Uzun zamandır 18 TL üzerinde yer alan dolar fiyatları ekonomistlerin ve yatırımcıların dikkatinde yer alıyor. Gerçek enflasyon rakamlarının altında bulunan dolarla ilgili korkutan açıklama ünlü Ekonomist Evren Devrim Zelyut'tan geldi. Doların 25 TL'ye ulaşacağını vurgulayan Zelyut, o tarihi açıkladı. İşte ünlü Ekonomist Evren Devrim Zelyut’un o açıklamaları…
Yeniçağ yazarı Evren Devrim Zelyut'un "Et fiyatları tavan yapacak!" başlıklı yazısıyla akıllardaki soruların cevabını verdi. Ülkede döviz kıtlığı yaşandığını belirten Zelyut, bu durumun nedeninin ihracat olduğunun altını çizdi. AK Parti'nin yönetim sisteminin bozulması nedeniyle teknoloji oluşturmaktan uzak kaldığımızı dile getiren Zelyut, üniversitelerin yandaşlarla dolu olduğunu aktardı. Öğrencilerin iyi yetiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Zelyut, öğrencilerin yetersiz olması nedeniyle iş gücünde nitelik olmadığını söyledi. Firmaların rekabetten uzak ve verimsiz kaldığını söyleyen Zelyut, bu durumun güçsüz ihracatı da zayıflattığını ve ülkeye döviz girişinin olmadığını vurguladı.
İTHALAT İHRACATTAN DAHA FAZLA
Ortaya çıkan durum kapsamında ithalatın ihracattan fazla olduğunu dile getiren Zelyut, dış ticaretteki mal dengesinin aleyhimize döndüğünün altını çizdi.Satılan malların düşük teknoloji içerdiğini ifade eden Zelyut, bunun para etmediğini defalarca yazdığını aktardı. Dolar kıtlığını arttıran bir diğer gelişmenin ise ihracat pazarımızın iyi olmaması olduğunu vurgulayan Zelyut, “Türkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi rakamı Aralık'ta 48,5 olarak gerçekleşti ve Türk imalatçılarının ihracat koşullarında yavaşlamanın sürdüğü yönünde sinyal verdi. Dış talep koşullarındaki bozulma Eylül'den bu yana en hafif düzeyde gerçekleşmiş olmakla birlikte üst üste beşinci ayda da devam etti.” ifadelerini kullandı.
PAZAR RAPORUNU AÇIKLADI
Evren Devrim Zelyut, yaptığı değerlendirmeler kapsamında pazara bakıldığı zaman raporda şu ifadelerin yer aldığını söyledi:
*Ekonomik aktivitenin belirgin şekilde yavaşlayarak son dört ayın en sert düşüşünü kaydettiği ABD, ihracat talebinde yavaşlamanın ana kaynaklarından biri olmayı sürdürdü.
*Avrupalı ticaret ortaklarında ise iyileşme yönündeki kısmi belirtilere rağmen ekonomik aktivite genele yayılı yavaşlama kaydetti.
*Türk imalat sanayi ürünlerinin en büyük ihracat pazarı olan Almanya'da üretim üst üste altıncı ay geriledi. Ancak gerileme ılımlı düzeyde ve mevcut daralma döneminin en düşük oranında gerçekleşti.
*Birleşik Krallık, İtalya, İspanya, Fransa, Hollanda, Polonya, Avusturya ve Çekya'da da aktivite önceki aya göre daha ılımlı düşüş gösterdi.
YAŞANAN DURUMUN SONUÇLARI NELER OLDU?
Pazarda yaşanan sorunları başlıklar halinde açıklayan Zelyut, sonuçlarını da tek tek anlattı. Evren Devrim Zelyut sonuçları şu başlıklarla açıkladı:
1-2022 gibi hareketli geçen bir yılda 254 milyar dolar ihracat, 364 milyar dolar ithalat yaparak yılı -110 milyar dolarla bitirdik. Şimdi dışarıda daha sıkışık geçmeye aday bir yılda vereceğimiz açığın gerilemesini beklemiyoruz.
2-Açığın yaratacağı kur baskısının tüm mali tamponların harcandığı düşünülecek olursa ancak IMF gibi küresel bir kaynak ile yapılacak anlaşma ile hafifleyeceğini, aksi takdirde kurun 2023 sonbaharında 25 liraya ulaşacağını tahmin ediyoruz.
Ortaya çıkan bu tahminlerin Türkiye'deki enflasyonu baz etkileri olduğunu aktar Zelyut, bu etkilerin balonu patlatacağını söyledi. Zelyut, enflasyonun yükselmesi durumunda TL'deki değer kaybının da istikrarlı bir şekilde devam edeceğinin altını çizdi
GIDA SEKTÖRÜ ÇATIRDAMAYA BAŞLADI
Gıda fiyatlarındaki yükselişi matematik oyunlarının da durduramadığını söyleyen Zelyut, bazı etki ile şişirilen beklentilerin yerini piyasadaki acı gerçeklerin doldurduğunu aktardı. Son bir ay içerisinde et fiyatlarına %30 zam yapıldığını dile getiren Zelyut, İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekçi’nin açıklamasını işaret etti. İstanbul'da kuzu karkas etinin 135 TL ile 140 TL arasında görüldüğünü belirten Tüfekçi, dana karkasın ise 130 TL olduğunu aktardı. Son gelen zamlar ile birlikte kuzu etinin toptan satışının 105 TL ile 140 TL'ye kadar yükseldiğini dile getiren Tüfekçi, dana etinin ise 98 TL'den 130 TL'ye çıktığının altını çizdi.
1 kilo kıymanın 200 TL'ye kadar ulaştığını söyleyen Zelyut, ette görülen ağır tablonun diğer ürünlerde de olduğunu vurguladı. Bu durumun nedenine değinen Evren Devrim Zelyut, CHP Bursa MV. Tarımcı Orhan Sarıbal’ın açıklamalarıyla durumu anlattı. Sarıbal, 2021 yılında 24.1 milyar TL tarımsal destekleme ve 9,46 milyon ton besi yemi alındığını aktardı. 2022 yılında görülen rakamların altını çizen Sarıbal, 39.8 milyar TL ile 7.62 milyon ton besi yemi alındığını sözlerine ekledi.
Besicilerin aldığı yeğen miktarının azaldığını söyleyen Zelyut, hayvan beslemenin de pahalı bir hal aldığını sözlerine ekledi. Bu kapsamda piyasada görülen rakamları değerlendiren Zelyut, “Son bir yılda karma yeme %140 zam geldi. Kaba yemde ise; Mısır kapçığı 10 liradan 35 liraya. Artış %250 Saman 25 liradan 80 liraya. Artış %220 Yonca 30 liradan 100 liraya. Artış %233 oldu.” dedi.
PEKİ ŞİMDİ NE OLACAK?
Kıyma fiyatlarının 250 TL ile 270 TL bandına doğru hareketleneceğini ifade eden Zelyut, hükümetin fiyatı kontrol altına almak için et ithalatı yaptığını söyledi. Şimdilerde fiyatların küresel piyasalarda da yüksek olduğunu vurgulayan Zelyut, ithalat ile et kıtlığının önlenebileceğini ancak fiyat artışlarının önüne geçilemeyeceğini sözlerine ekledi.
ESK'nın Balkanlardan et getirmek için anlaşma yaptığını dile getiren Zelyut, zamanında üretim yapılması gerektiğini ifade etti. Konuta düşük faiz kredisi verildiğinin altını çizen Zelyut, “KKM faizine tarımsal desteklerin üç katı para akarken, gıda fiyatlarının düşmesini beklemek hayal olacaktır.” şeklinde konuştu. Dolar hakkındaki son sözlerini aktaran Zelyut, enflasyonun düşmeyeceğini ve TL'deki değer kaybının da azalmayacağını ifade ederek sıkıntılı bir dönem içerisinde bulunacağımızı vurguladı.
