Alaattin Karaca
Evrendeki gizli sesi duyan hikâyeci, Sait Faik
Alır başını gider onda hikâye! Nereye gider, niçin gider bilinmez…Bakın “Öyle Bir Hikâye”ye (Alemdağ’da Var Bir Yılan) gecenin bir vaktinde...
Evrendeki gizli sesi duyan hikâyeci, Sait Faik
Alır başını gider onda hikâye! Nereye gider, niçin gider bilinmez…Bakın “Öyle Bir Hikâye”ye (Alemdağ’da Var Bir Yılan) gecenin bir vaktinde...
Refik Halid Karay’ın kaleminden Suriye’de Fransız zulmü
İç savaş çıktığından beri Suriye, Türkiye için de bir problem hâline geldi. Ama biz bu ülkeye dair fazla bir bilgiye sahip değiliz. Elimizde...
Bozkurt simgesine dair…
UEFA, EURO 2024 turnuvasında Avusturya maçını 2-1 kazanmamız üzerine oyuncumuz Merih Demiral’ı yaptığı kurt işaretinden dolayı cezalandırdıktan...
Üç roman, üç baba, üç oğul
Baba, nizamdır bence, önce ailede, sonra toplumda. Otoritesiyle sağlar bunu, eşe ve çocuğa verdiği güvenle. Doğduğunda bebek, annesiyledir. İmgesel...
Soruları olan bir roman ‘Matmazel Noraliya’nın Koltuğu’
Peyami Safa, “Matmazel Noraliya’nın Koltuğu”nda okurlarının önüne akıl ve bilimle açıklanamayan parapsikolojik, metapsişik bir sahne açar....
Flaubert, delilik ve sanat
Gustave Flaubert, “Bir Delinin Anıları”nda (Çev. Ayberk Erkay, Sel Yay. 2010) “Kuşku, ruhun ölümüdür.” dedikten sonra, bunun bilimden doğan...
Hakikatin aydınlığından enformasyonun karanlığına…
Enformasyon ile hakikat arasında büyük bir fark var! Byung- Chul Han, “Enfokrasi” (KTB Yayınları, Çev. Mustafa Özdemir, 2022) adlı kitabındaki...
Refi Cevat ve Sinop sürgünü
Bir dönemin ünlü gazetecilerindendir Refi Cevat. Siyasi hayatı çelişkilerle dolu. II. Meşrutiyet’ten sonra gazeteciliğe başlamış. 1911’de...
Eğitimde bildiğini okumak
Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı yeni müfredatlar Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanmış. Verilen bilgiye göre bu konuda bakanlığa...
Müfredattaki bilimsel disiplinsizlik…
Geçen hafta “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” başlığı ile sunulan Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Programı’ndaki Tematik Yaklaşım...
Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Taslak Programı’ndaki ‘tematik yaklaşım’ dağınıklığı
Geçen hafta “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”ne dair bir giriş yazısı yazmıştım. Bu yazıda “Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi...
‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin bir felsefesi var mı?
Dil, her şeyden önce insanın mevcudiyetini bildirdiği bir araçtır. Ama sadece mevcudiyetini değil. İnsan, başta kendini, sonra tüm varlığı,...
Kemal Tahir’in romanlarının satır aralarına dikkat...
Tarih-iktidar ilişkisi hemen her dönemde sorunlu olmuştur. Çünkü tarihsel bilgi ve belgeler, toplumun seçimi, siyasi tavrı ve desteğini yönlendirebilme...
Mağduriyet edebiyatından mecburiyet edebiyatına...
Yahya Kemal’in “Siyasi Hikâyeler” (İstanbul Fetih Cemiyeti, 2014) kitabındaki “Dâmad Mehmed Paşa” başlıklı yazısı, bugünkü ‘İslâmcı’...
İnsanı yoldan çıkaran palto!
Geçen hafta “Çağrılmayan Yakup”la ilgili yazmıştım. Bu hafta Nikolay Gogol’un “Palto”sunu (Bir Delinin Hatıra Defteri, Çev. Nisan Aygün,...
Cansever’in “Çağrılmayan Yakup”u...
Ad, varlığın bizatihi kendisi değil elbet; ama işareti ve bilindiğinin kanıtı. Bilinmek ise varlığın başka bir özne tarafından tasdiki ve...
Şu yorgun seçim sabahında...
Ben bu yazıyı seçime bir gün kala yazıyorum. Yarın seçim. Pazartesi günü siz bu yazıyı okurken artık her şey belli olacak. Her birimizin beklentisi...
Edip Cansever’in sıkıntısı
Mektuplar, özellikle sanatçıların mektupları, onların müphem, çekingen mizaçlarına açılan bir kapı bence. Hele de içe kapanıklarsa…İkinci...
Şule Gürbüz, babalar ve oğullar
Ruhu öte’ye doğru kanatlanabilen bir yazar Şule Gürbüz. Gözleri eşyanın ötesini görüyor, hayatın, sanki bir koku gibi geçiciliğinin farkında....
İlâhi yaratma ile yeniden yaratma arasındaki fark
Bu hafta Northrop Frye’ın “Yaratma Yeniden Yaratma” (Çev. Kemal Atakay, 2022) adlı kitabından ve ‘yaratma’dan bahsedeceğim.Yaratma deyince...
Ömer Erdem’in gördüğü Sezai Karakoç
Zihin konforu şöyle bir şey galiba: Belli bir zümrenin yıllardır inşa ettiği ‘forum’a dahil oluyor, zihninizi o forum’un belirlediği fikir,...
Gogol’un cinneti...
Cemal Süreya’nın “999. Gün Üstü Kalsın” (Broy Yayınları) adlı günlüklerinde okudum; Gogol çıldırarak ölmüş. Tolstoy’un mâlikânesinde...
Balıkçı, hey Balıkçı!..
Bu hafta Halikarnas Balıkçısı’ndan bahsedeyim. Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı malûm. Mehmet Şakir Paşa’nın oğlu.Cevat Şakir, bugün...
Ece Ayhan’ın şiirlerine dair birkaç ipucu
Ece Ayhan, İkinci Yeni’nin en sıkı, dili en çetrefilli şairidir; sözdizimini, tamlamaları, ekleri darmadağın eder, hatta kurallara uymayan zekice...
Ahmet Mithat Efendi’nin damadı Muallim Naci
Yıllar önce Muallim Naci’nin “Ey Şehsuvar!.. Dur” şiirini okumadan, başlığına bakarak bir kahramanlık şiiri sanmıştım. Sonra Hikmet...
Hüseyin Rahmi’nin bazı özellikleri...
Bu hafta da eski İstanbul’un kenar mahallelerindeki hayatı, insanları, onların inançlarını, geleneklerini, dillerini başarıyla anlatan Hüseyin...
Dil âlimi Şemseddin Sami’nin hazin hayat hikâyesi
Bugünkü yazımda Tanzimat döneminin ünlü dilbilimci ve sözlükçüsü, roman ve tiyatro yazarı Şemseddin Sami’nin özel hayatına dair bazı...
Kışa, gribe, mangala, sobaya ve kalorifere dair...
Kış geldi ya grip baş köşede!.. Çoğumuza şöyle bir selam veriyor ve en az bir hafta yatağa seriyor.Eskiden gribe doktorlar enflüenza, vatandaş...
Siyaset ve yalan
ABD’de Vietnam Savaşı sürecindeki belgelerin bir büyük yalan olduğunun ortaya çıkması üzerine Hannah Arendt, “Siyasette Yalan – Pentagon...
Ahmet Celal’in hâlâ süren dramı
Yaban”, “Ateşten Gömlek”e göre sosyolojik ve psikolojik tahlilleri bakımından daha başarılı bir roman. Halide Edip’in romanı duygusal...
Halide Edip’in ‘Ateşten Gömlek’i...
Bu yıl, Cumhuriyet’in 100. yıldönümüydü…Bir ara Milli Mücadele’yi konu edinen ilk romanlardan Halide Edip’in “Ateşten Gömlek”i (1922)...
Hız’la gelen...
Modernizmin en önemli niteliği hızdır. Hıza, ilerlemek, çok üretmek, güçlü ve zengin olmak, refah içinde yaşamak için gerek vardı. Bu bağlamda...
Eleştiri ahlâkî bir yükümlülüktür
İnsan aklı, iki temel alana dikkat kesilerek birtakım kanunlara ulaşır. İlk alan, zaman ve mekânda, görünür, duyulur ve dokunabilir olan fenomenler...
Eleştirel şuurun yokluğu
Türkiye’de dindar entelektüellerde gözlemlediğim -aslında dindar kitlenin ana sorunlarından biridir bu- haksızlıklara veya yanlış uygulamalara...
‘Kınar Hanımın Denizleri’
Ece Ayhan’ın ilk şiir kitabının adı “Kınar Hanımın Denizleri” (1959).Şiire ilgisi olanlar bilirler Kınar Hanımı, ama ben bilmeyenler...
Sol edebiyatın suskunluğu
Milletlerin bir kısmının iki türlü vatan coğrafyası var; biri reel olarak yaşadıkları vatan coğrafyası, diğeri ise ütopik vatan ya da kök-vatan…...
İstanbul’un meczupları: Pazarola Hasan Bey
Çoğu şehrin bir meczubu vardır. İstanbul’un da vardı elbette. Sermet Muhtar Alus, “Akşam” gazetesinin 26 Haziran 1932 tarihli nüshasında...
Ali Korna kâğıdına basılmış parlak çocuklar
Ece Ayhan, İkinci Yeni’nin en sıkı şiirlerini yazan şairi. Tarihe, kimi olaylara, şahıslara atıflarla örüyor şiirlerini. Doğal olarak yaptığı...
Esir şehirden cumhuriyete giden yol
Gazze bombalanırken Türkiye, cumhuriyetinin yüzüncü yılına giriyor…Eğer biz de düşseydik, direnmese, dirilmeseydik şimdi zulüm altında inliyor...
Galiplerin yazdığı tarihi okumanın rahatlığı
Dostum! Kimsin bilmiyorum ama sana yazıyorum. Ve tanımadığım herkese…Ben doğdum doğalı Ortadoğu kan deryası, Hazar’ın öte yanı da öyle....
Filistin’in trajedisi
Simon Sebag Montefiore “Kudüs” (Çev. Cem Demirkan, Pegasus Yay., 2016) adlı kitabında M.S 70’te Romalı Titus’un Kudüs’ü kuşattığını...
Kemal Bilbaşar’ın bunaldığı karanlık
Ahmet Oktay, Fethi Naci, A. Ömer Türkeş ve Selim İleri, roman eleştirisinde terazileri sağlam yazarlar. Hepsi Kemal Bilbaşar’ın 1943’te basılan...
Din devlet ilişkileri ve “Cennetten Gelen Çocuk” filmi
Dinin ahlâki prensipler bütünü olarak insanı huzur ikliminde tuttuğu bir gerçek. Ama istenirse kitleleri kontrol etmek ve yönlendirmek için etkili...
Ağaoğlu’nun âşina olduğu Fuat Köprülü
Hatıralar, sübjektif yazılardır. Yazanın dünya görüşü, inançları, kırgınlıkları, kızgınlıkları, sevdikleri, sevmedikleri bir şekilde...
‘Bir Tereddüdün Romanı’ndaki Peyami Safa
Modernizmin en önemli sonuçlarından biri ruhsal buhran bence. Her ne kadar teknolojik anlamda bir refah ve kolaylık sağlasa da insanî özü bastırması,...
Namık Kemal’in trajedisi
Bugün biraz Namık Kemal’den bahsedelim.Kemal, Topal Osman’ın torununun torunudur. Taha Toros’un belirttiğine göre Topal Osman Paşa’nın oğlu...
İsmet Özel’in şiiri
İsmet Özel’in şiirini ‘soylu bir uyumsuzluk’ içerdiği için severim ben. Alışılmış, ortalama algıya hitap etmediği, bilinçli olarak...