Borsada yatırımcı sayısı yılbaşından bu yana 7 milyon 140 bine yükseldi. Sadece bu sene halka arza çıkan 32 şirketten borsaya giren para 42 milyar liraya ulaştı. Borsadaki hareketliliği değerlendiren Prof. Dr. Haluk Levent, “Nedeni politika faiziyle resmi enflasyon verilerinin eşitlenmesi halinde borsada yaşanmasına kesin gözüyle bakılan kriz. Yüksek miktarda alım-satım yapanlar zaten kendilerini kurtarmış olacağı için 3-5 kuruş parası olan geniş kitleler büyük bir yıkımla karşılaşacak” dedi.
Türkiye’de politika faizi yüzde 25 ancak Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ağustos ayı verilerine göre enflasyon yüzde 58,9. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizi ile resmi enflasyon verileri arasında 33,9 puanlık bir fark var. Bu nedenle mevduatını bankada değerlendirmek isteyen bir yatırımcının parası, düşük faiz nedeniyle göz göre göre eriyor. İşte bu yüzden kimi yatırımcı parasının değerini korumak için altın, döviz ve son aylarda da özellikle borsaya yöneldi.
YATIRIMCI SAYISI 7 MİLYONU AŞTI
Meduascope’dan Cenk Narin’in haberine göre, MKK’nin yayımladığı son verilere göre, 11 Eylül itibarıyla borsadaki yatırımcı sayısı 7 milyon 140 bini aştı. Son 11 gündeki yatırımcı sayısı ise 882 bin 800. 2023’ün başından bu yana borsaya 4 milyon 500 bin yeni yatırımcı geldi.
MKK verilerine göre yılbaşından bu yana tam 32 şirket hisselerini halka arz etti ve bu arzdan 42 milyar Türk Lirası (TL) toplandı.
YATIRIMCININ HAREKETLİLİĞİ EKONOMİSTLERİ ENDİŞELENDİRDİ
Küçük yatırımcının şimdilik yüzünü güldüren bu hareketliliği, ekonomistler endişeli gözlerle izliyor. Nedeni politika faiziyle resmi enflasyon verilerinin eşitlenmesi halinde borsada yaşanmasına kesin gözüyle bakılan kriz. Borsadaki gelişmeleri Medyascope’a değerlendiren Prof. Dr. Haluk Levent de aynı görüşte. Borsaya büyük paralar gelmeye devam etmez ve reel faiz pozitife geçerse büyük bir çöküş olacağını belirten Levent, dünyaca ünlü ekonomistlerin diline pelesenk olan bir hikayeyi anlattı:
“En çok para kazanan spekülatörlerden bir tanesi ayakkabısını boyatırken, boyacı sormuş, ‘Hangi hissiyi alalım?’ diye. Adam da ‘Ayakkabı boyacısı bile soruyorsa o zaman bizim borsadan çıkma zamanımız gelmiş’ diyerek borsadan çıkmış.”
‘KÜÇÜK YATIRIMCI BÜYÜK YIKIMLA KARŞILAŞACAK’
Levent bu hikayeden yola çıkarak “Yüksek miktarda alım-satım yapanlar zaten kendilerini kurtarmış olacağı için 3-5 kuruş parası olan geniş kitleler büyük bir yıkımla karşılaşacak” diye konuştu.
‘HALKA ARZ EDİLEN ŞİRKETLERDEN BİR ÇÖKERSE SİSTEM SARSILIR’
Levent, MKK’da sadece halka arzlara katılmak için hesap açtıran kişilerin olduğunu söyledi ve bazı şirketlerin bilançolarının çok sıkıntılı olduğunu vurguladı. “Bazı firmaların 250 milyonluk sermayesi var, sermayesinin 7 katı borç var. Sermayenin 7 katı borçla halka arz izni alması skandal” diyen Levent, şöyle devam etti:
“Halka arz izni alıyor, satışı nereden yapıyor, şirket hisselerinden mi, hayır. Ortaklar kendi hisselerini satıyorlar. Adam koyduğu sermayeyi aldı, tüydü. Bu tür halka arzlar da çok olmaya başladı. Bunlardan bir tanesi çökerse, zaten bütün sistemi sarsacak bir algı bozulmasına yol açar.”
‘REEL FAİZ POZİTİFE GEÇTİĞİ ZAMAN BORSA BİTER’
Faizlerin eninde sonunda yükseltileceğini dile getiren Levent, “Döviz arttıkça, borsa artar çünkü döviz yükseldiğinde şirketlerin değerleri düşmüyor, aksine döviz bazında değerini koruyarak yükseliyor. İnsanlar da endekse yansıdığı için borsa yükseliyor gibi anlıyor ama reel faiz pozitife geçtiği zaman borsa biter” dedi.
‘HÜKÜMET YATIRIMCIYI BİLİNÇLİ OLARAK BORSAYA YÖNLENDİRİYOR’
Levent, hükümetin bilinçli olarak yatırımcıları borsaya yönlendirdiğini söyleyerek “Mesela borsada yatırım yapıyorum, para kazanıyorum. Hiç kimse ‘Ne yaptın arkadaşım?’ diye sormuyor, vergi sıfır. Döviz almayı engellemek için bir sürü ekstra vergi koyuyorlar. Dolayısıyla aslında bu düzenin doğası bozulup da piyasaların tümü ilga edilince hükümet tarafından, kontrollü ekonomiye geçmiş oluyorsun. Yani diyor ki ‘Sen borsaya git.’ Herkesi oraya yönlendiriyor. Onun dışına çıktığın zaman zarar ediyorsun, koruyamıyorsun paranı” diye konuştu.
Levent sözlerini şöyle tamamladı:
“Çok sakıncalı bilançolarla, çok ciddi yükselişler var. Esas suçlusu da Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). Bu izni vermemekle yükümlü olan kurum SPK. Çünkü SPK izin veriyorsa, benim artık bu tür ayak oyunlarına kurban gitmeyeceğime dair bir güvence vermiş olur.”
