Son zamanlarda okullarda artan tehlike hem öğrencileri hem de aileleri tehdit ediyor. Ne Kanlı Para ne de ayrımcılık bu tehlike öğrencilerin hayatına ömür boyu etkiliyor. Hem velilerin hem de öğretmenlerin gözünü dört açması gerekiyor. Önlem alınmazsa büyük bir felaketin eşiğine geliniyor. İşte okullardaki büyük tehlike…
FADİME ÇAĞLA TAŞCI
Son yıllarda giderek artış gösteren akran zorbalığı yetkilileri de harekete geçirdi. Yalnızca mağdur olan öğrencileri değil aileleri ve okulları da etkileyen toplumsal bir sorun olarak görülen akran zorbalığı öğrencilerin hayatını ömür boyu etkilemektedir. Uzm. Klinik Psikolog İlayda Sezen, çocukların diğer çocukları üzerindeki fiziksel zararlarına değindi. Akran zorbalığının karşıdaki kişiye zarar vermeyi amaçlayan söz ve bir eylemleri içeren bir olgu olduğuna değinen Sezen, büyük bir tehlike diyerek hem aileleri hem de velileri uyardı. İşte okullardaki büyük tehlike…
ÖĞRENCİNİN TÜM HAYATINI ETKİLİYOR
Akran zorbalığının fiziksel, sözel, sosyal ve siber zorbalık olmak üzere 4 temel başlık altında incelendiğini ifade eden İlayda Sezen, “Fiziksel zorbalık; çocuğa yönelik doğrudan fiziksel güç uygulanmasıdır. Vurmak, yumruklamak, tekmelemek, tırmalamak, çelme takmak, tükürmek gibi…” dedi.
Çocuğa yönelik olumsuz sözel ifadelerin yer aldığı zorbalık türüne ise sözel zorbalık denmektedir. İsim takmak, alay etmek, hakaret etmek tehdit etmek gibi olaylar sözel zorbalık başlığı altında toplanıyor.
Çocuğun arkadaşlık sosyal ilişkilerine zarar vermeyi hedefleyen davranışları ise sözel zorbalık adı verilmektedir. Bir kişi hakkında dedikodu yapmak ve yaymak, arkadaş grubunda dışlamak, yalnızlaştırmak bunlara örnek olarak verilebilir.
Dijital teknolojilerden yardım alarak yapılan zorbalık türüne ise siber zorbalık adı veriliyor. Sosyal medya üzerinden bir kişi hakkında yalan bilgi paylaşımı yapmak utandırıcı fotoğraflar yayınlamak, mesaj platformlarında incitici mesajlar atarak tehdit yollamak gibi olaylar siber zorbalık başlığı altında toplanıyor.
Okullardaki tüm çocukları ve okul ortamını etkileyen akran zorbalığı, hangi kategoride olduğu önemsiz olmaksızın büyük tehlikelerle karşı karşıya kalmaktadır. Öğrencilerin 4 temel grup içerisinde ele alınması gerektiğini belirten Sezen, zorbalık yapanlar, zorbalığa maruz kalanlar, hem zorbalık yapan hem de aynı zamanda zorbalığa maruz kalanlar ile birlikte seyirciler olarak 4 başlık altında incelenebileceğini aktardı.
HEM PSİKOLOJİK HEM DE FİZİKSEL ETKİLENİYOR
Akran zorbalığında çocukların ruh sağlığının büyük anlamda zarar gördüğünü ifade eden Uzm. Klinik Psikolog İlayda Sezen, araştırmalar sonucunda çocuk ve ergenlerin psikolojik ve fiziksel sağlığının hem kısa hem de uzun vadede olumsuz olarak etkilendiğine değindi.
İlayda Sezen, “Bu durumun belirtileri, kişiye bağlı olarak farklılaşabilir. Bununla birlikte zorbalık yapanlar, zorbalığa maruz kalanlar ya da seyirci grupta görülen belirtiler birbirinden farklı olabilir. Zorbalık yapan çocuklarda; okula uyumda güçlük, dışlanma, yalnız kalma, saldırgan davranışların sürmesi, problemli davranışlarda (örn. suça yönelik) bulunma görülebilmektedir.” sözlerini dile getirdi.
ÇOCUKLARINIZDAKİ BU DAVRANIŞLARA DİKKAT EDİN
Zorbalığa maruz kalan bir çocuk da okula gitmek istememe düşük özgüven ve benlik özsaygısı ile birlikte depresyon ve kaygı bozukluğu gibi problemler görülmektedir. Velilerin bu konuda dikkatli ve tedbirli olması gerektiği belirtilirken çocukların da hem öğrenciler hem de veliler tarafından gözlemlenmesi gerektiği aktarılıyor. Çocuklarınız da okula gitmek istememe, düşük özgüven ve benlik saygısı, depresyon ve kaygı bozuklukları, sosyal ilişkilerde problemler, somatik belirtiler (baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı) gibi durumlara dikkat etmeniz gerekmektedir. Seyirci konumunda olan çocukların ise kendisinin de aynı şeyleri yaşayacağına dair korku ve endişe duyduğu görülmektedir. Kendisine savunmak için sürekli tetikte hissetme, ispiyoncu olarak damgalanmaya karşı endişe duyma gibi sorunlar yaşadığı görülüyor.
BİREYSEL DEĞİL TOPLUMSAL BİR PROBLEM
Akran zorbalığının yalnızca birey bazında olmadığını dile getiren Sezen, ailesini ve okulunu da etkileyen toplumsal bir sorun olduğunu vurguladı. Tüm toplumu ilgilendiren olumsuz psikolojik etkilere yol açan akran zorbalığına yönelik koruyucu ve önleyici çalışmaların büyük önem arz ettiğini ifade eden Sezen, “Milli Eğitim Bakanlığı’nın akran zorbalığı ve siber zorbalığı müfredata alması bu açıdan önemli bir gelişmedir. Öğrencilerin yaş gruplarına uygun şekilde hazırlanacak psikoeğitim içerikli çalışmalar iç görü kazanmaları ve farkındalıklarının gelişmesine katkı sağlayacaktır. Akran zorbalığına maruz kalan öğrenciler içerisinde, gruptan dışlanma, korku, ne yapacağını bilememe gibi nedenlerle konuyu kimseyle paylaşamayan öğrenciler olduğunu biliyoruz.” dedi.
İlayda Sezen, yapılan çalışmaların önleyici etkisinin yanı sıra zorbalığa maruz kalan çocukların ne yapması gerektiği konusunda da bilgi sahibi olarak kendilerini güvende hissetme açısından yararlı olacağını söyledi. Toplumsal bir sorun olarak akran zorbalığı ve siber zorbalığa yönelik koruyucu önlemler üzerinde çalışmalar yapıldığını ifade eden Sezen, istenmeyen davranışların değişiminde ve önlenmesinde olumlu dil kullanmanın öneminin altını çizdi. 2017 yılından bu yana düzenli olarak ortaöğretim kurumlarında öğrenci ve öğretmenlere akran zorbalığı konusunda psikoeğitim çalışmaları düzenlediklerini ifade eden Sezen, seminerler ile herkesi bilgilendirdiklerinin altını çizdi.
