Yaşasın yeraltı!..
Dostoyevski’nin “Yeraltından Notlar”ı (Alter Yay., 2009), bazı yönlerden Camus’nün “Düşüş”üne benzer. Meselâ iki romanda da ana...
Akıntıya karşı yüzmek
Özgünlük, sanatın asıl niteliği ve amacıdır. Özgün olan, yeni ve doğurgandır, kendini de başkalarını da değiştirme gücüne sahiptir....
Katı olan her şey buharlaşıyor
Kurgu tekniği itibarıyla bir romandan çok roman kahramanının okurla yaptığı felsefî ve psikolojik bir söyleşi gibidir Luigi Pirandello’nun...
Evvel sen de yücelerden uçardın
Albert Camus’nün “Düşüş” adlı romanını okuduktan sonra Karacaoğlan’ın; “Evvel sen de yücelerden uçardın/ Şimdi enginlere indin...
Türk romanında eksik olan
Roman, bence edebiyatın insanı, çevresini, insanın kendisi, doğa ve tarihle olan ilişkisini anlatmaya en elverişli türüdür. Çünkü yazarın...
Beckett’in anti kahramanı Murphy
Beckett’in “Murphy” adlı romanı, “Hep aynı dünyanın üzerinde ışıldıyordu güneş, başka seçeneği yoktu çünkü.” (s. 9) cümlesiyle...
Vatan edebiyatı
Savaş veya toplumsal kriz dönemlerinde ‘vatan edebiyatı’ yapmak; savaşın doğurduğu acıları, direnişi veya fetih coşkusunu dile getirmek...
“Yaşamak Tuhaf Şey” İnsanın kendisiyle yüzleşmesi
Kendini arayış’ı, daha doğrusu insanın kendisiyle, geçmişiyle yüzleşmesini konu edinen bir roman, Carmen Martin Gaite’in “Yaşamak Tuhaf...
Hemingway’in ‘yazma üzerine’ düşünceleri
Bu yazıda Ernest Hemingway’in “Yazma Üzerine” (Bilgi Yay., 2019) adlı kitapta derlenen yazma ve yazarlık hakkındaki görüşlerine değineceğim.İlhan...
Modern ve lirik bir ağıt olarak “Ses ve Öfke”
Sıkı ve girift bir roman William Faulkner’ın “Ses ve Öfke”si. İki yönüyle dikkat çekiyor. İlki, modern kurgusu ve dili, ikincisi lirik öyküsü....
Heinrich Böll ve medyadaki dilsel şiddet
Dil, özünde iyiliği de kötülüğü de, yapmayı da yıkmayı da barındıran, varlığı hem yaşatan hem tehdit edebilen bir araç; dolayısıyla...
Madam Edna’nın ‘Uyanış’ öyküsü
Batılı yazarlar, insanın uçlarda yaşadığı tereddüt, arzu ve ilişkileri dile getirmede daha cesur bence. Yasak aşklar, ilişkiler, arzular Doğu...
Okurunu bir anlatı ormanında terk eden Calvino
Italo Calvino’nun “Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu” (YKY, 2018)sunu okuyunca, aklıma kızını ormanda bırakan, terk ettiğini anlamasın diye...
“Üstat ile Margarita”da sanat-iktidar çatışması
Rus yazar Mihail Bulgakov’un ünlü romanıdır “Üstat ile Margarita”. Stalin döneminde edebiyatı baskıyla yönlendirme ya da susturma çabalarına...
Tarihin, bilgeliğin ve hedonizmin şairi Kavafis
Cins ve sıkı bir şairdir Kavafis. Kimi şiirlerinde hayatın uçlarına gitmiş bir şairin yaşantılarından ve tarihten devşirdiği bilgece dizeler...
Esrarengiz İstanbul öyküleri
Eski İstanbul deyince; eğer cinli perili olağanüstü efsane ve masallar söz konusuysa, önce Hüseyin Rahmi Gürpınar gelir aklıma; günlük hayat,...
Yoksulluk ve aşkın terbiye ettiği ‘Çırak’
Yoksulluk ve aşk, insanı terbiye eder. Aşkın bir ucunda ten, diğer ucunda ruh vardır; yoksulluğun ise bir ucunda hırsızlık, diğer ucunda dürüstlük....
Eda İşler’in öyküleri
Bugünkü yazımda Eda İşler’in “Kaza Süsü” (2019) adlı öykü kitabını değerlendireceğim. İşler’in öykülerinde dikkati çeken ilk...
Domenico Starnone’nin ‘Bağlar’ romanında aile
İtalyan yazar Domenico Starnone’nin romanı Bağlar, bir ailede ‘ayrılma’ nedeniyle yaşanan sorunları, ayrılığın karı-koca ve çocuklar...
Cemil Kavukçu’nun ‘Balyozla Balık Tutanlar’ı
Yaz bitti… Yayın piyasası kıpırdanır sonbaharla beraber. Cemil Kavukçu’nun Balyozla Balık Avı adlı kitabı kıpırtının ilk işaretlerindendi....
Saraybosna Marlborosu’nun içyüzündeki öyküler
Benim için yaz tatili kitap okumaya daha çok zaman ayırmaktı. Etrafı ormanlarla çevrili bir coğrafyada, kimi kez önüme denizi alıp sırtımı...
İvo Andriç’in Lanetli Avlu’su ve Osmanlı
İvo Andriç’i Türk okurlar genelde Drina Köprüsü adlı romanıyla tanırlar. Andriç, Osmanlı tarihine ilgi duyan; hatta “Osmanlı Yönetimindeki...
Gatsby’nin romantizmini yıkan Amerikan realizmi
Gatsby’nin romantik duyarlığını, saf aşkını, hayallerini ve umutlarını yıkıp geçiyor Amerika’nın ikiyüzlü, çıkarcı ve kurnaz ruhu....
Gatsby’nin romantizmini yıkan Amerikan realizmi
Gatsby’nin romantik duyarlığını, saf aşkını, hayallerini ve umutlarını yıkıp geçiyor Amerika’nın ikiyüzlü, çıkarcı ve kurnaz ruhu....
Thomas Bernhard’ın Bitik Adam’ı
Kimi kez evde, kimi kez bir çınarın altında, kimi kez de ormanlarla çevrili bir gölün kenarında oturup okudum Bitik Adam’ı. Düşünüyorum...
Sadık Hidayet’in Kör Baykuş’u
Kör Baykuş, hem fiziksel hem de ruhsal anlamda rahatsızlık geçiren bir kişinin gerçekle hayal arasında gidip gelmelerini; halüsinasyonlarını...
Carlos Maria Dominguez’in Kâğıt Ev’i
Bir Rumeli türküsü var; “Bir ev yaptırdım bre Ramize’m sazdan samandan/ İçine girilmez bre Ramize’m tozdan dumandan” diye… Carlos Maria...
Hermann Hesse’nin Gertrud’u
Peş peşe okuduğum Koku, Mahcubiyet ve Haysiyet, Kâğıt Ev, Sessizliğin Yanıtı gibi Batı romanlarında dikkatimi çeken ilk şey, yazarların okuru...
Neruda’nın Postacısı
Bu hafta iki kitap okudum. Biri Antonio Skarmeta’nın Neruda’nın Postacısı idi, diğeri Carlos Maria Dominguez’in Kâğıt Ev’i. Tesadüf bu...
Ernst Jünger’in Cam Arılar’ı
Sakin, sıcak bir gün. Gökte güneş, tüm heybetiyle tahtına kurulmuş. Yaz, bütün hararetiyle toprağa, suya ve havaya hâkim artık. Dört yanı...
Patrick Süskind’in Koku’su
Ah hep böyle olsa!.. Ders yok, müfredat mecburiyeti yok, istediğim kitabı seçiyor, bir çınar gölgesi, bir deniz kenarı bulup özgürce okuyorum....
Andrey Platonov’un Can’ı
Bu hafta arkama dağı, önüme denizi aldım. Elime de Andrey Platonov’un Can romanını. Önümde masmavi deniz, karşımda yemyeşil orman… Sabah!...
Mahcubiyet ve Haysiyet: Bir başkaldırı romanı
Yaz geldi!.. Dersler bitti. Türkiye’nin gündemi ise malûm: Siyaset! Doğrusu kitleler de hazzediyor bundan. Sanattan bahseden yazılara rağbet yok!...
Kibar ve zarif bir çocuksun sen…
Akşam Sofrasında Yedi Kişilik Bir Aile Oyunu” adlı şiirinde Zarifoğlu, taşralı ve geleneksel bir aileyi sofrada konuşturur. Bir yer sofrası...
Organik edebiyat
Sanat, entelektüel bir etkinliktir. Çünkü özde hakikati, adaleti ve güzeli arar. Bu açıdan bakıldığında, sanatkârlar da Julien Benda’nın...
Dikeyde şiir yatayda roman…
Roman ve hikâye, modern dünyanın rağbet ettiği iki edebî tür. Meselâ şiir, bu iki tür kadar rağbet görmüyor. Çünkü muhatabından daha çok...
Hayal kurmak psikolojik bir rahatsızlık mıdır?
Geçen hafta Osmanlı sosyalistlerinden Baha Tevfik’in edebiyatı zararlı bir etkinlik ve psikolojik bir hastalık olarak gördüğünü söylemiştim....
Şiir psikolojik bir hastalığın ürünü müdür?
Şiirin psikolojik bir hastalık ürünü olduğu iddiası, Meşrutiyet döneminde materyalizmi ve felsefî ateizmi savunan Osmanlı aydını Baha Tevfik...
Türk inkılâbı Doğu ile Batı’yı barıştırabildi mi?
Peyami Safa’nın Türk İnkılâbına Bakışlar’ından söz edecektim bu hafta. Safa, kuşkusuz edebiyatımızın iyi kalemlerinden biri. Ama Türk...
Peyami Safa, Türk inkılâbına nasıl bakıyor?
Modernleşme tarihimiz, Avrupa uygarlığı karşısındaki konumumuz, Şark-İslâm toplumlarının ve Avrupa’nın zihnî kökleri, aralarındaki farklar,...
Cahit Sıtkı, yerlilik ve millîlik…
Geçen hafta, Cahit Sıtkı’nın yazı ve konuşmalarının derlendiği Avuçlarıma Sığmıyor Yıldızlar (Can Yay., 2016)’ını, Ziya’ya Mektuplar...
Cahit Sıtkı’ya ve bugünün edebiyatçı ‘çocukları’na dair
Cahit Sıtkı, 1930-1950 arasında şiir yazmış bir şair. Şiirleri, hayatla ölüm arasında gidip geliyor; yaşama arzusuyla dolu. Ama nedense; belki...
Ömer Seyfettin’e göre millet, devlet ve vatan
Osmanlı, çok uluslu, çok dinli ve çok dilli bir devletti. Nitekim Namık Kemal “İmtizac-ı Akvam” makalesinde milleti; “hukukta birbiriyle müsavi...
Devlet kuşunun kanatları altında sanat yapılır mı?
Bugün herkes, seçim sonuçlarını konuşacak biliyorum. Türkiye’nin neden geri kaldığı, neden dışa bağımlı olduğu, bilimde, kültürde ve...
Şiirin doğduğu ve değdiği boşluk
Dünyaya doğan insan, bir bütünden kopar bence… Meselâ biyolojik kök olarak annesinden ve babasından kopar. O boşluktur sızlayan ilkin. Bir de...
‘Bir devlet içün çarha temennadan usandık’
Sanatkâr, yalnız güzele ve hakikate âşık sanatkâr, kendini, ‘kendini bilmeye veya bulmaya adamış bir entelektüel, nasıl olur da herhangi bir...
İnkılâpölçer ve imanölçerlere göre Âkif!..
Yarın 12 Mart, İstiklâl Marşı’nın kabulünün yıldönümü. Bilinenleri tekrar etmeyeceğim. Âkif hakkında 1936’dan sonra yazılan yazılardan,...
Denize attığı cıgara hâlâ yanıyor!..
Bir imge avcısıdır o. Anadolu’dan metropole düşmüş bir Karacaoğlan, elinde sazı yok. Çağının türküsünü söyler. Dizelerinin diplerinde...
