Alaattin Karaca
Kudüs’le ilgili hikâyeleriniz var mı?..
Tarihte olduğu gibi günümüzde de inanç ve mitlerin etkisi hâlâ büyük! Kudüs’le ilgili çatışmaların altında da bunlar var. Çünkü Kudüs,...
Müslüman şairler Kudüs’e nasıl bakar?
Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, İslâm dünyasında büyük bir infiale sebep oldu... Filistin, zaten Müslümanların...
Peygamberimizi romanla anlatmak mümkün mü?
29 Kasım’da Meridyen Derneği ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin işbirliğiyle düzenlenen “Sîreti Sûrette Görmek- Hz. Peygamber’i...
Edebî cemaatler / tekkeler ya da koro şuarâsı
Tanzimat sonrası Türk edebiyatındaki en önemli değişim, süreli yayınlarla beraber, edebî dergilerin çevresinde birtakım “edebî cemaatler”in...
Müslüman - muhafazakâr kesimin entelektüel alandaki gücü ne?
Geçen hafta, Müslüman/muhafazakâr kesimin –bu, sadece AK Parti ile sınırlı bir çevre değil- ‘entelektüel alan’daki durumunu ele almış,...
Müslüman/muhafazakâr “çevre”nin ‘entelektüel alan’daki sorunları
Ak Parti iktidarından sonra çevre, -Bourdieu’nun kavramlarıyla konuşursak- ekonomik, kültürel, sosyal ve simgesel sermayeye hâkim olma taleplerini...
“Kültürel iktidar” tartışmaları…
Türkiye’de Batılılaşma sürecinde, geleneksel kültür ve sanatın yerine “Batı tipi bir kültür ve sanat”ın yerleştirilmeye çalışıldığı...
İslâmcı şairlerin şehir coğrafyası
“İslâmcı edebiyat”a şehir, asıl Sezai Karakoç’la bir “mesele” olarak girdi, demiştik… Karakoç, tüm konulara olduğu gibi, şehre de...
İslâmcı şairlerin şehre bakışı…
Geçen hafta, 13-15 Ekim tarihleri arasında Türkiye Yazarlar Birliği ve Esenler Belediyesi’nin İstanbul’da ortaklaşa düzenlediği 4’üncü...
“Yol Ayrımı”ndaki Dr. Münir ve külyutmaz torunları…
Geçen hafta “Yol Ayrımı”nın bilgesi Dr. Münir’den bahsetmiştim. Bir roman kahramanı o, fazla büyütmeyin denebilir! Yok yok, kimi roman kahramanları...
Neredesin Dr. Münir Bey, neredesin?
Epey olmuştu kaybedeli… Geçen gün, İttihatçı eski tüfek Avukat Deli Celadet’in “Yol Ayrımı”ndaki bürosunda gördüm onu; duvardaki tozlu,...
De omnibus dubitandum
Latince bir özdeyiş var; “de omnibüs dubitandum”, her şeyden kuşkulan, demek. İlkin Ece Ayhan’da, sonra da galiba C. Meriç’te rastlamıştım....
Hayri İrdal’ın oğlu Ahmet nerede?
Türk toplumunun geleneksel üretim usullerinden modern üretim tarzı ve teknolojiye geçiş sürecinde yaşadığı sancı ve ekonomik kriz, özellikle...
Sağ’ım sol’um sobe!..
Gerçek bir “entelektüel”, ideolojilerin dar kalıpları içinde değerlendirilemez; zaten bu kalıplara sığmaz. Ama bizde kendini bu kalıpların...
Maceranın cazibesine kapılan Türk edebiyatı
Macerayı nasıl tanımlamalı bilmiyorum. Belki insanın sıra dışı olaylarla karşılaşması, bu olayların üstesinden gelmek için “olağanüstü...
Kısa yazmak zordur!..
Yazmaya başladığım yıllarda, yazılarımdan bir kelime atmaya dahi kıyamazdım. Hani annesine düşkün küçük çocuklar olur ya, iki bacağına...
Metotsuz ve aşksız bir müfredat
Bu, Türk Dili ve Edebiyatı müfredatıyla ilgili son yazım… İnşallah faydalı olur.Baştan söyleyeyim; 9. sınıf müfredatı daha düzgün ve...
Yıkılma sakın!..
İnsan, dil ile onurlandırıldı. Eskiler, insan bir “hayvan-ı nâtık”tır derlerdi; yani “konuşan canlı”. Dolayısıyla onu “eşref-i mahlûkât”...
Bir kez daha müfredat!..
Geçen hafta müfredattaki bazı dil ve terminoloji yanlışlarına değinmiştim. Birkaç örnek daha verip asıl konuya geleyim. Biri, “Öyküleyici...
Müfredattaki dil yanlışları…
Eğitimin en önemli unsuru, kanaatimce öğretmendir. Çünkü mekân, araç-gereç ve müfredat gibi unsurları kullanacak ve “öğrenci”leri yoğuracak...
Müfredat: Kem âlât ile kemâlât olmaz!..
Eğitim, en büyük meselemiz!.. Yıllardır, ilim ve sanatta dünya çapında bir şahsiyet yetiştiremiyoruz!.. Âkif de; “İbn-i Sinâ’ları yüzlerce...
Refik Halid’in Suriye’si!..
Bizde Suriye’yi en çok anlatan yazar kimdir, diye sorsalar, hemen Refik Halid derim! Ama ondan önce meselâ, Cenap Şehabettin’in 1918’de “Sabah”...
Refik Halid Karay’a Suriye’ye, siyasete ve sıcağa dair…
Memâlik-i Şâhâne topraklarının kaybıyla birlikte, o coğrafyadan da koptuk! Sadece bedence mi, hayır kültürce de!.. Yahya Kemal’in “Kocamustâpaşa”...
Devlet ve sanat
Cemil Meriç, “Sosyoloji Notları”nda (bkz. “Şiir ve Nesir”), “Türk intelijansiyası önce saraya yaltaklandı, sonra devlete.” der. Kanaatimce...
Bu terazi ancak ‘İnce’ Memed’i çeker…
18 Haziran’da Hürriyet Pazar Eki’nde yayımlanan habere göre, 100 kişilik bir jüri, Türk edebiyatının en iyi 100 romanını seçmiş, ilk sıraya...
Şehir şuuru
Geçen hafta, Üsküdar sahilindeki Şemsi Paşa Cami çevresinde başlatılan çalışmalar ve dış duvarlardaki çatlaklar nedeniyle, şehircilik ve...
Tabiat ve eşya karşısında Şark ve Garp medeniyeti
Müslüman Şark’la Batı medeniyetini birbirinden ayıran farklardan biri de, âleme/tabiata ve eşyaya bakışları; tabiat ve eşya karşısındaki...
Tanpınar, ramazan ve ‘halk İslâmı’…
Ramazandayız ya!.. Tanpınar’ın “Mahur Beste”sindeki din ve ramazanla ilgili satırlar geldi aklıma. Mühim ve nazik mesele; konunun dinî, siyasî/...
İslâm toplumları niçin geri kaldı?
Günümüzde İslâm toplumlarının en büyük meselesi, geri kalmışlık. Bu sebeple, Batı’nın teknolojik ve ekonomik hegemonyasından bir türlü...
Muhafazakâr endişe…
Muhafazakârlık, esas itibarıyla alışılmış düzenin; kurumların ve düşüncenin korunması demek… Avrupa’da siyasal ve sosyal düzenin, sırasıyla...
İslâmcı düşüncenin kültürel mekânları
Bir toplumda kültürün üretilip tüketildiği ve dolaşıma sokulduğu mekânlar vardır. Sosyal değişimi yansıtan en önemli mekânlar bunlar olsa...
Şiir, iktidar, isyan…
İktidara eyvallahı olmamak, makama, mülke tamah etmemek, zulme, haksızlığa karşı çıkmak… Güzel şey bunlar. Gerçek müminden, gerçek entelektüelden,...
Her Müslüman ‘İslâmcı’, her Türk de ‘Türkçü’ olmaz!..
İslâmcılık, dinî literatürde olmayan, esas itibariyle İslâm’ı referans alan, ama Osmanlı’nın son döneminde doğmuş bir fikir hareketi....
Namık Kemal İslâmcı mıydı?
Başlıktaki soruya sağlıklı cevap verebilmek için evvelâ “İslâmcılık”ın efradını câmi ağyarını mâni bir tanımının yapılması...
Peygamberimizi sanatla nasıl anlatabiliriz?
Dinî inançların ifadesinde, öğretilmesinde; hatta uygulanmasında sanatın önemli bir araç olduğu inkâr edilemez. Meselâ bu, evvelâ ibadethanelerin...
Rıza Nur’un Namık Kemal’i
Rıza Nur, tartışmalara açık bir isim. Hele “Türkiye’nin Yeni Baştan İhyası ve Fırka Programı” adlı eserinde ileri sürdüğü bazı fikirler...
“Her şey yarım yârim!..”
Referandum sebebiyle siyaset tavan yaptı. Televizyonda hep aynı görüntüler; meydanlar, mitingler, sloganlar, afişler, pankartlar… Kalabalıklar,...
Sanatkâr ve politikacı…
Sanatla politika, doğası gereği, birbirinden oldukça farklıdır. Bir defa, kullandıkları araç ve usûller ayrı. Evvelâ, sanat eseri bir fikir,...
Şiirimizde modern kent sancısı
Türk edebiyatında ‘modern kent’ teması çok işlenmiştir. Ama meseleye bakış, devre göre değişiyor. Mesela Tanzimat’ta Namık Kemal “Terakki”...
Rüyasızlığımız ve Stefan Zweig’ın kutsal rüyası
Stefan Zweig (1881-1942), dünyanın en güçlü edebiyatçılarından biriydi. Kanaatimce en önemli yönü, hayatını adadığı medeniyet idealidir....
Söylemde muhafazakâr pratikte konformist ve popülist
Bugün, Türk kültürünün en önemli meselelerinden biri, devamlılıktan ve bütünlükten mahrum olmasıdır. Dil, ilim ve sanatımız, modernleşme...
Terakki etmenin ‘En Emin Yol’u…
Geçen hafta, Osmanlının geri kalması üzerine ‘terakki ihtiyacı’nın kuvvetle hissedildiğinden ve Batı’dan bilim/teknoloji alınmasını öneren...
Hangi terakki?..
İslâm âleminin son 200 yılı ‘terakki’ ve ‘tedenni’; yani ilerleme ve gerileme/çökme tartışmalarıyla geçti. Osmanlıdan bugüne, Namık...
Yeni aydın tipinin ilk örnekleri…
Mehmet Kaplan Hoca, “Tip Tahlilleri” kitabındaki “Yeni Aydın Tipi: Büyük Reşid Paşa ve Şinasi” başlıklı makalesinde, Şinasi’nin şiirlerinden...
‘İlk Basamak’taki Evmenis’lere!..
Kavafis’in güzel bir şiiri var: “İlk Basamak”. Şiirde Evmenis adlı genç bir şair, Theokritos’a gelip yakınır. İki yıldır şiir yazmaktadır,...
Devlet uysal ve uslu bendeler ister…
Bizde neden dünya çapında, güçlü bir entelektüel veya sanatkâr yok?.. Bunun birçok sebebi var elbette. Ama bunlardan birini ele almaya çalışayım...
Edebiyat tarihlerinde ‘İslâmcı düşünce’nin yeri
Tartışmalı bir kavram ‘İslâmcılık’… Dinî kaynaklarda böyle bir tavsif yok. Ama şurası bir gerçek: Bugün -Türkiye’de ve diğer Müslüman...
Kimler İsmet Özel’i anlayamaz?..
Geçen hafta, İsmet Özel’in hemen herkesçe görünen yönüne; ‘kendine has diline ve düşünme tarzı’na işaret etmiştim. İşte o ‘yaban...