Türkiye’nin milli geliri 2013 yılına kadar artarak 12 bin 582 dolarla zirveyi gördü. 2014 yılından sonra erimeye başlayan milli gelir 2022’de IMF’nin hesaplamasına göre, 9 bin 916 dolara kadar geriledi. Geçen yıl milli gelirin 10 bin dolara ulaşacağını söyleyen Hazine Bakanı Nebati “2023 yılında da kişi başına gelirimizin inşallah daha da yükselerek 12 bin doların üzerine çıkacağını öngörüyoruz” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise 2017’de hedefin 25 bin dolar olduğunu paylaşmıştı.
Türkiye’de 2002 yılında milli gelir 3 bin 608 dolardı. 2009 yılında 9 bin 213 dolar olarak gerçekleşen milli gelir 2013 yılına kadar artarak 12 bin 582 dolarla zirveyi gördü. 2014 yılından sonra erimeye başlayan milli gelir 2022’de IMF’nin hesaplamasına göre, 9 bin 916 dolara kadar geriledi. Yani son 10 yılda milli gelir yaklaşık 3 bin dolar eridi. 2013 yılındaki zirveye rağmen 10 yıllık süreçte bu seviye bir daha görülemedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, yüksek büyüme performansının etkisiyle 2022’de kişi başına gelirin 10 bin dolar seviyesini aşacağını öngördüklerini belirterek “Ki bu, Orta Vadeli Program tahmininizin de üzerindedir. 2023 yılında da kişi başına gelirimizin inşallah daha da yükselerek 12 bin doların üzerine çıkacağını öngörüyoruz” dedi.
Bakanın paylaştığı bu seviye tam olarak 10 yıl öncesini bile ifade etmiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 2017’de bir kongrede 2023 hedefi için milli gelirin 25 bin dolar olarak hesaplandığını paylaşmıştı.
Türkiye Ekonomi Modeli ile önemli bir başarı hikayesi yazdıklarını ifade eden Nebati, küresel enflasyonun tarihi yüksek seviyelerde seyrettiği, taşımacılık maliyetlerinin hızla yükseldiği, son yüzyılın en zor senelerinden olan 2022’de, makroekonomik göstergelerin tamamına yakınında başarı elde ettiklerini vurguladı.
Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli’nin temel politika araçlarını “TL tasarrufların özendirilmesi, selektif kredi politikası ve yatırım ortamının iyileştirilmesi” olarak belirlediklerini anımsatarak, bu politika araçlarının etkin kullanımıyla birlikte dengeli ve sürdürülebilir bir büyümeyi hedeflediklerini kaydetti.
Nebati, 2022’nin ikinci yarısından itibaren döviz kurlarında istikrarı sağlarken finansal istikrarı da sağlamlaştırdıklarını, TL’nin reel olarak değer kazandığını ifade ederek, TL’ye cazibeyi artırmak için ayrıca 6,6 milyar TL’ye ulaşan Gelire Endeksli Senet ihraç ettiklerini ve DİBS ile temettü gelirlerinde stopaj indirimi yaptıklarını anlattı. Finansal araçlarda çeşitlendirme ve finansal sistem dışındaki atıl tasarrufların finansal sisteme kazandırılması amacıyla 21 Kasım 2022’de devreye aldıkları 5 ton altın karşılığında ihraç edilen Darphane Altın Sertifikaları’na bireysel yatırımcıların büyük ilgi gösterdiğini aktaran Nebati, “Bu teveccühün ardından bugün de 10 tonluk ikinci altın sertifikası ihracına çıkıyoruz.” dedi.
‘EN YÜKSEK GETİRİYİ BORSA SAĞLADI’
Nureddin Nebati, altın sertifikası ihraçları, Altın Tasarruf EkoSistemi ve Altın Dönüşümlü KKM uygulamasıyla 2022’de altın rezervlerinin 129 ton artırılmasına katkıda bulunduklarını belirterek, brüt rezervlerin de 129 milyar dolarla son 8 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını kaydetti. Nebati, “Brüt rezervimizin 2022’de önceki yıla göre 18 milyar dolar artış kaydetmesinde KKM hesaplarının 1,4 trilyon TL’ye ulaşması, 11 milyar dolar tutarında Eurobond ihracı yapmamız ve ihracatımızın rekor seviyeye yükselmiş olması etkili olmuştur.” dedi.
Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayısının 1,4 milyon kişi artmasıyla yatırımcı tabanının genişlediğini ifade eden Nebati, sözlerini şöyle sürdürdü: “Son bir yılda borsa şirketlerinin piyasa değeri yüzde 184 artışla 6,2 trilyon liraya ulaşmıştır. Halka arzları vergisel açıdan teşvik ederek şirketlerimizin 19,3 milyar liralık ek finansmana erişimine imkan sağladık. Böylece 2022 yılında 40 yeni şirket, Borsa İstanbul’da işlem görmeye başladı. Türkiye, borsa performansıyla gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerden olumlu ayrıştı. Böylece Borsa İstanbul, 2022 yılında dolar bazında yüzde 111 ile en yüksek getiriyi sağladı. Yatırım, girişim sermayesi ve gayrimenkul yatırım fon büyüklükleri de sermaye piyasamızın derinleşmesi konusunda katettiğimiz mesafeyi açıkça ortaya koyuyor.”
‘BU BERBAT BİR SEVİYE’
Ekonomist Özgür Demirtaş “Kimse ülke batacak demiyor. Ülkeler züccaciye dükkânı gibi batmaz. Halkları fakirleşir. Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir 7-9 bin dolar. Bu berbat bir seviye… zenginliğin ölçüsü kişi başına düşen gelirdir. Hala neyi konuşuyorsunuz?” diye konuştu. Bazı ekonomistler ise kişi başı 25 bin dolar milli gelir hedefiyle iktidara gelen AK Parti’nin, 2013’e kadar önceki iktidarın yaptığı stand-by anlaşmaları sayesinde 12 bin 582 dolara yükseldiğini paylaştı. Şu an 9 bin 962 dolar olduğunu söyleyen ekonomistler, 21 yılın sonunda gelinen nokta; Nurettin Nebati: 2023 milli gelir hedefimiz 12 bin dolar”
‘2022’DE 10 BİN DOLARI AŞACAĞIZ’
Bakan Nebati, küresel pazarlardaki yavaşlama ve paritenin olumsuz etkilerine rağmen ihracatın 254,2 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştığını aktararak, ilk 3 çeyrekte gerçekleşen büyümenin yüzde 60’ının makine ve teçhizat yatırımları ile net ihracattan kaynaklandığını söyledi. Ocak-Eylül 2022 döneminde yakaladıkları yüzde 6,2’lik büyümeye işaret eden Nebati, küresel büyüme tahminleri aşağı yönlü revize edilirken, Türkiye’nin büyüme tahmininin yukarı yönlü revize edildiğini belirtti.
Nebati, “İlk 3 çeyrekte ülke ekonomimizin performansını diğer ülkelerle kıyasladığımızda çok berrak bir tablo ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde Çin bizim yarımız, ABD ve Almanya ise yarımızdan da düşük bir oranda büyüme kaydetmiştir. Yüksek büyüme performansımızın etkisiyle 2022 yılında kişi başına gelirimizin 10 bin dolar seviyesini aşacağını öngörüyoruz ki bu, Orta Vadeli Program tahmininizin de üzerindedir. 2023 yılında da kişi başına gelirimizin inşallah daha da yükselerek 12 bin doların üzerine çıkacağını öngörüyoruz.” şeklinde konuştu.
‘GERİYE GİTMEYİ BAŞARI GİBİ İLAN EDİYORLAR’
Demokrat Partili Cemal Enginyurt “2023’te kişi başına gelir 12 bin doları aşacak’ demiş. Nurettin efendi! Sen önce kış uykusundan uyan, ülkeye bir bak. Millet pazarda sebze meyve artığı, çöpten ekmek topluyor. Sen ve saray ahalisinin milli geliri hep yükseliyor. Yazık” dedi. Demokrat Partili Bülent Şahinalp ise “Türkiye’de kişi başına milli gelir 2013’te 12 bin 582 dolar seviyesine kadar çıkmıştı. 2023’te 25 bin dolar. Kişi başına milli geliri hedefi koyup, sonra 10 yıl öncesine ulaştırmayı başarı gibi ilan ediyorlar” yorumunu yaptı.
‘HİKMET İMZADAYSA BİR İMZA İLE SORUNLARI ÇÖZ’
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan “Biz ayrıldıktan sonra ise milli gelir neredeyse yarı yarıya düştü. Birileri diyor ki, ‘Ben imza atmasaydım yapamazdın’. Ben de diyorum ki ‘hikmet imzadaysa, at bir imza da şu ülkenin sorunlarını bir çözüver bakalım. Dolar enflasyonundan arındırılmış kişi başına düşen milli gelir 5 bin 800 dolara düştü” dedi.
