Görüşler
Görünmeyen yoksulluk yapısal eşitsizliktir
Görünmeyen yoksulluk yapısal eşitsizliktir Hacer Foggo
İsrail saldırılarının teopolitik zemini ve İran sınavımız
İsrail saldırılarının teopolitik zemini ve İran sınavımız Dr. Hayati Bice Teopolitik kavramı “din” anlamına gelen teo (theos) ile siyaset anlamındaki politik (politics) kelimelerinin izdivacından doğmuştur. Genel anlamıyla teopolitik kavramı, siyaset alanındaki tutum ve davranışların dinî temellerine, siyaseti şekillendiren etmenlerin din alanındaki öncüllerine işaret eder.
Adil yargılanmada makul süre
Adil yargılanmada makul süre Hikmet Sami Türk Eski Adalet ve Savunma Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, İBB’ye yönelik 19 Mart süreciyle yeniden gündeme gelen adil yargılama ve uzun tutukluluğun hukuka aykırılığını KARAR’a yazdı. ‘Mahkeme önüne çıkarılmadan uzun süre cezaevinde tutulmak, yargısız infaza dönüşür ve zulüm hâline gelir’ dedi.
Nihat Genç’in ardından
Nihat Genç’in ardından Ahmet Çiğdem Ahmet Çiğdem, Nihat Genç’in vefatının ardından kaleme aldığı yazıda, eski dostuna dair kişisel tanıklıklarını paylaştı:
Zeki Velidi Togan ve Orta Asya’daki Türkler
Zeki Velidi Togan ve Orta Asya’daki Türkler Halil Turhanlı Togan, Orta Asya’daki kuraklık sorununu tarih öncesinde çok eski çağlara ait olabileceğini dile getirdi. Kuraklığın Orta Asya’dan göçün tek sebebi olamayacağını ileri sürdü. Göçlerin iklim koşulları nedeniyle değil; iktisadi ve siyasi etkilerden kaynaklandığını açıkladı, nüfus yoğunluğundan olabileceğini söyledi.
Tarihi unutanlar için: Yahudilerin İran’a borcu büyük
Tarihi unutanlar için: Yahudilerin İran’a borcu büyük Mehmet Emin Sular İran, tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış; sadece coğrafi değil, kültürel olarak da büyük bir zenginliğe sahiptir. M.Ö. 3000’lerde bu topraklara gelen Arilerin Fars kolu, bölgeye inançlarını ve toplumsal yapılarını taşıyarak İran’ı şekillendirmiştir.
Enflasyon yoluyla servet transferi
Enflasyon yoluyla servet transferi Hasan Köse Teorik olarak, sabit enflasyon oranı %5 kabul edilseydi, nominal GSYH yaklaşık 3,07 katına çıkacaktı. Gerçekte ise bu oran 8,95 kata ulaşmıştır. Bu fark, sabit gelirli sınıfların eline geçmesi gereken reel servetin yaklaşık %94,7’sinin devlet ve varlık sahiplerine aktarıldığını göstermektedir.
Ekolojik bir intiharın eşiği
Ekolojik bir intiharın eşiği Mustafa Yeneroğlu Sürdürülebilir kalkınma, bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye atmayan bir dengeyi ifade eder. Zeytin ağaçlarını feda ederek elde edilecek kısa vadeli kazançlar, uzun vadede telafisi mümkün olmayan çevresel, sosyal ve ekonomik maliyetlere yol açacaktır.
İslam’ın resim yasağı neleri kapsar?
İslam’ın resim yasağı neleri kapsar? Prof. Dr. Yaşar Sarıkaya Prof. Dr. Yaşar Sarıkaya, güncel tartışmalar ışığında İslam ve resim yasağı hususundaki değerlendirmelerini KARAR için kaleme aldı.
Yoksulluk devlet yardımıyla biter mi?
Yoksulluk devlet yardımıyla biter mi? Yavuz Saltık Ülkenin içinde olduğu yoksulluğun en somut halini bize bizzat Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2024 Faaliyet Raporu sunuyor. Rapora göre ülkemizde milyonlarca kişi geçimini sosyal desteklerle sağlıyor. Bakanlığın raporuna göre geçtiğimiz yıl sosyal yardımlardan faydalanan hane sayısı 4,9 milyonu aştı.
Zor zamanda avukatlık
Zor zamanda avukatlık Abbas Bilgili Bizim tarihimizdeki olağanüstü dönem yargılamalarında avukatlar benzer kaderi hep yaşamışlardır. Millî Mücadele yıllarında daha çok asker kaçaklarını yargılamak için faaliyete geçen İstiklâl Mahkemeleri Cumhuriyet kurulduktan sonraki faaliyetlerinde de muhalif düşüncede olanların peşine düşmüştü.
Çıplak devletler: Çatışmalarda ihmal edilen güç dinamikleri
Çıplak devletler: Çatışmalarda ihmal edilen güç dinamikleri Prof. Dr. Abdulrahman Helli Her savaşın sonunda, tarafların kendi bakış açısına göre galipler ve mağluplar olacaktır. Ancak asıl kaybeden, çatışmanın doğrudan tarafı olmasa da, bu savaşlardan ders çıkarmayanlardır. Çünkü bu durumda daha sonra baş gösterecek çok daha yıkıcı çatışmalar karşısında da aynı acizliği yaşayacaklardır.
İran-İsrail savaşı ve Ortadoğu’nun geleceği
İran-İsrail savaşı ve Ortadoğu’nun geleceği Mehmet Akif Koç Gelinen aşamada, iki tarafın da aksi yöndeki tüm propagandist söylemine rağmen, İran da İsrail de savaşın kazananı değil. İki taraf da bölgedeki en önemli askeri güçlerin başında geldiklerini gösterdi, çok boyutlu kazanç elde etti ve kayıp verdi; İsrail hava üstünlüğü açısından, İran ise savunma ve caydırıcılık açısından kendi kapasitelerini ortaya koydu.
Vekiller gitti, istihbarat çöktü: Tahran’ın iki boyutlu güvenlik felci
Tahran’ın iki boyutlu güvenlik felci Cihat Arpacık İran’ın bölgesel güvenlik stratejisi, vekil güçlerin caydırıcılığı ve istihbarat sistemi olmak üzere iki temel sütun üzerinde inşa edilmişti. İran yanlısı milis yapıların askerî kapasitesi ağır darbe alırken aynı süreçte Mossad, İran içindeki insan istihbaratı ağını derinleştiriyordu. İstihbarat zafiyeti içeriyi savunmayı imkânsız hâle getirdi.
Bilim, inanç ve epistemik yüzeysellik üzerine
Bilim, inanç ve epistemik yüzeysellik üzerine Tarık Çelenk Bilimsel köylülük dindar mahallede literalizm, metaforu öldürmüştür. Seküler mahallede ise rasyonellik, metafiziği ‘zırva’ saymış, ama spiritüel açlık başka mecralarda (örneğin New Age) kendini göstermiştir. Bu nedenle epistemik köylülük, hem seküler hem muhafazakâr mahallelerin ortak çıkmazıdır.
“Kadiri Akaid”i ve Meal-Tefsir toplatma yasası
“Kadiri Akaid”i ve Meal-Tefsir toplatma yasası Prof. Dr. İlhami Güler Ortaçağlardaki Kilise yönetimi ile Abbasilerin “Sünni” ve Fatımilerin-Büveyhilerin “Şii” yönetimleri, “Teokrasi” olmaları bakımından aynıdır. Yöneticiler, kendilerini Tanrı’ya/Allah’a nispet ettikleri gibi; yönetimlerini de mutlak/kutsal dini hakikat olarak görüyorlardı.
Bir modern zamanlar dervişi: Atasoy Müftüoğlu
Bir modern zamanlar dervişi: Atasoy Müftüoğlu Mehmet Akif Koç “Sitem dolu yalnızlık sözleriyle başlıyor ‘Atasoy Abi’ belgeseli. Yapımcılığını ve yönetmenliğini Sefa Sarı’nın, metin yazarlığını Asuman Susam’ın yaptığı belgesel, 1 Haziran’da tıpkı Atasoy Bey’in bütün bir yolculuğu gibi sessiz sedasız şekilde, Eskişehir’de ilk gösterime girdi.”
Küresel mülteci krizi ve yol ayrımındaki Türkiye
Küresel mülteci krizi ve yol ayrımındaki Türkiye Mustafa Yeneroğlu İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü dolayısıyla KARAR’a yazdığı makalesinde çatışma ve şiddet nedeniyle zorla yerinden edilenlerin sayısının 123 milyonu aştığını söyledi.
Silah bırakmaya karşı kim, neden direniyor?
Silah bırakmaya karşı kim, neden direniyor? Adnan Boynukara Silah bırakmaya yönelik ulusalcı, aşırı sağcı ve örgüt çevrelerinden kaynaklı karşı çıkışlar rasyonel değildir. Kimlik, hafıza ve siyasal çıkarlarla derinden ilişkilidir. Dolayısıyla olan ve olası dirençler, çözüm/silah bırakma çabaları kadar ciddiyetle ele alınmalıdır.
Mülakat, anlamsız ısrar ve kafesteki kuzu
Mülakat, anlamsız ısrar ve kafesteki kuzu Abdulbaki Değer Özgür Eğitim-Sen Genel Başkanı Abdulbaki Değer, KARAR’a kamuoyunda uzun zamandır tartışılan ve her yıl binlerce mağduriyete neden olan mülakat uygulamasını yazdı. Kamu alımlarında ‘torpil ve kayırmacı’ gölgesi düşürülen uygulamanın hata olduğunu genel seçimler öncesi kabul edilmesine rağmen ısrarla devam edilmesini 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in fıkrasıyla aktardı.
Ornette Coleman ve Jacques Derrida
Ornette Coleman ve Jacques Derrida Halil Turhanlı Siyah Güç’ün militanlığından etkilenen özgür cazın gelişmesi, sivil haklar hareketinin yükseldiği altmışlı yılların başına denk gelir. Dönemin özellikleri ve koşullarının etkisiyle caz artık eğlence müziği olmaktan çıkmış ve radikal bir yaklaşım doğmuştu.
Helal etiketi mi, zararlı olanın tespiti mi?
Helal etiketi mi, zararlı olanın tespiti mi? Hasan Köse Görevimiz, zanla değil bilgiyle hareket etmektir. “Bir sivil denetim mekanizması olarak yapılması gereken, insana ve tabiata zararlı bir iş, işlem veya katkı varsa bunu tespit edip yargıya teslim etmektir. O kadar.” Bu yaklaşım, İslam hukukunun şeffaf, adil ve sınır bilincine sahip yapısını yansıtır.
Trump gündemi değiştirmek için ‘eylemler sürsün’ istiyor
Trump gündemi değiştirmek için ‘eylemler sürsün’ istiyor Ahmet Yavuz Uşaklıoğlu Los Angeles’ta avukatlık yapan Yavuz Uşaklıoğlu, kentte başlayan ve ABD’nin pek çok şehrine yayılan göçmen protestolarını KARAR için yazdı. Kentin demografik yapısının eylemlerde önemli rol aldığını belirten Uşaklıoğlu, ABD Başkan adayı olmak isteyen Kaliforniya Valisi Gavin Newsom ile gündemi değiştirmek isteyen Trump’ın eylemlerin sürmesinden yana olduğunu anlatıyor.
PKK’nın feshi ve İran’ın konumu
PKK’nın feshi ve İran’ın konumu Oral Toğa PKK’nın silahlı mücadeleyi sonlandırma ve kendini feshetme yönündeki açıklaması, görünürde Türkiye merkezli bir gelişme olmakla birlikte bölgesel etkileri bakımından İran’ı da yakından ilgilendirmektedir. PKK’nın tasfiyesi, İran perspektifinden hem bir fırsat hem de muhtemel riskler içeren bir gelişmedir.
Karanlık koridorda ruhun tahribatı
Karanlık koridorda ruhun tahribatı Abbas Bilgili Silivri yolcularını Yassıada ya da Nazi Kampı yolcularına benzetmek ağır bulunabilir. Burada kişilerin suçlu ya da suçsuzluğu üzerinde durmuyoruz. Vurgulamak istediğimiz husus, suçsuzluğu kanıtlanmamış insanları polis koridoru altında suçlu gibi medyaya servis ederek, itibarsızlaştırmaktır. Onların ruhları üzerindeki tahribat açısından Yassıada veya Nazi Kampı sakinleri ile benzerliğine dikkat çekmek istiyoruz. Bu bir linçtir.
Ölüleri yıkarken nesilleri dirilten Milli Görüş’ün kadın gassalları
Ölüleri yıkarken nesilleri dirilten Milli Görüş’ün kadın gassalları Sema Silkin Ün “Kucaklarında dava sorumluğunu taşıyan Milli Görüş Kadınları için, hayat buldukları çevreye hayat vermek de dava sorumluluğuna dahildi. Her bir faaliyetlerine bu nazarla bakarak her türlü kötülükten arınmış bir toplum inşası için vazife almışlardı. O vazifelerin ifa edildiği duraklardan bir tanesi de yas evleriydi.”
Nasıl bir bayram?
Nasıl bir bayram? Hakan Temiztürk Bir bayram yazısı, bir bayram kutlaması Alvarlı Efe Hazretleri’nin “Bayram o bayram ola” şiiri olmadan olmaz! Şiir gerçekten derin manalar içeren çok değerli bir hazinedir. Bayramlara her zamankinden daha fazla muhtaç olduğumuz, daha fazla özlemini çektiğimiz şu son yıllarda bu şiirdeki dileklere katılarak, amin diyerek, içten/samimiyetle tekrarlayarak bayram kutlaması yapılırsa Allah’ın inayeti yetişir mazlumlara, mağdurlara, çaresizlere… Bu şiirdeki dualar samimiyetle dillendirilirse kötülük,
Aydın ve sorumluluğu üzerine düşünceler
Aydın ve sorumluluğu üzerine düşünceler Prof. Dr. Ahmet Özer “'Kişi biliyor' ama müdahale etmiyor, o taktirde bu durumu nasıl değerlendireceğiz? Burada “aydın olmanın namusu” devreye girer. Aydın olmanın namusu bilmeyi yeterli görmez, müdahale etmeyi de görev sayar. Zira müdahale aydın için bir etik sorunudur. Bu yanıyla aydın, entelektüelden, uzmandan, bürokrattan ve akademisyenden ayrılır.”
Mealen söylersek: Dinde zorlama, vesayet ve tahakküm olamaz…
Mealen söylersek: Dinde zorlama, vesayet ve tahakküm olamaz… Prof. Dr. Mehmet Evkuran Meallerde yapılan hataları, aşırı yorumları ve zorlamaları önlemenin yolu bilimsel eleştiri kanallarını açık tutmaktan geçmektedir. Dinî bilgi üretme çalışmalarını baskı altına almadan, kurumlar üzerinde vesayet kurmadan, dinî lobicilik arzularına alan açmadan bu sorunu çözmek mümkündür. Öncelikle meallerin denetlenmesi/yasaklanması sayesinde dinî düşüncede bir birlik oluşturulacağı düşüncesinin yanlışlığı fark edilmelidir.
Kadınların şahitliği ve hadis rivayetindeki yeri
Kadınların şahitliği ve hadis rivayetindeki yeri Hasan Köse “İslam hukuk sistemi, bilgi üretimi ve adaletin tesisi için şahitlik ve rivayet mekanizmalarına büyük önem atfeder. Bu iki alan, hem epistemolojik hem de toplumsal düzenin sağlanması açısından temel araçlardır. Özellikle kadınların bu alanlardaki rollerine dair tartışmalar, sadece hukukî değil, aynı zamanda kültürel ve sosyolojik boyutlar da taşır.”
Türkiye Ortadoğu’da AB düzeni kurabilir mi?
Türkiye Ortadoğu’da AB düzeni kurabilir mi? Tarık Çelenk Bugün Avrupa Birliği’nin saygın bir para birimi ve merkez bankası var. Onu ayakta tutan ise artık sadece ekonomik çıkarlar değil, Kopenhag Kriterleri ile özdeşleşen hukuk ve demokrasi değerleridir. Yıllar önce biz de Ankara Kriterleri’nden söz etmiştik ama ne yazık ki bu gerçekleşmedi.
Modern toplumda İslam Miras Hukuku'nun yeniden değerlendirilmesi
Modern toplumda İslam Miras Hukuku'nun yeniden değerlendirilmesi Hasan Köse "Kur'an-ı Kerim'de, miras paylaşımında erkeklerin kadınlara göre iki kat pay alması hükmü bulunuyor. Ancak günümüzdeki toplumsal ve ekonomik değişimler, bu hükümlerin yeniden değerlendirilmesini gerektiriyor. Bu değişimler, miras paylaşımında kadınlara daha az pay verilmesinin adalet ilkesine uygunluğunu da sorgulatıyor."
Türkiye’de siyasetin kristalleşme formları
Türkiye’de siyasetin kristalleşme formları Prof. Dr. İlhami Güler Türkiye’de uzun süreden beri siyaset ve iktisat alanlarında mafyöz ilişkilerin oluştuğu gözlemlenmektedir. Meşhur mafya grupları ve liderlerinin isimleri, kamuoyu tarafından bilinmektedir. Son dönemlerde hukuka olan güvenin azalmasına paralel olarak, çeteleşmelerde ve bireysel/kişisel sokak infazlarında artış gözlemlenmektedir.
Silah bırakma ve siyasetinin dönüşümü
Silah bırakma ve siyasetinin dönüşümü Adnan Boynukara “PKK’nın silah bırakması ve kendini feshetmesi, yalnızca bir örgütün sona ermesi değil, bir dönemin kapanması ve yenisinin açılmasıdır. Türkiye’nin yakın tarihinde ilk kez terörün gölgesi olmadan siyaset yapma ve toplumsal sözleşmeyi yeniden kurma şansı doğmaktadır. Bu, sadece bir ‘normalleşme’ değil, demokratikleşme eşiğidir.”
Yusuf Lateef: İslam ve caz
Yusuf Lateef: İslam ve caz Halil Turhanlı “Müzisyenin müziğinin, sesinin gelişmesinin karakterini geliştirmesine bağlı olduğunu düşünüyordu; İslam müzisyenin karakterinde ve müziğinde böyle bir gelişimi sağlıyordu. Kişiliği inancı ve sahip olduğu ses dokusu arasında kopmaz bir bağ vardı.”
Aydın konformizmi -tarihten günümüze bir analiz-
Aydın konformizmi -tarihten günümüze bir analiz- Dr. Hayati Bice “Aydın konformizmi, düşünür ve entelektüellerin sorgulama ve eleştiriyi bir yana bırakıp egemen güçler, sosyal normlar veya ideolojik yapılanmaların etkisi altında kalıp, hatta güdümüne girerek kendi ‘öz rahat’larını düşünerek mevcut ilişkiler düzenini açıkça veya ima yolu ile onaylaması anlamına gelir.”
Önder’in ölümü siyasetin kötülüğü timsahın göz yaşları...
Önder’in ölümü siyasetin kötülüğü timsahın göz yaşları... Hakan Temiztürk “Önder’in amellerinde iyilik arayanlar iyilik buldu tabii. Gezi eylemleri sırasında sarf ettiği şu sözleri hatırlandı mesela: “‘Ben istediğim ağacı keserim, istediğim yere istediğim şeyi yaparım’ demek, Allah’a şirk koşmaktır. Eğer Müslümansanız, bu ağaçlar kıyamette bizden önce dirilecekler ve bizlere şahadet edecekler. Biz, bize şehadet edecek canlıların hakkını hukukunu koruyoruz...”
Çocukların lokmalarına gizlenen zehir: Pestisitler
Çocukların lokmalarına gizlenen zehir: Pestisitler Menekşe Tokyay Greenpeace Türkiye’nin 28 Nisan günü yayımladığı “Pestisitler ve Çocuklar” başlıklı son raporu, sofralarımıza sızan, çocukların sağlığını tehdit eden görünmez bir tehlikeyi, pestisitleri gözler önüne seriyor. Ve bu tehlikenin büyüklüğü, anne-babaların, öğretmenlerin, karar alıcıların ve hepimizin uykularını kaçıracak türden.
Sofran açık olsun, alnın açık olsun, gönlün açık olsun…
Sofran açık olsun, alnın açık olsun, gönlün açık olsun… Resul Emrah Şahan “Misafire saklanan o salonların kapısı açıldı. Millet, tozlu koltukların üstündeki örtüleri kaldırıyor. Daha sofrayı kuracağız. Yemekleri yapacağız. Sonra o sofraya, bu toprakların kerem sahibi ‘Ekrem’ evlatlarıyla, ‘mert’ evlatlarıyla oturacağız. Mertçe konuşacağız. Samimi, gerçek, gönülden... Yeniden, hepimiz için yemeği aşı çeşitli olsa da sofrası bir olmanın hakikatini göstereceğiz.”
Sinemanın dervişi Ayşe Şasa
Sinemanın dervişi Ayşe Şasa Mehmet Utku Şentürk “Ayşe Şasa’nın sineması, sadece senaryolarıyla değil, düşünsel katkılarıyla da önemlidir. Türkiye sinemasında Yeşilçam’ın formül sinemasından, daha derin ve özgün bir sinema anlayışına geçiş arayışını temsil eder. Onun manevi dönüşümü, sanatta bireysel ve toplumsal değerlerin sorgulanması gerektiğine dair güçlü bir mesaj taşır.”
Neden hırsızız?
Neden hırsızız? Prof. Dr. İlhami Güler “Minareyi çalan, kılıfını uydurur” “Haydan gelen, Huya gider”
Hikmet Kıvılcımlı: Türk toplumunun geçmişi ve yapısı
Hikmet Kıvılcımlı: Türk toplumunun geçmişi ve yapısı Halil Turhanlı “Hikmet Kıvılcımlı’nın kendine özgü dili hemen dikkat çeker; bu dil onun kimi çevrelerce anlaşılmasını zorlaştırmış, hatta imkânsızlaştırmıştır. Özğün bir kavramlaştırmaya başvurmuştur. Teori, tarih ile yaşadığı toplum arasında canlı bağlar kurmaya özen göstermiştir.”
PKK’sız Türkiye’ye hoş geldiniz
PKK’sız Türkiye’ye hoş geldiniz Vahap Coşkun “Türkiye’nin iktisadi olarak belini düzeltememesinde, siyasi olarak otoriterleşmesinde, hukuki olarak hak ve özgürlük açığı vermesinde ve içtimai olarak da kutuplaşmasında en büyük rolü PKK’nın silahı oynadı. İttifaklar ve karşıtlıklar, silah üzerinden kurgulandı. Silahın ortadan kalkması, ülkede çok büyük bir değişimi beraberinde getirme potansiyeli taşıyor; bunu görmek ve takdir etmek gerekir. PKK’sız bir Türkiye artık hayal değil.”