e-Devlet’te açılan “Ürün Künyesi” sistemi büyük bir skandalı gün yüzüne çıkardı! İstanbul'daki bir zincir markette kilogramı 745 TL’ye satılan ürünün, tarladan sadece 40 TL’ye çıktığı belgelendi.
Gıda fiyatlarındaki fahiş artışlar tartışılırken, bir zincir marketin rafındaki kiraz fiyatı ve o kirazın tarladan rafa uzanan yolculuğu, Türkiye'deki kâr zincirinin boyutunu gözler önüne serdi ve "Bu kadarına da pes!" dedirtti. İstanbul'daki bir markette kilogramı 745 TL'ye satılan Salihli kirazının, e-Devlet üzerinden sorgulanabilen "Ürün Künyesi" kayıtlarına göre tarladan sadece 40 TL'ye çıktığı belgelendi. Bu durum, aracıların ve marketlerin inanılmaz kâr marjlarını ortaya çıkarırken, vatandaşlar "Bu fahiş kâra neden müdahale yok?" sorusunu soruyor.
BİR KİLO KİRAZIN ŞOK EDEN FİYAT YOLCULUĞU
Sosyal medyada bir vatandaşın dikkatiyle başlayan olay, zincirleme bir soygunu andıran fiyat artışlarını ortaya çıkardı. İşte o kirazın şok eden yolculuğu:
Adım 1: Üretici Fiyatı: Ürünün e-Devlet'teki künye sorgulamasında, üreticinin ürünü halde faaliyet gösteren bir tüccara (aracıya) kilogramını sadece 40 TL'den sattığı görülüyor.
Adım 2: Aracı Fiyatı: Aynı aracı, üreticiden 40 TL'ye aldığı kirazı, zincir markete kilogramını 220 TL'den satıyor.
Adım 3: Market Rafı Fiyatı: Zincir market ise 220 TL'ye aldığı kirazı, reyonunda kilogramını tam 745 TL'den tüketiciye sunuyor.
AKIL DIŞI KÂR MARJLARI: KİM NE KADAR KAZANIYOR?
Bu rakamlar ışığında kâr marjları hesaplandığında ise ortaya inanılmaz bir tablo çıkıyor:
Aracının Kârı: Ürünü 40 TL'ye alıp 220 TL'ye satan aracı, bu işlemden tam %450 kâr elde ediyor.
Marketin Kârı: Aracının ardından ürünü 220 TL'ye alıp 745 TL'ye satan zincir market ise bu satıştan yaklaşık %238 kâr sağlıyor.
Tarladan sofraya gelene kadar bir kilo kirazın fiyatı %1700'den fazla artarken, bu artışın büyük bir kısmının aracı ve market kârlarından oluşması, gıda enflasyonunun ardındaki dinamikleri de sorgulatıyor.
VATANDAŞ SORUYOR: "MEVZUAT YETERSİZ Mİ, DENETİM Mİ EKSİK?"
Ticaret Bakanlığı'nın "Ürün Künyesi" sistemi, tam da bu tür durumları şeffaf bir şekilde ortaya koymak için hayata geçirilmişti. Sistem, ürünün tarladan rafa olan yolculuğunu izleme imkanı sunarak şeffaflık sağlıyor. Ancak bu şeffaflığın, fahiş kâr marjlarına karşı bir müdahaleyi beraberinde getirmemesi, tüketicilerin tepkisini çekiyor. Vatandaşlar, "Bu karlılık ürünlerine müdahaleye imkan veren bir mevzuat alt yapımız yok mu?" diyerek yetkililere denetim ve düzenleme çağrısında bulunuyor.
Bu olay, gıda fiyatlarındaki artışın sadece maliyetlerden değil, aynı zamanda tedarik zincirindeki fahiş kâr oranlarından da kaynaklandığını acı bir şekilde belgelemiş oldu. Ürün Künyesi sistemi sayesinde artık herkesin görebildiği bu "kâr zinciri"ne karşı yetkililerin nasıl bir adım atacağı merakla bekleniyor. Tüketiciler, bu şeffaflığın somut bir çözüme dönüşmesini ve fahiş fiyatlara "dur" denilmesini istiyor.
Emlak ilan sitelerine düzenleme yolda: Fahiş ilan ücretlerine tavan geliyor
