Dünya üzerinde milyonlarca insanın canını almıştı! Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı son açıklama insanları paniğe sürükledi. “Kabus geri mi dönüyor?” soruları kafalarda yer ederken yeni dönemde yaşanacaklar merak konusu oldu.
2019 senesinde dünya geneline yayılmaya başlayan ve milyonlarca insanın canını alan Covid-19 virüsü yine gündeme geldi. Virüsün yeni bir varyant olarak tekrar yayılmaya başlamasına ilişkin alarma geçildi. Özellikle de Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamalar sonrasında yeni bir dalga korkusu yayıldı. Peki kabus geri mi dönüyor? Yeni Covid-19 yeni bir varyantla tekrar mı edecek?
Dünyayı etkisi altına alan ve pandemiye neden olan Covid-19 her ne kadar geride bırakılmış olsa da uzun süre etkileri ile insanlık için sıkıntı oluşturmaya devam edecek gibi duruyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamalarına göre son 3 yılda 7 milyondan fazla insanın hayatını alan bu virüsün artık bir halk sağlığı acil durumu olarak görülmüyor. Lakin DSÖ’nün bu açıklamalarına bilim dünyası oldukça tepkili.
Çoğu bilim insanı, Covid-19’un akut fazının artık sona erdiğini kabul etse de 2021 yılının Ocak ayında küresel ölüm oranı zirveye ulaşarak haftada 100 binden fazla insana ulaştı. Mayıs ayına gelindiğinde ise bu veriler nerdeyse haftada 3 bin 500 kişiye kadar düştü. Elde edilen bu verilere dayanarak açıklamalarda bulunan araştırmacılar ise virüse karşı oluşan bağışıklığın kısa süreli olduğunu ve önlemlerin gevşetildiğini bunun da yeni dalgalara neden olabileceğini söylüyor.
SALGIN BİR ANDA BİTMEZ
Leeds Üniversitesi'nden Profesör Stephen Griffin, konuya ilişkin olarak şu açıklamalarda bulundu:
"Kimse bir düğmeye basıp bir pandeminin, özellikle de bu kadar zarar verici bir pandeminin sona erdiğini ilan edemez" açıklamasında bulundu. Griffin’in görüşü University College London Davranış Değişikliği Merkezi Direktörü Profesör Susan Michie tarafından da desteklendi. Michie, "Covid-19 küresel bir pandemi olarak adlandırılsın ya da adlandırılmasın, dünyanın birçok ülkesinde önemli enfeksiyon dalgaları yaşanıyor ve her hafta binlerce kişi ölüyor. Covid-19'u ve dolayısıyla yeni varyantların zarar verme olasılığını azaltmaya yönelik küresel bir çaba olmadığı sürece bu durum öngörülebilir gelecekte de devam edecektir."
Griffin’in bu açıklamalarından sonra Texas A&M Üniversitesi'nden Profesör Benjamin Neuman da eleştirel bir açıklama yaparak, "Bu duyuru bir kutlama nedeninden çok, beyaz bayrak gibi görünüyor. Büyük bir ilerleme kaydedilmiş olsa da, bu karar Covid'in siyasi gerçekliğini tıbbi durumdan daha net bir şekilde yansıtıyor” dedi.
“PANDEMİNİN MİRASI UZUN SÜRE KALACAK”
Birçok bilim insanı Observar’a yaptıkları açıklamalarda pandemi her ne kadar zirveyi geçmiş olsa da insanlığa bırakacağı mirasın derin ve uzun süreli olacağını söylüyor. Öte yandan salgının nedeni olarak gösterilen SARS-CoV-2 halihazırda bile her üç dakikada bir kişinin canını alıyor. Öte yandan salgını atlatanlar ise bıraktığı hasarlardan şikayetçi. Öte yandan hem yaşlılar hem de sağlık sorunu yaşayan bireyler için sürekli bir tehdit söz konusu.
Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'ndan Profesör Mark Jit, konuya ilişkin olarak, "Her yıl bakıma ihtiyaç duyan insanlarla başa çıkmak için sağlık sistemlerimize yatırım yapmamız gerekecek. Hepsinden önemlisi, ister Covid virüsünün ölümcül yeni bir varyantı, isterse daha önce hiç görmediğimiz tamamen yeni bir mikroptan kaynaklansın, gelecekte bu tür acil durumlara karşı daha hazırlıklı olabilmemiz için dünyanın birlikte çalışması gerekecek” yorumunda bulundu.
Covid-19’a kadar, yaşanan Sars ve Mars sendromları bile dünya çapında bu kadar endişe verici boyutlara ulaşmamıştı. Lakin çoğu bilim insanı, oluşacak yeni bir virüsün, yeni salgınların daha farklı boyutlara ulaşacağını düşünüyor.
İNSANLAR KADAR HÜKÜMETLER DE DUYARLI MI?
Edinburgh Üniversitesi'nden Profesör Mark Woolhouse, duyarlılık konusunda şunları dile getiriyor:
"Covid-19 pandemisine nasıl daha iyi yanıt verebileceğimizi araştıran bir dizi çalışma devam ediyor. Umarım bunlar sadece virüsün neden olduğu zararı değil, toplumun büyük bir bölümünü ‘kapatma’ stratejisinin neden olduğu zararı da nasıl azaltabileceğimizi ortaya koyacaktır. Başka bir pandemi tehdidinin her zaman mevcut olduğu göz önünde bulundurulduğunda, yaşananlardan ders alınmış olması gerekir."
YENİ VE GÜÇLENDİRİLMİŞ AŞILAR GELİYOR
2019 senesinde ortaya çıkan Covid-19 salgınından sonra dünya dördüncü virüs sezonuna yaklaşıyor. Öyle ki salgın yeniden yükselişe geçmeye başladı. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri verilerinin ortaya koyduklarına göre, hastaneye başvurularda, acil servis ziyaretlerinde ve pozitif Covid-19 testlerinde - geçmiş yazlardaki kadar yüksek olmasa da - hafif bir artış söz konusu.
Öte yandan salgının yeniden seyretmesinin nedenleri arasında tatiller, sıcak havaların insanları kapalı alanlara itmesi, zayıflayan bağışıklık sistemleri gösteriliyor. Dolayısıyla virüsün nasıl ilerleyeceği, artış gösterip göstermeyeceği bilinmediğinde uzmanlar da “Covid-19 hiçbir yere gitmiyor. Kendinizi virüse karşı korumanın en iyi yolu aşı olmak” diyorlar.
Moderna ve Pfizer, Omicron varyantının alt varyantlarını hedef alan güncellenmiş Covid-19 aşıları üzerinde çalışıyor. Pfizer, yeni aşının Kasım ayında onaylanabileceğini ve aşıların Eylül sonu veya Ekim başında satışa sunulmasının beklendiğini ifade ediyor.
California San Francisco Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Dr. Peter Chin-Hong, konuya ilişkin olarak, “65 yaşın üzerindeyseniz veya bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa ve yakın zamanda Covid-19'a karşı bağışıklığınız yoksa, güncellenmiş bir Covid-19 aşısı olmak için beklememeniz gerekiyor” ifadelerini kullanıyor.
Öte yandan, New York Üniversitesi'nde pediatrik enfeksiyon hastalıkları uzmanı ve Amerikan Pediatri Akademisi Bulaşıcı Hastalıklar Komitesi üyesi Dr. Adam Ratner'a göre ise bu durum hiç aşı olmayanlar ya da yakın zamanda aşı olmayan çocuklar için de geçerli.
BARBİE VE OPPENHEİMER KALABALIK SALONLARA ORTAM SAĞLADI
Çoğu bilim insanı, Covid-19’daki ani artışın nedeni aynı anda vizyona giren Barbie ve Oppenheimer filmlerine bağlıyor. Binlerce insanın bir anda sinema salonlarına doluşması, sağlıksız ortamlara alan sağladığı için virüste artış gözlemlendiği düşünülüyor.
YENİ TEHLİKE: ERİS VARYANTI
Bilimsel adı EG.5.1 olan bu alt varyant, İl defa 31 Temmuz’da gözlemlendi. Bu yeni varyantın Sars-Cov-2'nin Omicron varyantından türediği yapılan açıklamalar arasında yer alıyor. Şu an için bir paniğe gerek olmadığını söyleyen uzmanlar, tedbirlerin de bırakılmamasını istiyor. Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamalarda tüm ülkelerin yeni vakalar karşısında tetikte olmaları gerektiği, COVID belirtileri gösteren hastaları yakından takip etmelerinin daha iyi olacağı söyleniyor.
Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), ülkedeki COVID vakalarının sayısının arttığını açıklarken, son zamanlarda kayıtlara geçen 4 bin 396 solunum hastalığı vakasının yüzde 5,4’ünün Covid-19 teşhisi aldığını açıkladı. Bunun yanı sıra yapılan açıklamalarda Eris varyantının, 7 Covid vakasından birinin nedeni olduğu ve dolayısıyla da yeni varyantın hızlı yayıldığı bilgisi paylaşıldı. Kurum, 20 Temmuz itibarıyla Eris'in tüm COVID vakalarının yüzde 14,55'ini oluşturduğunu tahmin ediyor.
Londra'daki Reading Üniversitesi'nden mikrobiyolog Dr. Simon Clarke, Daily Mail'e verdiği bir röportajda şunları dile getirdi:
"COVID değişmeye ve yeni koşullara uyum sağlamaya devam edecek. Bu yüzden, yeni varyantlar ortaya çıktığında ve artan sayıda enfeksiyona neden olduğunda şoka girmemeli veya endişelenmemeliyiz."
Eris varyantı, şuan için Asya'daki COVID vakalarının yaklaşık yüzde 20'sini, Avrupa'dakilerin yüzde 10'unu ve Kuzey Amerika'dakilerin de yüzde 7'sini meydana getiriyor. Yeni varyanttan etkilenenler arasında İsrail’de bulunuyor. 24 Temmuz itibarıyla İsrail'deki en az 18 vakada bu varyantın tespit edildiği bilgisi yetkililer tarafından paylaşıldı. Bunların yanı sıra dünya çapında 36 ülkede 2 binden fazla vakadan bu varyantın sorumlu olduğu söyleniyor. Varyantın Türkiye'de görülüp görülmediğine dairse henüz herhangi bir açıklama yapılmadı.
