Alaattin Karaca
Haşim’in hayal havuzuna yansıyan dünya
Şairler genelde dünyayı olduğu gibi değil de kendi ruhlarındaki gibi görürler. Aslında eşya iki türlü görünür; ya kendisi olarak ya da başkasının...
Sezai Karakoç’un şiirini tahrik eden cevher
Sanki her şairin ruhunda doğuştan bir cevher, bir ana eğilim var, doğduktan sonra içindeki bu nüveyi besleyip büyütüyor ve bir gün bu tele basıldığında...
’Bir Tereddüdün…’ yazarı Peyami Safa
Peyami Safa’nın “Bir Tereddüdün Romanı”nda (Ötüken Neşriyat, 1980) romanın başkahramanı “yazar”a Vildan;“- Evet, kendimde en iğrenç...
Peyami Safa’yı özgün kılan ne?
Kanaatimce Peyami Safa, Türk edebiyatında mutlakçı bilim anlayışını, ruh-beden çatışmasını deşeleyen, bu bağlamda psikoloji ve felsefeyle...
Ulus-devlet, entelektüeller ve kültür
Özellikle bizim gibi çok dinli, çok dilli ve çok uluslu ‘imparatorluk’ların ulus-devlete geçişi sancılı olmuştur. Çünkü kültürün; tarihin,...
Necip Fazıl şiirinin asıl kaynağı ve gücü
Aslında sorum şu: Necip Fazıl’ın şiiri bir ‘dava’ şiiri mi? Ya da şöyle sorayım; onun şiirinin asıl vasfı ‘dava’ mı? Meselâ “Sakarya...
Körleşme
Şöyle bir şey düşünün!.. Doğal olaylar sonucunda dünya ile irtibatı kesilmiş, ulaşılması neredeyse imkânsız hâle gelmiş bir vadi. Orada,...
Medeniyet akıl ve gözler…
Medeniyet, doğayı –insan doğasını da- gözetlemek, denetlemek ve biçimlendirmek isteyen bir çabalar bütünüdür. Hatta doğayı, doğal gelişimi...
Doğal kültür, bahçe kültürü ve avlak bekçileri
Zygmunt Bauman, “Yasa Koyucular ile Yorumcular” (Çev. Kemal Atakay, Metis Yay., 207) adlı eserinin “Bahçıvanlara Dönüşen Avlak Bekçileri”...
Müphemlik kültürü
Bugünlerde İslâm dini ve Arap dili-edebiyatıyla ilgili çalışmaları bulunan Şarkiyatçı Thomas Bauer’in “Müphemlik Kültürü ve İslâm”...
Mağduriyet dilinden kekemeliğe…
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında dindar kesimin en önemli politik sesi, hatta bu sesin kurucusu Necip Fazıl’dır. Nasıl bir dildi bu? Etkili...
Sanatta iç gereksinim
İsmet Özel, “Şiir Okuma Kılavuzu”nda; “şiir hoşumuza giden değil, boşumuza gelen bir şeydir” der. Önce şaşırıyor insan değil mi?...
Sanatta hâl ve kâl…
İlk okumalarımda Ece Ayhan’ın şiiri beni çarpmıştı. Ama yıllar geçtikçe o şiirden başlangıçtaki hazzı alamaz oldum, hatta artık ‘şiir...
Sufi idrakten modern idrake…
Ian Watt, “Gerçekçilik ve Romansal Biçim” (Roman ve Gerçek Etkisi, Çev. Mehmet Sert, 2002, s. 7) başlıklı yazısında, roman yeni bir tür...
Fikir ve sanatta özge temaşa mı cemaat perspektifi mi?
Her bir insan kendine özgüdür; kendine özgü bakar, kendine özgü idrak eder… Kendi iradesi; dolayısıyla kendi tercihleri, kendi hayalleri, arzuları,...
Mesnevîden romana geçiş
Borges’in “Öteki Soruşturmalar” (Çev. Peral Bayaz Charum, Türker Armaner, İletişim Yay., 2015)’nda “Alegorilerden Romanlara” başlıklı...
Kıvılcımı söndürmeyen ateşi zapt edemez!..
Zor günlerden geçiyoruz! Mutsuzuz, umutsuzuz, asabiyiz, birbirimizi sevmiyoruz… Toplum, birbirine zıt iki kutba ayrılmış, ortak noktalar aşınmış,...
Râyegân dinleyelim bülbülü İstinye’ye gel!
Arka arkaya çıkan yangınlarla Antalya ve Muğla’da ormanlar kül oldu. Yakıldıysa vahşilik! İnsanoğlu üç kuruşluk maddî çıkarı için yaşadığı...
Aramak mı iz sürmek mi?
İsmet Özel, “Eskiler iz sürerdi. / Biz muttasıl arıyoruz yeni insanlar” (s. 77) der “Bir Yusuf Masalı” (Şule, 2000)’nda. Bir başka mısrada...
Beyitler, kelimeler ve nükteler arasında…
Tahirü’l-Mevlevî’nin “Divan Edebiyatı Yazıları, İkinci Kitap”ını (Haz. Hasan Çelik, Büyüyen Ay, 2021) okudum da neler buldum neler…...
Yalnızız ruhun romanı
Yalnızız” (Ötüken Neşriyat, 2000), Peyami Safa’nın en başarılı romanlarından biri bence. Neden? İnsanın arzu ve ihtiraslarının ruhtaki...
Physiognomonia ya da ilm-i sîma
Muğla’da sıcaklar bastırdı, benim okuma hızım da yavaşladı. Peyami Safa’nın “Yalnızız”ı hakkında bir yazı yazacaktım. Kitabı bitiremedim,...
Mafyanın kadim tarihinde külhanbeyleri…
Bugünlerde yine ortalık allak bullak! Yer altı dünyasının babaları, mafya-bürokrasi ilişkileri şu bu!.. Karanlık işler!Mafyanın tarihi çok...
Tahsin Yücel’in Temel Diker’i gerçek oldu…
Tahsin Yücel’in romancılığını pek başarılı bulmam. Dili kekremsidir, bir türlü eğilip bükülmez, incelmez, raks etmez, koşmaz, oynamaz…...
