaşırken rejimden 80 gün sonra tansiyonu düşürecek mesaj geldi. Tahran yönetimi, 43 yıllık zorunlu başörtüsüne karşı serbestlik talepleri karşısında düzenleme yapılacağını açıkladı. Halkla İletişim Merkezi Başkanı Ahmed Salihi “Toplumda yetkililere iletilen başörtüsü özgürlüğü talepleri var” dedi. İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri de Devrim Yüksek Konseyi’nin başörtüsü konusu üzerinde çalıştığını ve 15 güne kadar sonucun açıklanacağını söyledi.
İran’ın başkenti Tahran’da 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 13 Eylül günü ahlak polisi tarafından başörtü kurallarına riayet etmediği gerekçesi ile gözaltına alındıktan üç gün sonra yaşamını yitirmesinin ardından ülke genelinde başlayan protestolar 80 gündür sürüyor. İran İnsan Hakları Örgütü’ne göre bugüne dek binlerce kişi gözaltına alınırken 64’ı çocuk 469 kişi öldürüldü. Sekiz kişi idama mahkum edildi. 18 bin 210 kişi gözaltına alındı. Ülke medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 60’dan fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.
REJİMİN TEHDİTLERİ İŞE YARAMADI
Rejim ise protestolarda Suudi Arabistan, ABD ve İsrail de dahil olmak üzere dış güçlerin parmağı olduğunu öne sürdü ve eylemlere karşı sert müdahale mesajları verdi. Hatta İran Cumhurbaşkanı Reisi yaptığı son açıklamada “İran dünyanın en ilerici anayasına sahip çünkü ideallerle demokrasiyi birleştiriyor. Anayasa, İslami sistemin varlığını garanti altına alıyor ve temel haklar ve özgürlükleri de koruyor” ifadelerini kullandı.
‘BAŞÖRTÜSÜNE REFORM’ HAZIRLIĞI
Ancak, sert ve rejimin tehditvari açıklamları sokağın ateşini düşürmedi. Yaşananlar sonrası çaresiz kalan Tahran yönetimi son günlerde özgürlük talepleri yönetim tarafından da dile getirmek mecburiyetinde kaldı. Kum kentindeki bir etkinlikte konuşan İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri “Meclis ve Devrim Yüksek Konseyi, sonuçları önümüzdeki günlerde belli olacak olan başörtüsü konusu üzerinde çalışıyor ve inceliyor” dedi. Kararın ‘belli tedbirler çerçevesinde alınacağını’ söyleyen Muntazeri, çalışmaların 15 güne kadar sonuçlanacağını belirtti.
KURUMLAR BİR ÇÖZÜM ARIYOR
IRNA’dan aktardığı habere göre kararın belli tedbirler çerçevesinde alınacağını aktaran Muntazeri, çalışmaların 15 güne kadar sonuçlanacağını belirtti. Amini’nin ‘başörtüsü kurallarına uymadığı’ gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölümü üzerine ‘ahlak polisi’ olarak bilinen İrşad Devriyeleri’ne yönelik eleştirileri de değerlendiren Muntazeri, söz konusu polis birimini ‘sosyal güvenlik polisi’ olarak niteledi. İranlı Başsavcı “Yargı sistemi sosyal güvenlik polisini kapatmaya çalışmıyor. Son olaylardan sonra, güvenlik ve kültür kurumları soruna ihtiyatlı bir çözüm arıyor” ifadelerini kullandı.
BAŞÖRTÜSÜ ÖZGÜRLÜĞÜ TALEBİ VAR
Amini’nin eylemleri ülkede 1979’dan bu yana uygulanan zorunlu başörtüsü yasasının kaldırılması veya esnetilmesi taleplerini yeniden gündeme getirmişti. İran’daki molla rejiminin iki buçuk ayı geride bırakan ve ülkede görülen en uzun süreli yönetim karşıtı protestolardan biri sayılan eylemler sonrasında zorunlu başörtüsü uygulamasından vazgeçmeyi kabul etmese de muhafazakar Reisi hükümeti döneminde artan denetimlerin azaltılabileceği düşünülüyor. Son olarak Cumhurbaşkanlığı Halkla İletişim Merkezi Başkanı Ahmed Salihi, 30 Kasım’da IRNA’da yayınlanan açıklamasında “Toplumda yetkililere iletilen başörtüsü özgürlüğü talepleri var” ifadelerini kullanmıştı.
