Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Zhomart Tokayev, Abay Kunanbayulı’nın doğumunun 175. yıldönümde yazdığı 'Abay, Ruhani Reformcudur' başlıklı makalede, 'Abay, milletimizi ve halkımızı tanımanın ve tanıtmanın yoludur. Büyük şair bize, insanlar için manevi bir besin haline gelen, ölçülemez bir miras bıraktı' dedi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Zhomart Tokayev’in Egemen Qazaqstan Gazetesi’nde 10 Ağustos 2020 Tarihinde Yayınladığı “Abay, Ruhani Reformcudur” Başlıklı Makalesi
10 Ağustos, büyük şair ve düşünür Abay Kunanbayulı’nın doğumunun 175. yıldönümüdür. Çeyrek yüzyıl önce, Birinci Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in girişimiyle Abay’ın 150. yıldönümü UNESCO düzeyinde kutlanmıştı. Bu seneki kutlamalar, o güzel geleneğin devamı niteliğindedir.
Bu yıldönümü kutlamak amacıyla bir dizi etkinlik planlanmıştı. Ancak küresel salgın nedeniyle çoğunu çevrimiçi formata taşımak zorunda kaldık. Elbette, hiçbir şeyden yılmayan halkımız bu hastalığın üstesinden de gelecektir. Zorluklar geçicidir ve Abay’ın mirası ise ebedidir. Benim talimatım üzerine, Hükümet 10 Ağustos’u “Abay Günü” olarak ilan etti ve böylece bayramlarımıza yeni bir bayram eklendi. Büyük şairin mirası ile ilgili etkinlikler bundan sonra her yıl düzenlenecek. Tabii ki mesele sadece kutlama yapmak değildir. Mesele, büyük düşünürün eserlerinden derinlemesine istifade edebilmektir. Öncelik, Abay’ın ruhuna saygı göstermek, onun ilkelerine uymak ve öğütlerini uygulamaktır. Ancak o zaman genç neslin zihinlerine milli değerlerimizi aşılayabiliriz.
Büyük düşünürün ahlaki hayatı ve öğretileri hakkında konuşmaktan asla usanmayız. Abay’ın manevi ilkelerine uygun olarak modern Kazakistan toplumunu geliştirmek özellikle önemlidir. Bunu ayrıntılı olarak “21. Yüzyılda Abay ve Kazakistan” başlıklı makalemde anlatmıştım.
Bu yılın uluslararası “Abay Yılı” olarak belirlenmesi bizim için onu vericidir. Dünyadaki birçok ülke onun çalışmalarına önem vermektedir. Kazakistan’ın girişimiyle ve UNESCO’nun desteğiyle dünya çapında büyük şairimizin doğumunun 175. yıldönümü kutlanıyor. Şairin paha biçilmez mirasını anlatmak ve yüceltmek, bizim yurttaşlık görevimizdir. Çünkü Abay, dünya çapında bir dâhidir. Bu, Abayoloji’nin yani “Abay Çalışmaları”nın teorik temeli olmalıdır.
Şu anda şairin eserlerini uluslararası bilimsel dolaşıma almak için somut çalışmalar yapılıyor. Eserleri on dile çevrildi ve yayına hazırlandı. Bu kitaplar yüzden fazla ülkedeki kütüphane ve kültür merkezlerine gönderilecek. Benim kararnamemle Abay’ın mirası ile ilgilenen bir dizi yabancı çevirmen, araştırmacı ve bilim adamına Kazakistan devlet ödülleri verildi.
Abay’ı tanıtmaya yönelik etkinlikler devam ediyor. Yurtdışındaki büyükelçiliklerimizin yanında Abay merkezleri açılmaya başladı. Şairin eserlerini sistematik çalışmak için L.N. Gumilyov Avrasya Ulusal Üniversitesi’nde Abay Akademisi kuruldu. Rekabetçi bir devlet olmamız için Abay’ın mirası önemlidir. Çünkü ulus olarak yenilenme fikri, onun görüşleri ile uyumludur.
Önümüzdeki yıl Kazakistan’ın bağımsızlığının 30. yılını kutlayacağız. Ancak bir zamanlar büyük düşünürün eleştirdiği bazı insani noksanlıklar toplumumuzda hala bulunmaktadır. Ne yazık ki Abay’ın bahsettiği “beş düşman”dan tam olarak kurtulamadık. Vatandaşlarımız arasında tembellik ve dedikodu hasletlerin yaygın olması üzücüdür. Bazı insanlar eğlenceye düşkünlüğü bırakıp çalışkanlığı nasihat etmek yerine, her sosyal olayda siyasi saik ararlar. Abay, düğün ve eğlenceye değil, çalışmaya ve ruhen yükselmeye çağırmıştı. Dolayısıyla, Abay’ın mirası önemini ve değerini hala kaybetmedi. Bu nedenle onun derin düşünceleri ve öngörüsüne hayran kalmamak elde değil. Abay’ın öğretileri günümüzün birçok sorununa çözüm önermektedir.
Her şeyden önce, eğitim konusu önemlidir. Tüm dünyayı ancak akıl ve sağduyu yoluyla tanıyabiliriz. Modern eğitim, entelektüel bir ulus oluşumunun önkoşuludur.
İkincisi, ahlak ve terbiye meselesidir. Çünkü genç nesle doğru yön vermek önemlidir. Şairin “Çıkar düşünme, onur düşün; daha fazla öğrenmek için çabala” emri her zaman akılda tutulmalıdır.
Üçüncüsü, yeni bir meslek öğrenmektir. Şair, her Kazağın zanaatının ustası olacağını hayal etmişti. Bu özellikle rekabetçi bir dünyada önemlidir. Abay: “Zenginlik elde etmek için meslek öğrenmeniz gerekir. Çünkü mal mülk tükenir, ama sanat tükenmez.” demiş. Biz emek ve yeni meslek öğrenmeye olan bakışımızı kökten değiştirmeliyiz. Hem zenginliğin hem de mutluluğun anahtarı, severek yaptığınız meslektedir.
Dördüncüsü, birlik ve dayanışma meselesidir. Abay her zaman toplumun birlik ve beraberliğini güçlendirmeye odaklanmıştı. Halkı birliğe çağırarak “Birbirinizi dost ve arkadaş olarak görmezseniz her şey boş.” demiştir.
Çok zor bir dönemden geçmekte olduğumuz tartışılmaz. Şu anda birbirimize yardım etmek, karşılıklı anlayış ve dayanışmamızı artırmak son derece mühimdir. Bilge adamın yüreği halkının iyiliğini ve milletinin birliğini özlüyordu. Bu nedenle, günümüzün zor zamanlarında Abay’ın mirasına sahip çıkmamız gerekir.
Abay eserlerinin değeri, zaman geçtikçe azalmayacak, aksine gün geçtikçe artacak. Onun mirası herkes için açıktır ve tüm insanlık için ortaktır. Şiirleri ve “Kara Sözler”i hala yaşamımıza istikamet vermektedir. Ulusunun geleceği için endişelenen büyük düşünür, tüm toplumu sevgiye ve nezakete çağırmıştı. Şairin bu tür ahlaki ilkeleri, ülkemizin günümüz gençleri için büyük önem arz etmektedir.
Bağımsızlık sonrasında devletimiz, ulusal bilincin canlanmasına ve küreselleşmenin değişimlerine ayak uydurmasına öncelik vermektedir. Büyük bilge, ülkenin çıkarlarını her zaman ön planda tutmaya, edindiği bilgi ve tecrübeyi halkın yararına kullanmaya çağırırdı. Böyle bir yaklaşımla gelişme sürecini değerlendirmek, tüm insanlık için her zaman önemli olacaktır.
Abay, milletimizi ve halkımızı tanımanın ve tanıtmanın yoludur. Büyük şair bize, insanlar için manevi bir besin haline gelen, ölçülemez bir miras bıraktı. 21. yüzyıla girerken, Abay’ın vizyonu; modern zaman erdem ilkeleri ve Kazakistan toplumunun temel değerleri, birliği ve beraberliği ile tamamen tutarlıdır. Büyük bilge; milletin manevi, kültürel ve insani yüzünü büyük bir öngörü ile tasvir etmişti. Onun büyüklüğü buradan kaynaklanmaktadır. Abay’ın bilgelik sözleri Kazak halkının altın kaidesi, köklerimize bakan ve milli değerlerimizi arayan birçok nesli birleştiren ebedi ve manevi temel olarak kalacaktır.
Elbası Nursultan Nazarbayev, “Abay’ın sözleri, Kazak halkının simgesidir" demişti. Bu tespit, bizi şairin dünyasının daha derinlerine inmeye, yeni bir şekilde düşünmeye zorlar. Şu anda, ülkede Abay üzerine inceleme yapan birkaç araştırma merkezi var. Çalışmalarını sistematik hale getirmek için onları başkentteki Abay Akademisi etrafında birleştirmek gerekiyor. Akademi, tüm araştırma kurumlarının bilimsel koordinatörü olarak hareket edebilir. Gelecekte, “Abay Çalışmaları” dersinin beşeri bilimlerin ayrılmaz bir parçası olarak öğretilmesi konusunu ele almak gerekir. Yeni bir felsefi ve politik konum açısından, bir ders kitabı ve “Abay Çalışmaları” antolojisi geliştirmek gerekiyor. Ayrıca, Abay’ın “kâmil insan” doktrini kapsamlı ve derinlemesine bir şekilde incelenmelidir. 19. yüzyılda yaşamış ve 21. yüzyıla hitap etmiş bir dahi olarak Abay’ı dünyaya tanıtmamız gerekiyor. Aynı zamanda, onu ulusal bilincin yeniden canlanmasına önemli bir katkıda bulunan bir ruhani reformcu olarak tanıtmalıyız. Sonuçta, her Kazak Abay ile gurur duymalı! Halkımızın büyük oğlunun doğumunun yıldönümü kutlu olsun!
