Merkez Bankası’nın açıkladığı ödemeler dengesi verilerine göre bu yılın ilk 3 ayında cari işlemler açığı -18.074 milyon dolar oldu. Finans hesabından +10.328 milyon dolar geldiğine göre net rezervlerde -7.666 milyon dolar eksilme yaşandı. (Diğer hesaplar: net hata noksan +83 milyon dolar; sermaye hesabı +3 milyon dolar)

Kısaca şunu ifade edelim: Hem cari işlemler açığımız arttı hem de rezervlerden yemeye başladık.

Fakat bu iş sadece dış ödemeler açısından takip edilmiyor. Mesela ben hafta sonu TV5 ve Halk TV’de bir konuya özellikle dikkat çektim. Aslında benden önce Haluk Bürümcekçi işin bir diğer boyutunu açıklamıştı. Merkez Bankasının Kur Korumalı Mevduat ile topladığı dövize ek olarak ihracatçılardan da döviz alıyordu. Bunların yanında Merkez Bankası başta BOTAŞ olmak üzere kamu kurumlarına da döviz veriyordu.

Haluk Bürümcekçi Merkez Bankasının olması gereken döviz rezervi ile açıkladığı döviz rezervi arasında yaklaşık 24 milyar dolar farkın olduğunu ifade etmişti.

128 milyar doların nasıl gittiğini hepimiz biliyoruz. Yani arka kapı yöntemi ile satıldığını... Merkez Bankası kamu bankaları eliyle açık-şeffaf bir satış yerine örtülü satış yapmıştı. Benzer operasyonun son aylarda da sürdüğünü yine Merkez Bankası verilerinden izleyebiliyoruz.

Ama ben bir başka noktaya dikkat çekeceğim. Hafta sonu TV kanallarında da dikkat çektiğim şeye...

***

Konuya gelelim...

BDDK verilerine göre Kur Korumalı Mevduat tutarı 13 Mayıs haftasında 848 milyar 870 milyon liraya ulaştı. Dolar bazında yaklaşık ederi 55 milyar dolar civarı...

Bu mevduatın yaklaşık yarı kısmı döviz bozdurarak KKM hesabına geçenlerden oluşuyor. Yani tam da bu bozdurulan dövizlerin MB’de olması gerekiyor. Ama yok...

Şimdi bam teline gelelim. Merkez Bankası bu dövizi arka kapı yöntemi ile satmış olacak.

Burada bir noktayı belirtelim: 2019 başından 2020 sonuna kadar MB benzer şekilde 128 milyar dolar satıldığında bankalardaki yabancı para mevduatları artmıştı. MB verilerine göre YP mevduatı 2019 başında 192,5 milyar dolarken 2020 sonunda 263,8 milyar dolara yükselmişti. Kısaca 128 milyar doların 70 milyar doları yurtiçinde alınmıştı.

Ama şimdi durum çok başka.

Aralık 2021’de başlayan KKM sistemi haftasında MB verilerine göre YP mevduatı 265,6 milyar dolardı. Bu rakam şimdi 241,6 milyar dolar seviyesinde.

Parite etkisi dikkate alınmadan yaklaşık rakamları veriyorum.

Bunu biraz daha açayım: Millet ve şirketler döviz bozdurdu ve KKM hesaplarına yatırdı... Yaklaşık 25-27 milyar dolar bu şekilde bozuldu. İyi ama aynı dövizleri Merkez Bankası arka kapı yöntemi ile sattı. Ya da satmadı ise Merkez’de bu dövizler yok...

Soru 2 şekilde:

Merkez bu dövizleri satmadı ise bu 20 milyar dolar nerede?

Merkez bu dövizleri sattı ise bu dövizi kimler aldı ve neden bankalara yatırmadı? O zaman tekrar soralım: Bu 20 milyar dolara ne oldu?

***

Burada bazı ihtimaller elbette var: Mesela ilk akla gelen seçenek şu: Millet aldığı dövizi yastık altına koyuyor. Yani kayıtlı sisteme, bankalara dövizi yatırmıyor.

İkinci seçenek ise henüz açıklanmamış dış ödemelerde bu döviz kullanıldı. Yani dış borçlanmalar ödendi. Buna aslında bir örnek var: Mesela 2018 yılında ilk kur şoku ardından yaklaşık 18 milyar dolarlık bir dış borç ödemesi yüzünden eksilen döviz vardı. Bunu nisan ayı ödemeler dengesinde izleyeceğiz. Ama bu ihtimal, yani bir ayda 15-20 milyar dolar dış borç ödemesi de oldukça düşük olasılık.

O vakit yeniden soralım: Nerede bu 20 milyar dolar?