Bizde eleştiri neden yok?
Schopenhauer, dilimize “Okumak, Yazmak ve Yaşamak Üzerine” adıyla çevrilen eserinde, insanın neden eleştiremediği, otoriteye neden boyun eğdiği...
Zamanın değişmesiyle hükümler de değişir
Başlıktaki ifade, bir fıkıh kaidesi. Namık Kemal’in “İstikbal” adlı makalesinde okumuştum. Şöyle:“İstikbalimiz emindir. Çünkü ‘Kad...
İslâmcı edebiyattaki o ağır anonim edâ
İslâmî duyarlığa sahip yazarların eserlerinin çoğunda, nereden kaynaklandığını bilemediğim, tabiri caizse bir “ağır abi edâsı” var;...
Kelimelerin izinde…
İnsanın dilinden, kelimelerinden, kavramlarından ve terimlerinden kopması, bunları unutması, evvelâ geçmişinden, dolayısıyla hafızasından,...
Şiir yazmak öğretilebilir mi?
Resim ve heykel yapmak, şiir, roman ve öykü yazmak, öğretilebilir mi? Gittikçe çoğalan “sanat atölyeleri” ve “yaratıcı yazarlık” kurslarına...
Refik Halid’in gözüyle Suriye’deki Fransız mandası
Gerek dinî-etnik yapısı, gerek hâlihazırdaki durumu sebebiyle Suriye tam bir muamma! Allah kolaylık versin!.. Gündem Suriye olunca, edebiyatta akla...
Şiirin seveni çok da, anlayanı kim?...
Divan edebiyatına yönelik, Tanzimat’tan sonra başlayan ve Cumhuriyet döneminde sıkça dillendirilen eleştirilerden biri de ‘anlaşılamadığı’ydı....
Sanatta hayal ve gerçek
İhsan Oktay Anar, “Kitab-ül Hiyel”in sonlarında, tahayyüle dayanan sanat anlayışı ile gerçeği kopya etmeyi amaçlayan yansıtmacı poetikayı...
İslâmcı edebiyat’ ontik sorunları öncelemiyor!
İnsanın asıl yalın/ çıplak gerçeği ontiktir… Evet, eninde ve sonunda “çıplak” bir varlıktır insan. Tıpkı Karacaoğlan’ın “Üryan...
Öyküdeki hayalet
Hüseyin Su, “Takvim Yırtıkları”nda, yer yer içinde bulunduğu “Edebiyat” dergisi çevresiyle hayat arasında örülmüş bir ‘duvar’dan...
Öykünün ‘buhar’ hâli…
Geçen hafta öykünün ‘katı’ hâlinden bahsetmiştik; hani şu dört başı mamur, uygun adım yürüyen, gücünü serüvenden, gerilimden ve şaşırtıcı...
Öykünün ‘katı’ hâli
Kimi öyküler vardır, gerilimden beslenir; düğüm üstüne düğüm ve şok edici son!.. İnsandaki “merak” duygusuna oynar böyle yazarlar; gerilim...
Hüseyin Su’nun günlükleri Nuri Pakdil ve “Edebiyat” dergisi
Pakdil’in “Edebiyat”ı, marjinal dergilerden biriydi bence. Bunun sebeplerinden biri, dergideki yazarların -hatta okurların da- birbirleri ve Pakdil’le...
Hangi Batı, hangi Doğu, hangi ahlâk?..
Hâkim muhafazakâr söyleme göre Avrupa, bilim ve teknolojide bizden üstündür, ondan faydalanmak gerekir; ancak ahlâken iflâs etmiştir, ifsat edicidir,...
Kudüs’le ilgili hikâyeleriniz var mı?..
Tarihte olduğu gibi günümüzde de inanç ve mitlerin etkisi hâlâ büyük! Kudüs’le ilgili çatışmaların altında da bunlar var. Çünkü Kudüs,...
Müslüman şairler Kudüs’e nasıl bakar?
Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, İslâm dünyasında büyük bir infiale sebep oldu... Filistin, zaten Müslümanların...
Peygamberimizi romanla anlatmak mümkün mü?
29 Kasım’da Meridyen Derneği ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin işbirliğiyle düzenlenen “Sîreti Sûrette Görmek- Hz. Peygamber’i...
Edebî cemaatler / tekkeler ya da koro şuarâsı
Tanzimat sonrası Türk edebiyatındaki en önemli değişim, süreli yayınlarla beraber, edebî dergilerin çevresinde birtakım “edebî cemaatler”in...
Müslüman - muhafazakâr kesimin entelektüel alandaki gücü ne?
Geçen hafta, Müslüman/muhafazakâr kesimin –bu, sadece AK Parti ile sınırlı bir çevre değil- ‘entelektüel alan’daki durumunu ele almış,...
Müslüman/muhafazakâr “çevre”nin ‘entelektüel alan’daki sorunları
Ak Parti iktidarından sonra çevre, -Bourdieu’nun kavramlarıyla konuşursak- ekonomik, kültürel, sosyal ve simgesel sermayeye hâkim olma taleplerini...
“Kültürel iktidar” tartışmaları…
Türkiye’de Batılılaşma sürecinde, geleneksel kültür ve sanatın yerine “Batı tipi bir kültür ve sanat”ın yerleştirilmeye çalışıldığı...
İslâmcı şairlerin şehir coğrafyası
“İslâmcı edebiyat”a şehir, asıl Sezai Karakoç’la bir “mesele” olarak girdi, demiştik… Karakoç, tüm konulara olduğu gibi, şehre de...
İslâmcı şairlerin şehre bakışı…
Geçen hafta, 13-15 Ekim tarihleri arasında Türkiye Yazarlar Birliği ve Esenler Belediyesi’nin İstanbul’da ortaklaşa düzenlediği 4’üncü...
“Yol Ayrımı”ndaki Dr. Münir ve külyutmaz torunları…
Geçen hafta “Yol Ayrımı”nın bilgesi Dr. Münir’den bahsetmiştim. Bir roman kahramanı o, fazla büyütmeyin denebilir! Yok yok, kimi roman kahramanları...
Neredesin Dr. Münir Bey, neredesin?
Epey olmuştu kaybedeli… Geçen gün, İttihatçı eski tüfek Avukat Deli Celadet’in “Yol Ayrımı”ndaki bürosunda gördüm onu; duvardaki tozlu,...
De omnibus dubitandum
Latince bir özdeyiş var; “de omnibüs dubitandum”, her şeyden kuşkulan, demek. İlkin Ece Ayhan’da, sonra da galiba C. Meriç’te rastlamıştım....
Hayri İrdal’ın oğlu Ahmet nerede?
Türk toplumunun geleneksel üretim usullerinden modern üretim tarzı ve teknolojiye geçiş sürecinde yaşadığı sancı ve ekonomik kriz, özellikle...
Sağ’ım sol’um sobe!..
Gerçek bir “entelektüel”, ideolojilerin dar kalıpları içinde değerlendirilemez; zaten bu kalıplara sığmaz. Ama bizde kendini bu kalıpların...
Maceranın cazibesine kapılan Türk edebiyatı
Macerayı nasıl tanımlamalı bilmiyorum. Belki insanın sıra dışı olaylarla karşılaşması, bu olayların üstesinden gelmek için “olağanüstü...
Kısa yazmak zordur!..
Yazmaya başladığım yıllarda, yazılarımdan bir kelime atmaya dahi kıyamazdım. Hani annesine düşkün küçük çocuklar olur ya, iki bacağına...
Metotsuz ve aşksız bir müfredat
Bu, Türk Dili ve Edebiyatı müfredatıyla ilgili son yazım… İnşallah faydalı olur.Baştan söyleyeyim; 9. sınıf müfredatı daha düzgün ve...
Yıkılma sakın!..
İnsan, dil ile onurlandırıldı. Eskiler, insan bir “hayvan-ı nâtık”tır derlerdi; yani “konuşan canlı”. Dolayısıyla onu “eşref-i mahlûkât”...
Bir kez daha müfredat!..
Geçen hafta müfredattaki bazı dil ve terminoloji yanlışlarına değinmiştim. Birkaç örnek daha verip asıl konuya geleyim. Biri, “Öyküleyici...
Müfredattaki dil yanlışları…
Eğitimin en önemli unsuru, kanaatimce öğretmendir. Çünkü mekân, araç-gereç ve müfredat gibi unsurları kullanacak ve “öğrenci”leri yoğuracak...
Müfredat: Kem âlât ile kemâlât olmaz!..
Eğitim, en büyük meselemiz!.. Yıllardır, ilim ve sanatta dünya çapında bir şahsiyet yetiştiremiyoruz!.. Âkif de; “İbn-i Sinâ’ları yüzlerce...
Refik Halid’in Suriye’si!..
Bizde Suriye’yi en çok anlatan yazar kimdir, diye sorsalar, hemen Refik Halid derim! Ama ondan önce meselâ, Cenap Şehabettin’in 1918’de “Sabah”...
Refik Halid Karay’a Suriye’ye, siyasete ve sıcağa dair…
Memâlik-i Şâhâne topraklarının kaybıyla birlikte, o coğrafyadan da koptuk! Sadece bedence mi, hayır kültürce de!.. Yahya Kemal’in “Kocamustâpaşa”...
Devlet ve sanat
Cemil Meriç, “Sosyoloji Notları”nda (bkz. “Şiir ve Nesir”), “Türk intelijansiyası önce saraya yaltaklandı, sonra devlete.” der. Kanaatimce...
Bu terazi ancak ‘İnce’ Memed’i çeker…
18 Haziran’da Hürriyet Pazar Eki’nde yayımlanan habere göre, 100 kişilik bir jüri, Türk edebiyatının en iyi 100 romanını seçmiş, ilk sıraya...
Şehir şuuru
Geçen hafta, Üsküdar sahilindeki Şemsi Paşa Cami çevresinde başlatılan çalışmalar ve dış duvarlardaki çatlaklar nedeniyle, şehircilik ve...
Tabiat ve eşya karşısında Şark ve Garp medeniyeti
Müslüman Şark’la Batı medeniyetini birbirinden ayıran farklardan biri de, âleme/tabiata ve eşyaya bakışları; tabiat ve eşya karşısındaki...
Tanpınar, ramazan ve ‘halk İslâmı’…
Ramazandayız ya!.. Tanpınar’ın “Mahur Beste”sindeki din ve ramazanla ilgili satırlar geldi aklıma. Mühim ve nazik mesele; konunun dinî, siyasî/...
İslâm toplumları niçin geri kaldı?
Günümüzde İslâm toplumlarının en büyük meselesi, geri kalmışlık. Bu sebeple, Batı’nın teknolojik ve ekonomik hegemonyasından bir türlü...
Muhafazakâr endişe…
Muhafazakârlık, esas itibarıyla alışılmış düzenin; kurumların ve düşüncenin korunması demek… Avrupa’da siyasal ve sosyal düzenin, sırasıyla...
İslâmcı düşüncenin kültürel mekânları
Bir toplumda kültürün üretilip tüketildiği ve dolaşıma sokulduğu mekânlar vardır. Sosyal değişimi yansıtan en önemli mekânlar bunlar olsa...
Şiir, iktidar, isyan…
İktidara eyvallahı olmamak, makama, mülke tamah etmemek, zulme, haksızlığa karşı çıkmak… Güzel şey bunlar. Gerçek müminden, gerçek entelektüelden,...
Her Müslüman ‘İslâmcı’, her Türk de ‘Türkçü’ olmaz!..
İslâmcılık, dinî literatürde olmayan, esas itibariyle İslâm’ı referans alan, ama Osmanlı’nın son döneminde doğmuş bir fikir hareketi....
Namık Kemal İslâmcı mıydı?
Başlıktaki soruya sağlıklı cevap verebilmek için evvelâ “İslâmcılık”ın efradını câmi ağyarını mâni bir tanımının yapılması...
