Ukrayna kriziyle küresel petrol fiyatları 7 yılın zirvesine çıktı. Türkiye’de de dolar 12 Ocak’tan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Sevkiyatta aksama endişesiyle hububat fiyatları tırmandı.
Dünyayı endişelendiren savaş çanları piyasaları da salladı. Petrol fiyatları 96 doları geçti. Uzmanlar akaryakıta yeni zammın kapıda olduğunu dile getirdi. Yüksek tansiyon uzun süredir TL karşısında stabil seyreden doların da ateşini çıkardı. Kur 13.85'i aştı, altın da yükseldi. Türkiye için büyük bir ihracat pazarı olan Rusya'daki gelişme buğday fiyatlarını da etkiledi. Sevkiyatta sorun yaşanabileceği kaygısıyla buğday yüzde 2'nin üzerinde yükselirken, mısır fiyatları 7 ayın zirvesini gördü.
KUZAYDEKİ YÜKSEK GERİLİM PİYASALARI SALLADI
Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim, piyasaları olumsuz etkiliyor. Putin’in önceki gece Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk’ın bağımsızlığını tanıyan kararı, petrolden tarıma kadar birçok alanda etkisini gösteriyor. Petrol fiyatları, Ukrayna-Rusya gerginliğinin sıcak çatışmaya dönüşeceği endişelerinin artmasıyla yeniden 7 yılın zirvesine çıktı. Kur 12 ocaktan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Borsada da panik havası oluşurken hububat fiyatları bile artışa geçti.
usya ve Ukrayna arasında gerilen ipler, tüm dünyanın gündeminde. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk’ın bağımsızlığını tanıyan kararı onaylaması yaşanacak olayların fitilini ateşledi. Putin’in bu yaklaşımıyla batıyla arasında olan gerilim artarken, AB ve ABD’den de yaptırım mesajları gelmeye başladı. Artan gerilimler üzerini Putin’in yaklaşımı hem kuru hem de petrol fiyatlarını patlatmaya yetti. Gerilen iplerle birlikte Brent petrolün varil fiyatı neredeyse yüzde 4 artışla 96 doları geçti. Ukrayna ile ilgili jeopolitik risklerin tırmanması spot altının da 1908 dolar seviyelerine kadar yükseliş gösterdi. Savaş çanları bile piyasaların sallanmasına yetti. Dolar/ruble paritesi güne yüzde 1 artışla başlayarak 80 seviyesine, euro/ruble paritesi de yüzde 1 yükselişle 91,1’e çıktı. Özellikle Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan gerilim Türkiye’yi de direkt olarak etkiliyor. İki ülke arasında güçlü olan ticaret ağı, doğalgazdan petrole, turizmden narenciye pazarına kadar birçok alanda etkisini göstereceğe benziyor. Petrol fiyatları, Ukrayna-Rusya gerginliğinin sıcak çatışmaya dönüşeceği endişelerinin artmasıyla yeniden 7 yılın zirvesine çıktı. Ukrayna ile ilgili jeopolitik risklerin tırmanmasıyla spot altın fiyatları da 9 ayın zirvesini gördü ve 1914 dolar seviyelerine kadar çıktı. Bu arada petrolün gözü bir yandan da Avusturya’nın başkenti Viyana’da İran nükleer müzakerelerinde. Görüşmelerin olumlu sonuçlanması durumunda, İran petrolüne yönelik yaptırımların kaldırılmasıyla günlük yaklaşık 1 milyon varil petrolün piyasaya arz edilebileceği değerlendiriliyor. Öte yandan Katar Enerji Bakanı Saad al-Kaabi, düzenlediği basın toplantısında gaz fiyatlarındaki artışın Ukrayna’daki durumla ilgili olmadığını, fiyatların Ukrayna’daki durumun ortaya çıkmasından çok önce yükselmeye başladığını ve bunun gaz endüstrisindeki yatırım eksikliğiyle ilişkili olduğunu söyledi.
KRİZ DEPOYA YİNE ZAM GETİRDİ
Kuzey Karadeniz’deki gerilimin en hızlı etkisinin akaryakıtta görüleceğine dikkat çekti. Karar yazarı ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir, Petrol fiyatlarındaki hareketliliğe de bağlı olarak perşembe günü benzine 70 kuruş zam geleceğini belirtti. Ekonomist Demir “Doların yönü yukarı. Bu bir varsayım ama bugün petrol fiyatı bu seviyede kapatıp, yarın da düşmezse perşembe gecesi 70 kuruş benzine zam gelebilir. Gerilim ve fiyat gevşerse bu durum değişir. Gerilimin en hızlı etkisini akaryakıtta görmüş oluruz” ifadelerini kullandı.
BORSADA DA PANİK HAVASI VAR
Ukrayna sınırındaki gerginliklerin yükselmesi ile küresel borsalar geçen hafta da gerginliğini koruyordu. Borsa İstanbul, haftaya yatay seyrini devam ettirerek başladı. BIST 100 endeksi, önceki gün 2015 – 2050 puan bandında hareket etti. Dün endeks yüzde 0,28 gibi kısıtlı bir yükselişle günü 2038 puandan kapattı. Dün sabah saatlerinde Borsa İstanbul, güne düşüşle başlarken BIST 100 endeksi, 2007 puandan açıldı. Endeks gün için 2032 puana kadar çıktı. Analistler, Rusya-Ukrayna krizinin askeri bir çatışmaya dönüşüp dönüşmeyeceğine dair endişelerin artmasıyla küresel çapta risk iştahının gerilediğini belirterek, bireysel yatırımcıların, oynaklığın devam etmesinin beklendiği bu dönemde panikle hareket etmemesi ve sakin kalması gerektiğini söyledi.
GOLDMAN SACHS ENFLASYONA VURGU YAPTI
Goldman Sachs, Rusya’ya yönelik yaptırımlar ve iki ülke arasındaki gerilimin daha da artmasıyla ABD Borsalarının yüzde 6’lık düşüş yaşayabileceği, en büyük kayıpların Avrupa ve Japon borsalarında olabileceği öngörüsünü paylaştı. Buna göre, Rusya para birimi Ruble’de yüzde 10’luk değer kaybı petrolde yüzde 13’lük yükselişe, tahvil faizlerinde 27 baz puanlık düşüşe neden olabilir. Yatırımcılar Ukrayna sınırındaki gerilimin artmasıyla tahvillere yönelirken hisse senedi piyasalarında satışa geçti. Bağımsızlığın tanımasıyla enerji fiyatlarının daha da artabileceği, enflasyonda yükselişin de tetiklenebileceği belirtiliyor. Stratejistler, iki ülke arasındaki gerilimin geçen ay yalnızca yerel varlıkları etkilediğini, şubat ayında ise küresel varlıklarda etkisinin hissedildiğini ifade etti.
WALL STREET BANKALARI YARDIM İSTEDİ
Wall Street bankalarının, Rusya’ya Ukrayna ile yaşanan gerilim sonucunda yaptırım uygulanması halinde, finansal işlemlerin organize edilmesine yardımcı olması konusunda Fransız Societe Generale bankası ile irtibata geçtiği belirtildi. SocGen CEO’su Frederic Oudea, cuma günü Asya Pasifik bölgesi çalışanları ile gerçekleştirdiği kurum içi bir toplantıda, büyük ABD bankaları ile uluslararası finans kuruluşlarının kendileri ile temasa geçtiğini ve onlar adına bankacılık ve takas işlemleri yapıp yapamayacaklarını sorduklarını söyledi. Oudea, SocGen’in Rusya’daki operasyonları ile olası bir çatışmanın Rusya ile Çin’i nasıl yakınlaştırabileceğini dair bir dizi sorunun yöneltilmesi üzerine, SocGen’in dünyanın geri kalanı ile işlemlere devam edebilecek az sayıdaki bankadan biri olabileceğini belirtti.
TURİZMDE RUSYA’NIN AĞIRLIĞI OLDUKÇA FAZLA
Turizm tarafında da Rusların Türkiye’deki ağırlıkları oldukça fazla. Verilere göre, sadece salgın öncesinde Türkiye’ye 7 milyondan fazla Rus turist geldi. Buradan elde edilen gelir ise 3.5 milyar dolar seviyesinde. Bu rakam ülkenin turizm gelirinin neredeyse yüzde 10’una tekabül ediyor.
ENDİŞE ARTTI HUBUBAT FİYATLARI YÜKSELDİ
Rusya aynı zamanda Türkiye için büyük bir ihracat pazarı. Turizmin yanında narenciye ve özellikle domates ihracatında büyük bir yer tutan Rusya, buğday fiyatlarında da etkili oluyor. Rusya ve Ukrayna arasındaki krizin tırmanmasıyla Karadeniz bölgesindeki başlıca hububat ihracatçılarından yapılacak sevkiyatlarda aksama yaşanabileceği endişeleriyle yüzde 2’nin üzerinde yükselirken, mısır fiyatları 7 ayın zirvesini gördü. Soya fasulyesi fiyatları, Brezilya ve Arjantin’de kuru hava endişeleriyle art arda dördüncü seansta da yükselerek bir haftadan uzun sürenin en yüksek seviyesini gördü. Chicago borsasında en yüksek işlem hacmine sahip olan mısır vadeli kontratları bugün yüzde 1.5 artışla 6.64 dolar/bushel, yani 261.4 dolar/ton seviyesine yükseldi. Soya fasulyesi yüzde 1.4 artışla 10 Şubat’tan bu yana en yüksek seviye olan 16.23 dolar/bushel yani 596.4 dolar/ton seviyesine yükseldi. Buğday piyasası Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilimden destek buluyor. Buğday yüzde 2 artışla 8.20 dolar/bushel yani 301.3 dolar/ton seviyesine yükseldi.
KUR 12 OCAK SEVİYESİNİ AŞTI
Artan gerilimle birlikte kurda da dalgalanmalar başladı. Dolara olan talep güçlenirken, gelişmekte olan ülkeler üzerinde baskılar arttı. Önceki günü 13,60 seviyesinden kapatan kur, gerilimin artmasıyla 13,85 seviyesini de geçerek 14 liraya yaklaştı. Böylece kur TL karşısında 12 Ocak’tan bu yana en yüksek seviyesini test etmiş oldu. Euro da aynı saatlerde 15.67 seviyesine ulaştı. Euro/TL kuru 15,50’nin altında tutunmaya çalışıyor. Yurtiçi piyasada altının gramı 840 liradan işlem görüyor.
PUTİN’DEN GAZ MESAJI
Rusya’nın kararına en sert çıkan bölge Avrupa. Öte yandan da Rusya doğalgaz rezervleri konusunda oldukça önemli bir ülke. Avrupa, kullandığı doğalgazın yarısını Rusya’dan alıyor. Sadece Almanya’nın oranı yüzde 50’nin üzerinde. Doğalgaz için Rusya Türkiye’nin de önemli tedarikçilerinden biri. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, küresel piyasalara sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) dahil kesintisiz doğal gaz tedarikini sürdürme niyetinde olduklarını ifade etti. Ayrıca Putin “Bu kilit endüstrinin hızlı bir şekilde toparlanması etkin bir uluslararası iş birliği olmadan mümkün değildir” değerlendirmesinde bulundu. Putin, enerjide modernleşme sürecinin ise dengeli bir şekilde ilerlemesi gerektiğine işaret ederek, enerji dönüşümünün, bireysel oyuncuların çıkarlarını ilerletme aracına dönüşmemesinin, yaptırımlar veya başka kısıtlamalar kullanılmamasının dünya topluluğunun çıkarına olduğuna inandıklarını bildirdi.
SOĞUK SAVAŞ KRİPTOYU DA VURDU
Kripto para piyasası, Ukrayna kriziyle tekrar düşüşe geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Rusya yanlısı ayrılıkçıların Donetsk ve Lugansk yönetimlerinin tanınacağını açıklamasının ardından küresel piyasalarda hisse senetleri başta olmak üzere kriptolarda büyük düşüş yaşandı. Geçtiğimiz günlerde toplam sermaye değeri 1.71 trilyon dolar olan kripto para piyasası, bugün 1.61 trilyon dolara kadar düştü. Savaş gerilimi kripto para piyasasının 100 milyar dolar kaybına neden oldu.
