Alaattin Karaca
Sembollerin arkasındaki hikâye
Bütün ulusların mitolojiden ya da dinden kaynaklanan sembolleri var.Bunların kimi dinî, kimi siyasî, kimi millî anlamlar içeriyor, bazen bir resim,...
Sembollerin arkasındaki hikâye
Bütün ulusların mitolojiden ya da dinden kaynaklanan sembolleri var. Bunların kimi dinî, kimi siyasî, kimi millî anlamlar içeriyor, bazen bir...
Dil, sanat, cinsellik ve psikoloji
Cinsellik, insan varlığının ve psikolojinin en önemli anahtarlarından biri galiba. Gerçi insan sadece ‘cinsel bir varlık’ değil elbette; ama...
Öyküde belirsizlik ve bilinmezlik
Öyküde dedim ama aslında romanda, filmde veya tiyatroda da önemlidir belirsizlik.Geçen gün Ursula L. Guin’in “Yazma Üzerine Sohbetler” (Metis,...
Dorian Gray’in portresi neyi simgeler?
Oscar Wilde’in “Dorian Gray’in Portresi”nin (Can Yay., 2018) kahramanı Dorian, portresini yapan ressam Basil Hallward’la konuşurken; “Her...
Kurgusal karakter yazarına mı tâbi?
Her insanın kendine özgü şartları ve kendi iç mantığı vardır. Hareketleri ve seçimlerinde ana etken bu şartlar ve iç mantıktır.Dolayısıyla...
Oscar Wilde’dan bir kader öyküsü
Bu mümkün değil ama, bir an insanın gelecekte başından geçmesi mukadder bir olaya vakıf olduğunu düşünün!..Oscar Wilde’ın “Lord Arthur...
Bana tiz sümbüle perdesinden bakışlar gönder!
Kişver-i şuarâda özge bir şairdir Hüsrev Hatemi. Çünkü günümüz şairlerinin çoğu hâlde iken onun bir ayağı daima kadim bir bahçede, çoğu...
Dalgınlık
Bugün dalgınlıktan bahsedeceğim; ama önce edebiyatımızın meşhur dalgınlarından Peyami Safa’nın babası şair-i maderzad (anadan doğma şair)...
Görünenle gördüğümüz arasındaki fark
Beş duyu organının nötr olduğunu düşünmüyorum. Duyuların ruhsal hâle göre değiştiği kanaatindeyim.Örneğin görme! Aynı nesneyi iki farklı...
Sanat ve idrak
İnsan, evreni ve olayları, nihayetinde gerçeği, idrak etmek isteyen bir varlıktır. Çünkü diğer yaratılmışlardan farklı olarak ve beş duyu...
Protest soslu ergen romanı
J. D. Salinger’in “Çavdar Tarlasında Çocuklar”ı (YKY., 2019) çok okunan bir roman. Doğrusu, teknik ve dil itibarıyla dikkat çekici bir özgünlüğü...
Yazarına başkaldıran karakter!
Tüm sanatlar kurgusaldır. Eserdeki dünya, sanatkârın zihninde yaratılır ve sonunda yine zihninde öldürülür.Bir Tanrı’dır âdeta sanatkâr....
Nereye gidiyoruz böyle? Eve, hep eve!
İnsan, daima eksiktir! Bu eksikliği sezdiğinde, kalbine bir rüya düşer; kendini tamamlayacak şeyin ötelerde, meçhul bir yerde olduğunu hisseder.Bir...
‘Bir İdam Mahkûmunun Son Günü’nde ceza ve infaz eleştirisi
Victor Hugo’nun “Bir İdam Mahkumunun Son Günü” (Can Yay., 2019) adlı romanı, hukuki bir problem olan cezayı; idam cezasını konu edinir.Eserin...
Unamuno’nun ‘Sis’inde…
Miguel de Unamuno’nun “Sis”i (Türkiye İş Bankası Yay., 2020), zevkle okuduğum romanlardan biriydi.Çünkü yazar, doyumsuz bir felsefi şölene...
Nereye dönsen ‘Tatar Çölü’
Oysa hayat hareket hâlindedir ve değişir. Ama insan aldanmaya görsün bir kere! Başta yadırgadığı, istemediği yere ve şeylere alışır zamanla,...
Duras’nın ‘Sevgili’si, yıkık bir yüzün öyküsü
Sevgili” (Can Yay, 1985) adlı romanında Marguerite Duras, çocukluktan ergenliğe geçen bir kızın cinselliği, cinsellikle beraber bedenini; hatta...
Kazuo Ishiguro’nun Japonya’sı
Oysa değişmeyen hiçbir şey kalmadı.” der, “Değişen Dünyada Bir Sanatçı”nın (YKY, 2018) başlarında yaşlı ressam Ono. Kazuo Ishiguro,...
Yazar, balık ve olta
Kimi yazarlar vardır, başını öne eğmez yazarken, etrafını kollar. Hiç sevmem onları. Akılları yazdıklarında değildir…Yazmak, onlar için...
Çağının yazarı Ömer Seyfettin
Ömer Seyfettin, 6 Mart 1920’de kapadı dünyaya gözlerini. 36 yıllık ömrüne sıkıştırdığı büyük bir hikâye külliyatı, gazete ve dergilerde...
Çağının yazarı Ömer Seyfettin
Ömer Seyfettin, 6 Mart 1920’de kapadı dünyaya gözlerini. 36 yıllık ömrüne sıkıştırdığı büyük bir hikâye külliyatı, gazete ve dergilerde...
Daisy, solgun bir gül oluyor okuyunca
Bir edebî eserin başarısını veya başarısızlığını ölçen asıl özne, kuşkusuz okurlardır.Okurların eğitim ve kültür düzeyleri, zevkleri,...
Daisy, solgun bir gül oluyor okuyunca
Bir edebî eserin başarısını veya başarısızlığını ölçen asıl özne, kuşkusuz okurlardır.Okurların eğitim ve kültür düzeyleri, zevkleri,...
‘Dar Kapı’da aşkın hâlleri
Aşkın nihaî amacı, kavuşmaktır. Ama burada genelde şu soru ihmal edilir: Seven, sevdiğindeki neye kavuşmak ister, neyi arzular?Tolstoy, “Kreutzer...
Sartre’ın varoluş bulantısı
Felsefî bir düşünceyi veya psikolojik bir olayı, bilimsel bir dille kaleme almaktansa, edebî bir form içinde kurgulamak herhâlde daha cazip ve...
Sartre’ın varoluş bulantısı
Felsefî bir düşünceyi veya psikolojik bir olayı, bilimsel bir dille kaleme almaktansa, edebî bir form içinde kurgulamak herhâlde daha cazip ve...
İyi roman bir girdaptır
Tolstoy’un “Kreutzer Sonat” (Zeplin Kitap, 2019)ını okuyan hemen herkesin ilk hissettiği şey, derin bir kalp ağrısıdır herhâlde. Çünkü...
Şu hayalkârın bize yaptığı!
Hikâye, insanın doğduğundan beri ihtiyaç duyduğu bir gıda gibidir. Sanki bir bebek, açlıkla sızlar da, annesinin sütüyle sakinleşir, hatta...
Hepimiz bir Godot bekleriz…
Hayat karşısında kendini iradesiz, çaresiz, savunmasız hisseden insanın ‘varolmak’tan duyduğu azap, Beckett’in eserlerinin ana temasıdır....
Virginia Woolf, kalabalık, parçalanma, çok seslilik
Kalabalık, evet kalabalık!.. I. Dünya Savaşı’nın hemen sonrası, bir Haziran sabahı, Londra. Otomobiller, otobüsler, parklar, vitrinler arasında...
Yaşasın yeraltı!..
Dostoyevski’nin “Yeraltından Notlar”ı (Alter Yay., 2009), bazı yönlerden Camus’nün “Düşüş”üne benzer. Meselâ iki romanda da ana...
Akıntıya karşı yüzmek
Özgünlük, sanatın asıl niteliği ve amacıdır. Özgün olan, yeni ve doğurgandır, kendini de başkalarını da değiştirme gücüne sahiptir....
Katı olan her şey buharlaşıyor
Kurgu tekniği itibarıyla bir romandan çok roman kahramanının okurla yaptığı felsefî ve psikolojik bir söyleşi gibidir Luigi Pirandello’nun...
Evvel sen de yücelerden uçardın
Albert Camus’nün “Düşüş” adlı romanını okuduktan sonra Karacaoğlan’ın; “Evvel sen de yücelerden uçardın/ Şimdi enginlere indin...
Türk romanında eksik olan
Roman, bence edebiyatın insanı, çevresini, insanın kendisi, doğa ve tarihle olan ilişkisini anlatmaya en elverişli türüdür. Çünkü yazarın...
Beckett’in anti kahramanı Murphy
Beckett’in “Murphy” adlı romanı, “Hep aynı dünyanın üzerinde ışıldıyordu güneş, başka seçeneği yoktu çünkü.” (s. 9) cümlesiyle...
Vatan edebiyatı
Savaş veya toplumsal kriz dönemlerinde ‘vatan edebiyatı’ yapmak; savaşın doğurduğu acıları, direnişi veya fetih coşkusunu dile getirmek...
“Yaşamak Tuhaf Şey” İnsanın kendisiyle yüzleşmesi
Kendini arayış’ı, daha doğrusu insanın kendisiyle, geçmişiyle yüzleşmesini konu edinen bir roman, Carmen Martin Gaite’in “Yaşamak Tuhaf...
Hemingway’in ‘yazma üzerine’ düşünceleri
Bu yazıda Ernest Hemingway’in “Yazma Üzerine” (Bilgi Yay., 2019) adlı kitapta derlenen yazma ve yazarlık hakkındaki görüşlerine değineceğim.İlhan...
Modern ve lirik bir ağıt olarak “Ses ve Öfke”
Sıkı ve girift bir roman William Faulkner’ın “Ses ve Öfke”si. İki yönüyle dikkat çekiyor. İlki, modern kurgusu ve dili, ikincisi lirik öyküsü....
Heinrich Böll ve medyadaki dilsel şiddet
Dil, özünde iyiliği de kötülüğü de, yapmayı da yıkmayı da barındıran, varlığı hem yaşatan hem tehdit edebilen bir araç; dolayısıyla...
Madam Edna’nın ‘Uyanış’ öyküsü
Batılı yazarlar, insanın uçlarda yaşadığı tereddüt, arzu ve ilişkileri dile getirmede daha cesur bence. Yasak aşklar, ilişkiler, arzular Doğu...
Okurunu bir anlatı ormanında terk eden Calvino
Italo Calvino’nun “Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu” (YKY, 2018)sunu okuyunca, aklıma kızını ormanda bırakan, terk ettiğini anlamasın diye...
“Üstat ile Margarita”da sanat-iktidar çatışması
Rus yazar Mihail Bulgakov’un ünlü romanıdır “Üstat ile Margarita”. Stalin döneminde edebiyatı baskıyla yönlendirme ya da susturma çabalarına...
Tarihin, bilgeliğin ve hedonizmin şairi Kavafis
Cins ve sıkı bir şairdir Kavafis. Kimi şiirlerinde hayatın uçlarına gitmiş bir şairin yaşantılarından ve tarihten devşirdiği bilgece dizeler...
Esrarengiz İstanbul öyküleri
Eski İstanbul deyince; eğer cinli perili olağanüstü efsane ve masallar söz konusuysa, önce Hüseyin Rahmi Gürpınar gelir aklıma; günlük hayat,...
Yoksulluk ve aşkın terbiye ettiği ‘Çırak’
Yoksulluk ve aşk, insanı terbiye eder. Aşkın bir ucunda ten, diğer ucunda ruh vardır; yoksulluğun ise bir ucunda hırsızlık, diğer ucunda dürüstlük....