Bizdeki ‘sol’ geleneğin ucubeliğini fark eden az sayıdaki namuslu münevverden biri olan Besim F. Dellaloğlu’nun Timaş Yayınları’ndan çıkan ‘Gelenek ve Modernlik Arasında’ ve ‘İkondan Kanona’kitaplarını iki haftadır elimden bırakamadım. ‘Gelenek ve Modernlik Arasında’nın içindeki ‘Derin Faşizm’ ve ‘Türkiye’de Solculuğun Trajedisi’ yazılarını mutlaka okuyun. ‘İkondan Kanona’daki ‘Söyleşiler’ bölümü de Dellaloğlu’nun yaklaşımındaki yöntemi kavramak açısından önemli ve değerlidir...
TANER AY
Bir yıl kadar önce dergi sâhibi bir arkadaş kimden yazı isteyebileceğini bana sorunca, ona ‘Alabilirsen, Besim F. Dellaloğlu’ndan yazı al’ demiştim. Ancak, alı al moru mor bir tereddütün ardından, ‘Abi, onun kitapları Timaş’tan çıkıyor, bize pek uymaz!’ mealindeki bir yanıtla önerimi nazik bir biçimde reddettiğini anımsıyorum. Bunun üzerine ben de, ‘Peki, o hâlde niçin bana soruyorsun, benim kitaplarım da Ötüken Neşriyât’tan çıkıyor!’ diye onu terslemiştim. Aslında bütün sorun, Türk solunun akıl dışılığındaydı. Kapitalist sistemin ağa babası olan banka yayıncılığını ‘solcu’ sanıp da kendi yağıyla kavrulmaya çalışan ‘küçük’ yayıncıları ‘sağcı’ kabul eden bir ‘sol’ sanırım bizden başka bir yerde yoktur. Kaldı ki, Besim F. Dellaloğlu, bir ‘sağcı’ değildi, yıllar önce Attilâ İlhan’ın yaptığı gibi, ‘sol’u soldan eleştiren hakiki bir solcuydu.
Besim F. Dellaloğlu
Besim F. Dellaloğlu ‘sol’dan ama ‘sol’ gelenekten değil. Bizdeki ‘sol’ geleneğin ucubeliğini fark eden az sayıdaki namuslu münevverden biri. Gelenekten kastım sakın ha yanlış anlaşılmasın, ben, polis rejimlerini ‘sol’ diye yutturan bir zihniyetten bahsediyorum. Türk ‘sol’u bu gelenekten bir kopuş yaşamadığı müddetçe, Marx’ı asla doğru bir biçimde okuyamayacaktır. Bu yüzden Besim F. Dellaloğlu’nun Timaş Yayınları’ndan çıkan ‘Gelenek ve Modernlik Arasında’sını ve ‘İkondan Kanona’sını iki haftadır elimden bırakamadım. ‘Gelenek ve Modernlik Arasında’nın içindeki ‘Derin Faşizm’ ve ‘Türkiye’de Solculuğun Trajedisi’ yazılarını mutlaka okuyun. ‘İkondan Kanona’nın içindeki ‘Söyleşiler’ bölümü de Dellaloğlu’nun yaklaşımındaki yöntemi kavramak açısından önemli ve değerlidir. Bu kitaptan ‘Nişantaşı ile Fatih’in İmkânsız Ortalaması Çukurcuma’ yazısını ise hayli ‘ilginç’ bulmama karşın, Dellaloğlu’nun Orhan Pamuk hakkındaki görüşlerine pek katılamadığımı da belirtmeliyim. Ama, Dellaloğlu’ndan sadece Orhan Pamuk’ta ayrılmıyorum, Galatasaray Liseli ve sıkı Galatasaraylı hocamıza, Fenerbahçe Lisesi mezunu olmamla ve sıkı Fenerliliğimle de ‘ters’ düşüyorum. Elbette söylediğim işin şakası, herkese ‘yaz okuması’ için Besim F. Dellaloğlu’nun Timaş’tan çıkan bütün kitaplarını öneriyorum, çünkü ben de bu yaz Dellaloğlu okuyacağım…
AYARSIZ’DAN KEYİFLİ BİR SAYI
Ayarsız dergisi çok keyifli bir Temmuz sayısı yapmış. Göktürk Ömer Çakır’ın ‘Hayvanat Üzerinden Belledi Nasihat’ı, Onur Caymaz’ın ‘Örümcek IV’ü, Oğuzhan Murat Öztürk’ün ‘Pişekâr Küçük İsmail Efendi’si ve Ömer Faruk’un ‘Üstadın Ölümü’, ilk okuduklarım oldu. Derginin yıldızı elbette Oğuzhan Murat Öztürk, en fazla onun yazılarına bayılıyorum. Benim ‘Geçmiyor eyyâm-ı mihnet, gitmiyor benden melâl’ başlıklı yazımsa, artık ‘Suriçi’nin Edebiyatı’na başladığımın habercisidir. Yazının önemli ayrıntılarından biri, Nûri Şeydâ’nın 1901 yılında vefât ettiğini kesinleştirmemdir. Biliyorsunuz, İbnü’l Emin’e dayanarak Nûri Şeydâ’nın 1899 yılında vefât ettiğini söyleyenler hayli fazladır. Bu ‘semtler ve edebiyat’ dizimi, KARAR gazetesinde, Sözcükler, Söğüt ve Ayarsız dergilerinde sürdüreceğim. Büyük kısmı Karar gazetesinde yayımlanan ‘Kadıköyü’nün Edebiyatı’ yazılarımın ise sonbaharda Ötüken Neşriyât’tan ‘Dudaklarım İsmini Anıyor Âh Kadıköylü’ ismiyle kitaplaşacağını bir defa daha belirteyim. Birkaç gündür bu ayın Bursa Günlüğü ve Şiraze dergilerini de bekliyorum ama, henüz postacı getirmedi.
1980’LER SAMSUN’UNA AÇILAN SAYFALAR
Bu hafta önereceğim kitaplara gelince: Elbette başa Ross King’in E Yayınları’ndan Belkıs Dişbudak’ın çevirisiyle çıkan ‘Floransa Kitapçısı’nı yazarım. Harika bir kitap, ‘roman tadında’ bir kitap ve kitapçılık tarihi. Henüz bitiremedim. Alperen Gökçe’nin Ötüken Neşriyât’tan çıkan ‘Kara Kemal’ kitabını da okuyorum. İlginç bir çalışma. Mehmet Yılmaz’ın Gufo Yayınları’ndan çıkan ‘Şehr-i Samsun Yazıları’ epeydir masamdaydı. Mehmet kardeşimin yerinde olsaydım, ‘Tarih’ başlığı altındaki sekiz yazıyı kitaba hiç almaz, oradaki bilgileri diğer yazıların içine yedirirdim. Çünkü, ‘Şehr-i Samsun Yazıları’ asıl ikinci bölümle birlikte edebî bir lezzet kazanıyor. Mehmet ‘80’li yıllardan itibaren başlıyor Samsun’u anlatmaya, ben daha ziyâde ‘60’lı ve ‘70’li yılların Samsun’unu bilirim. Kitabın ‘Samsun’da Geçen Romanlar’ bölümündeyse, kırsaldan şehre göçün ilk romanlarından biri olan ve ’66 yılında Remzi Kitabevi’nden çıkan Behzat Ay’ın ‘Dor Ali’si atlanmış. Behzat Ay’ın ’62 yılında Samsun’da yazdığı ‘Dor Ali’ bütünüyle bir Samsun romanıdır, sahhaflarda bulunabiliyor. Yakakent’ten bahsettiği bölümeyse bir Güven Turan sıkıştırılabilirdi. Güven ağabey ‘60’lı ve ‘70’li yıllarda yazlarını Yakakent’te halasının evinde geçirmişti.
Örneğin, Güven Turan ile Yakakent yazları için bir söyleşi yapılabilirmiş. Bu nedenle, kitap gözden geçirmeyle ve eklemelerle genişletilirse, çok sevineceğim. Mehmet Yılmaz’a bir bilgi daha vereyim, Vedat Türkali’deki Tahsin Berkem’in ‘60’lı yıllarda Çiftlik’te bir çiftliği vardı. Berkem’in ’45 İleri Gençler Birliği Davası’nın en önemli sanığı olduğunu Vedat Türkali okurları bilir. Bir de Samsun’da çıkmış olan edebiyat dergileri için Celal Karaca ile mutlaka görüşülmelidir. Sanırım Çaltı’nın koleksiyonu sadece Karaca’da bulunuyor. Bu nedenlerle, Mehmet Yılmaz’ı kutlarken, ondan kitabını genişletmesini de bekliyorum. Bir de şu Samsunspor taraftarlığını edebiyata yedirebilse, ne güzel olurdu...
