Arşivde Ara

2023 yılı Türk ekonomisi için son 20 yılın en kötü dönemi olarak kayıtlara geçti. Merkezi yönetim bütçesinde gelirlerin giderleri karşılama oranı 2003 yılından beri ilk defa yüzde 80'in altına düştü. Bütçe açığının GSYH'ye oranında ise rekor bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Nas' açıklaması yaptıktan sonra politika faizi yüzde 8,5 seviyesine kadar indi. Fakat düşük faiz politikası enflasyonu patlatınca, yeni ekonomi yönetimi faiz artırma yoluna gitti. Türkiye, Aralık 2023’te Venezuela'nın hemen ardından yüzde 42,5 ile faizin en yüksek olduğu dördüncü ülke haline geldi. Türkiye'de faizlerin Rusya'nın işgal girişimi altındaki Ukrayna'dan bile yüksek olması dikkat çekti.

Türkiye'de gıda enflasyonu ve genel enflasyon arasındaki fark her geçen gün açılıyor. Son 12 ayda TÜFE yüzde 59 artış gösterirken aynı zaman diliminde gıda enflasyonu yüzde 74 yükseldi. Gıda enflasyonu son beş yılda dünyada yüzde 29 artarken Türkiye’de nominal olarak yüzde 465 yükseldi.

TÜİK'in verilerine göre, yıllık enflasyon, ağustosta piyasa beklentilerini aşarak yüzde 58,94'e yükseldi. Cumhuriyet tarihinin en yüksek enflasyon artışının yaşandığına dikkat çeken Saadet Partisi lideri Karamollaoğlu, iktidara ''Seçim öncesi bal-şerbet vadedip, seçim sonrası neden millete zehir içiriyorsunuz? Hangisi gerçek sizsiniz? Seçim öncesi güzel vaatlerde bulunanlar mı, seçim sonrası acı faturayı millete kesenler mi?'' sözleriyle tepki gösterdi.

AK Parti ile ittifak ortağı olan Yeniden Refah Partisi Lideri Erbakan, iktidarın düşük faiz, yüksek kur ve rekor düzeyde cari açıkla sonuçlanan yeni ekonomi modeli yerine yüksek faiz politikasına dönme politikasının da sonuç vermeyeceğine dikkat çekti. Erbakan, ekonomide çözümün faizi indirmek ya da yükseltmek değil, Milli Görüş ekonomi modelinin uygulanması olduğunu belirterek uyarıda bulundu.

Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, partisinin genel merkezinde Ağustos Ayı Aylık Olağan İl Başkanları Toplantısı’nda konuştu. Türk-İş'e göre Ankara'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin temel beslenme ihtiyaçları için aylık 12 bin 198 liraya; giyim, kira, fatura gibi ihtiyaçlarını karşılaması içinse 39 bin 733 liraya ihtiyacı olduğunu belirten Erbakan, "Bu hesaba göre seçim öncesinde olduğu gibi bugün de halkın yüzde 45'i aç ve yüzde 80'i de yoksul durumdadır Türkiye'de” dedi.

Bütçeye gün geçtikçe daha fazla yük getiren Kur Korumalı Mevduat’ı (KKM) azaltmak üzere ilk adımı attı. Merkez Bankası, KKM dönüşüm hedefi uygulamasına son verdiğini açıkladı. KKM'den çıkışın ne gibi sonuçlar doğuracağına değinen Prof. Dr. Selva Demiralp, ''KKM hesaplarından çıkanlara yüksek faiz verilse bile bir taraftan harcamayı teşvik ederken diğer yandan dolarizasyon ve kur üzerinde baskının devamı ile enflasyonu da yukarı itecektir'' dedi.

Dolar kuru ile ilgili flaş gelişme! Merkez Bankası'nın faiz kararı arttırma kararı sonrası hızla yükselişe geçen Dolar\TL 27 TL'yi aşmış durumda. Yatırımcılar 'Dolar yükselmeye devam edecek mi? Dolar 30 TL olacak mı?' sorularını araştırırken Ziraat Bankası eski genel müdür yardımcısı Şenol Babuşcu'dan çok çarpıcı açıklamalar geldi. Dolar o tarihte bu seviyeye kadar çıkacak. Rakamı duyan döviz bürosuna koşuyor! Yıl sonu için öyle bir rakam verdi ki...

İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu yerel seçim gündemine ilişkin 81 ilde aday çıkarma hedeflerinin olduğunu aktararak işbirliklerine de açık olduklarını söyledi. Zorlu, "İşbirliği kavramı Türk siyasetinde getirilen yeni sistemle hukuken mevcut olan bir durumdur. Farklı bir doğası var yerel seçimlerin, farklı işbirliklerine açık olan bir yapılanması var. Bununla ilgili önümüzdeki aylarda yetkili kurullarımızı değerlendirirler" şeklinde konuştu.

Merkez Bankası’nın 27 ay sonra faiz arttırması ekonomide yeni yönetimin attığı ilk adımlardan biri oldu. Eski politikayı bir kenara bırakan kısmi yeni yönetim, düşük faiz modeline son vermiş aynı zamanda rasyonel politikaya kademeli dönüşün mesajlarını iletmişti. Faiz sonrası ilk adım menkul kıymet tesis oranlarının düşürülmesi oldu. KKM sistemine ne olacağı merak edilirken stopaj desteğinin de süreceği açıklandı. Böylece ekonomide iki ileri bir geri modeli uygulanmaya başladı.

Seçim sonrasında ‘rasyonalleşme’ mesajlarıyla oluşturulan yeni MB yönetimi 27 ay sonra ilk kez faizi yükseltti. Ancak yüzde 15 artış beklentilerin altında kaldı. Karar metninde faiz artışının süreceği sinyali verilirken uzmanlar ‘Bu tablo piyasaları ikna etmek için yeterli değil’ vurgusu yaptı: Atılan adımı yapısal reformlar izlemezse ekonomiyi toparlamak mümkün olmaz.

'Rasyonaliteye zorunlu dönüş' mesajları sonrası faiz adımı bir dönüm noktası haline geldi. Çarşı pazar fiyatlarından dolara kadar her kalemi etkileyecek karar için gözler perşembe günkü MB toplantısına çevrilirken herkes 'Artış ne kadar olacak?' sorusuna kilitlendi. 'Konu yalnızca faiz değil' vurgusu yapan uzmanlar ise alınacak kararın yeni dönemde izlenecek yolu belirleyeceğine dikkat çekti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, cari açık ve dövizdeki yükselişe ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Gültepe döviz kurunun 35 TL’ye yükselmesi halinde bile ihracat hedeflerine bugünkü koşullarda ulaşmanın zor olduğunu söyleyen Gültepe, “Öncelikle sektörel bazda üretimleri artırmamız lazım. Asgari ücret desteği uzatılmalı, elektrikle doğalgaza indirim gelmeli. Kısa süre içinde şartlar yerine getirilirse 300 milyar dolar ihracata ulaşılabilir” dedi.

Fahiş kur yükselişi ve beraberinde KKM'nin de yükünün artmasını yorumlayan ekonomist Mahfi Eğilmez “Son bir buçuk yılımızı elin parasına garanti vererek yani onu korumaya çalışarak geçirdik. Oysa kendi paramızı korumaya çalışsaydık bugün bambaşka bir yerde olacaktık. Enflasyon ve Merkez Bankası politika faizi yüzde 19 iken faize ve kura karışmasaydık ne enflasyon ne de kur burada olacaktı" dedi.

2022'nin son çeyreğinden 58 ülkeden 14'ünde konut fiyatlarında reel artış yaşanırken zirvede yıllık yüzde 51'lik artışla Türkiye yer aldı. Nominal artışın yüzde 168 olduğu Türkiye'yi ise yıllık reel artışı yüzde 11 olan İsrail izledi. Türkiye'de konut fiyatları eylül 2021'de yeni ekonomi modeline geçmesiyle birlikte tırmanışa geçerken diğer 57 ülke içinde yüzde 25’ten fazla artışın olduğu ülke ise yok.

Cari açığın tüm zamanların rekorunu kırdığını işaret eden Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan, ekonomik durumun vahametinin altını çizerek muhalefete çağrı yaptı ve "Küçükten büyüğe tüm muhalif partiler için sakince şapkayı önüne koymanın zamanının geldiğini düşünüyorum! Aynı şeyleri sürekli tekrarlayıp farklı sonuçlar beklemek doğru değil!" dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek "Daha müreffeh ve dirençli bir Türkiye yaratmak için ilkelerimiz şeffaflık, tutarlılık, hesap verebilirlik ve öngörülebilirlik olacaktır. Acil önceliğimiz, ekibimizi güçlendirmek ve güvenilir bir program tasarlamaktır. Plan ve program dahilinde, belirlediğimiz ilkeler çerçevesinde emin adımlarla çıktığımız bu yolda hedeflerimize inşallah herkesin desteğini alarak ulaşacağız. Ancak biraz sabır ve zamana ihtiyacımız var" dedi.

Ekonomist Selva Demiralp, ekonomi yönetiminin başına Mehmet Şimsek'in getirilmesi üzerine Yeni Ekonomi Modeli'nden bir kopuş olacağına dair izlenimlerini paylaştı. Demiralp "İktidarın geçtiğimiz haftaya kadar savunduğu ve başarılı bulduğu politikaları sessizce terk edip bir U dönüşü yapması, yapsa da başarılı olması bana çok inandırıcı gelmiyor" ifadelerini kaydetti. Demiralp cevapsız kalan soruları paylaştığı yazısında ekonominin dününü, bugününü ve yarınını gündemine aldı.

28 Mayıs’ın ardından en acil dosya olan ekonomide izlenecek yol bundan sonraki gidişat için belirleyici hale geldi. Piyasayla uyumlu politikalara yakın görülen Mehmet Şimşek’in ekonominin dümenine geçeceği beklentisi ise olumlu hava estirdi. Kredi kullanacak iş insanından bankalara, yabancı yatırımcılara kadar her kesim ‘akılcı politikalarla ekonomiye can suyu verilir mi’ beklentisi içinde.

Türkiye'de konut fiyatlarının hızla yükselmesi, kiracı sayısının artmasına neden oldu. 10 yıl önce .9 olan kiracı oranı, artan fiyatlarla birlikte '.2'ye yükseldi. Ayrıntılar haberimizde...

İktidarın son 1, senedir izlediği ekonomi politikasının bedelini vatandaş ödüyor. Türkiye'de son dönemde döviz talebinin kur korumalı mevduatlara yönelmesiyle gün içerisinde dolar 20 TL'yi euro ise 22 seviyesini aştı. Mevduatların önemli kısmını oluşturan 1-3 ay arası vadeli mevduatlarda faiz 2003’ten bu yana ilk kez yüzde 30’un üzerine çıktı.

14 Mayıs, ekonominin de yakın geleceğinde belirleyici olacak. Türkiye'de pandemi sonrasında yatırım ortamındaki durgunluk, son 1,5 yıldır yaşanan yüksek enflasyon ve 6 Şubat depremi, ekonomide ağır bir tahribat yaratmış durumda. Erdoğan'ın baş karar verici olduğu para ve maliye politikaları, cari açıktan geniş tanımlı işsizliğe, yoksulluktan bütçe açığına kadar ekonominin ana parametrelerinde bozulmalara neden oldu. Yeni iktidar ekonomi alanında ilk olarak bu başlıklardaki sorunları çözecek.

2018 seçimlerinden önce “Verin bu kardeşinize yetkiyi...” denilerek vaat edilen hemen her şey kağıt üzerinde kaldı. Hızlı karar alma imkanı sağlayarak bürokratik hantallığı ortadan kaldıracağı söylenen Başkanlık Sistemi beş yıl içinde ekonomiden adalete, eğitimden tarıma birçok alanda gerileme ve ağır tahribat getirdi.

Hükümetin dolar kurunu dizginlemek için hayata geçirdiği Kur Korumalı Mevduat sisteminin Hazine'ye de vatandaşa da yükü her geçen gün ağırlaşıyor. 20 Aralık 2021'de devreye sokulan KKM'nin maliyeti 2022’de 92,5 milyar TL oldu. KKM sonrası Nisan 2023 itibariyle politika faizi yüzde 8,5 iken, 1-3 ay vadeli mevduat faizi yüzde 28,96’ya yükseldi. Aralık 2021'de 15-18 lira bandında seyreden dolar kuru ise bugün 19 lirayı aşmış durumda.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomideki sıkıntılı süreci eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile atlatmak istediği gündem olurken Ekonomist Tunç Şatıroğlu, bu haberin borsadaki etkisinin sadece 4,5 saat sürdüğünü dile getirdi.

Ali Bayramoğlu ve İsmet Berkan Gündemi Sadece Gündem programında değerlendiriyor... Canlı yayın 6 Nisan Perşembe günü saat 14.00 de gerçekleştiriliyor. Gündemin öne çıkan başlıkları aşağıdaki gibidir;

İktidarın 2021'de ilan ettiği 'Yeni Ekonomi Modeli' Türkiye ekonomisinde ağır bir yüke sebep oldu. Gıda enflasyonunda dünyada beşinci sırada yer alan Türkiye için sandıkta çıkan sonuç beklenirken ekonomistler seçim sonrası kim gelirse gelsin ekonomi politikalarına ilişkin belirsizliğe vurgu yaptı. Sandıktan hangi sonuç çıkarsa çıksın, kısa sürede dolar kurunun çok aşağıya inmesini beklenmediğini ifade eden uzmanlar "Seçime kadar uygulanan politikaların faturası ödenecek" dedi.

Enflasyonda düşüş yine kağıt üstünde... Yıllık oran tabelada yüzde 50 olarak duyuruldu. Ancak Türkiye hayat pahalılığında Avrupa birincisi oldu, ‘taneyle soğan, gramla et’ dönemi başladı. Hazine Bakanı’nın ‘Enflasyonu isabetli adımlarla gerilettik’ söylemi karşısında ‘Seçime tek haneyle gireceğiz’ vaadi hatırlatıldı. Emsali görülmemiş fiyatlara ‘Cüzdan artık hamasi söylemle dikiş tutmuyor’ tepkileri yükseldi.

Düşük faiz düşük kur manifestosuyla yola çıkan ekonomi yönetimi Aralık 2021’de yaşanan kriz sonrasında KKM’yi devreye aldı. Artan kuru frenlemek ve düşük faiz politikasına destek vermek için hayata geçirilen KKM’nin Hazine’ ye yükü ağır oldu. Gelinen noktada kuru daha fazla tutamayan ekonomi yönetimi ‘milleti faiz altında ezdirmem’ sözüne rağmen şimdi KKM’de faiz üst sınırı da kaldırıldı. Ekonomistler bunu ‘çöken KKM sistemi’ olarak yorumladı.

14 Mayıs yaklaşırken daha önce örneğine rastlanmayan boyutta seçim ekonomisi adımları atılıyor. Vergi cezalarının affından EYT’ye, ucuz konut projelerinden kamu kurumlarına personel alımına kadar sınırsız müjde ve vaatler dikkat çekiyor. Ancak milletin bir cebinden çıkıp öbür cebine giren ‘oy yatırımları’, kamuda planlama problemini büyütürken sürdürülebilir kaynak sorununu da beraberinde getiriyor.

Millet İttifakı’nın iktidara gelmesi durumunda ülkede bir süredir uygulanmakta olan ekonomik modelin rafa kaldırılacağına kesin gözüyle bakılırken, hükümet de seçim yarışının son virajında ‘heterodoks’ yaklaşımı rafa kaldırma mesajı verdi. Kritik süreçte iç ve dış piyasaları rahatlatmaya yönelik açıklamalarda ‘Eski AK Parti’nin ekonomi anlayışına ve rasyonel politikalara dönüş’ vurgusu yapıldı.

Dövizde yaşanan son dakika gelişmeleri vatandaşlar tarafından yakından takip edilmekte. ABD Merkez Bankası'nın (FED) yüzde 25 faiz artırım kararı sonrası yukarı yönlü harekete geçen dolar kuru 19 TL seviyesini aşmış durumda. Piyasalarda hareketli saatler yaşanırken gözler Cumhurbaşkanlığı seçimlerine çevrilmiş durumda. Seçimlerin dövizi nasıl etkileyeceği merak konusu olurken ünlü Ekonomist Atilla Yeşilada 'Dolar fırlatma operasyonuna hazır olun' diyerek uyardı. Bu tarihe dikkat!

Döviz kurunda yaşanan son dakika gelişmeleri vatandaşların gündeminde. Merkez Bankası'nı 50 baz puanlık faiz düşürme kararı sonrası hareketlenen dolar kuru bugün yeni bir rekor kırdı. Özellikle ABD'de üç bankanın iflas etmesinin ardından yükselişe geçen dolar kuru, bugün 19 TL seviyesini aştı. Vatandaşlar ise 'Dolar yükselecek mi, düşecek mi?' sorusunu araştırmaya başladı. Elinde doları olanlar yandı. Ünlü ekonomist Atilla Yeşilada uyardı. 43 yıl sonra bir ilk olacak! Sakın bu hataya düşmeyin.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ekonomi yönetiminin başına geçeceği iddia edilen eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek arasındaki görüşmeye ilişkin açıklamalarda bulundu. Çelik, "Mehmet Şimşek aktif siyasette yer almayı düşünmüyor ama her türlü desteği verecek" dedi.

Ekonomi yönetiminin başına geçeceği iddia edilen eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AK Parti Genel Merkezi'ne geldi. Şimşek, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşüyor.

'Yeni ekonomi modeli’nin AK Parti’nin seçim beyannamesinde yer almayacağı iddia edildi. Reuters’a bilgi veren dört yetkili, seçim beyannamesinde, serbest piyasa koşullarına aykırı olduğu için bazı alanlarda yabancı yatırımların neredeyse sıfıra inmesine neden olan mevcut ekonomi politikalarına ve ‘yeni ekonomik model’e yer verilmediğine dikkat çekti. Bir hükümet yetkilisi, “Piyasa dışı uygulamalara dair hiçbir işaret beyannamede yok” dedi.

Türkiye'de kaynağı belirsiz döviz girişinin kaydının bulunmadığını vurgulayan dünyaca ünlü ekonomistler, bu durumun, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim hesabını nasıl etkileyeceğini yorumladı. Türk sermayesinin yurtdışına göç etmesinin nedenlerini de açıklayan uzmanlar, Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu'nun kazanması halinde dengelerin nasıl değişeceğini anlattı.

Türkiye’de yüksek enflasyon sorunu büyümeye devam ederken, ücretli çalışanların kaybı her geçen gün artıyor. Enflasyonist ortamda parasının değerini korumak isteyen vatandaşlar farklı yatırımlara eğilim gösterdi fakat yine de kaybetti. Şubat ayında hiçbir finansal getiri aracı tüketici enflasyonu ve üretici enflasyonu karşısında yatırımcısını koruyamadı.

TÜİK, Türkiye ekonomisinin 2022 büyüme performansını açıkladı. Buna göre Türkiye 2022'de yüzde 5,6 büyüme kaydetti. 4. çeyrekte gayrisafi yurt içi hasıla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5 arttı. Son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 0,9'luk büyüme kaydedildi. Ekonomistler de TÜİK'in açıkladığı büyüme verileri ışığında yorumlarını paylaştı. İşte ekonomistlerin TÜİK büyüme yorumları...

Hükümetin uyguladığı düşük faiz yüksek kur stratejisine dayanan yeni ekonomi modeli borçlarda ciddi yükselişe yol açtı. Son bir yılda vatandaşların da şirketlerin de bankalara olan borcu 1'er trilyon lirayı geçti. BDDK'nın dün açıkladığı Aralık 2022 verilerine göre bankalara olan toplam borç (bireysel ve ticari) 2021'deki 1 trilyon 788 milyar lira seviyesinden 2022'de 2 trilyon 751 milyar liraya yükseldi. Yani borçlar bir yılda 963,1 milyar lira yani yaklaşık 1 trilyon lira arttı.

CHP 2022 yılında yaşanan esnaf iflaslarına dikkat çekti. Konuya ilişkin verileri açıklayan Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba “2022 yılında 125 bin 892 esnaf iflas ederek ekmek teknesini kaybetti. Bu, geçtiğimiz yıl her ay 10 bin 491 esnaf iflası anlamına geliyor. Ayrıca 2018 yılından 2022 yılına kadar aradan geçen sürede iflas eden esnaf sayısı 548 bini geride bıraktı. Erdoğan’ın indirimli faiz müjdesi bile esnafı iflastan kurtaramadı” dedi.

Yavaşlayan Türkiye ekonomisine karşı asgari ücretteki artış, işten çıkarmaları da beraberinde getirdi. İşverenler artan maliyetlerden yakınırken, düşen ihracat rakamları kapasitelere de yansıdı. Aynı zamandaki siparişlerdeki yavaşlama da ekonomideki yavaşlamayı doğruladı. Patronlar yeni asgari ücretin enflasyonist ortamda yeterli olmayacağını söylese de maliyetlere katlanamayıp işçi çıkarmak zorunda kalacaklarını vurguladı.

Yeni ekonomi modeliyle cari fazlaya dönülmesi beklenirken Ekim 2022’de de açık patlak verdi. Son 4 yılın zirvesine ulaşan cari açık, 38.1 milyar doları geçti. Yılın ilk 11 ayında gelen yabancı paranın ağırlıklı olarak konuta gittiği görüldü. Net doğrudan yatırım girişinin yüzde 82’si (6.3 milyar dolar) yabancıların gayrimenkul alışından kaynaklandı.

Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yıl başından bu güne yaklaşık yüzde 170 getiri oranına ulaştı. Son bir yıldaki yükseliş oranı ise yüzde 147 seviyesinde. Bugünkü işlemlerde de BIST 100 endeksi gün içerisindeki yükselişini yüzde 4,20’nin üzerine çıkararak gördüğü en yüksek seviyeyi 5 bin 215 puana taşıdı. Borsa İstanbul'da enflasyon rallisi devam ederken uzmanlar alternatifsizlik vurgusu yapıyor. Uzmanlar yeni yatırımcıların da tasarruflarını borsada değerlendirdiğini söylüyor.

2023 asgari ücretin belirlenmesine sayılı günler kala meslek örgütlerinin yanı sıra siyasi partiler de ücret beklentilerini kamuoyuyla paylaşıyor. İktidarın 'düşük faiz' ekonomi politikası nedeniyle Cumhuriyet tarihinin en önemli krizinin yaşandığını belirten İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, partisinin 2023 yılı asgari ücret önerisini açıkladı.

İYİ Parti lideri Meral Akşener, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, Erdoğan'ın Mısır lideri Sisi ile temasına değinerek, "Cumhurbaşkanı Sisi ile hasret giderdi. Yeni bir dostluğun kıvılcımı çakıldı. Sayın Erdoğan’ı pamuk gibi yapmış. Yakında Esad ile maça giderse şaşırmayın." dedi.

Ekonomi yönetiminin aldığı kararlarla birlikte hem cari açıkta fazla beklenirken hem de bütçenin fazla vermesi planlanıyordu. Fakat, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre açık yine patladı. Ocak-Ekim 2021 döneminde 78 milyar 499 milyon lira açık verirken bu yılın aynı döneminde 128 milyar 754 milyon lira açık gerçekleşti.

İhracat birim değer endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,7 arttı. Dış ticaret haddi de 17,2 puan azalarak, 2022 yılı Eylül ayında 71,2 değerini aldı. Böylelikle dış ticaret haddinde yeni rekor düşük seviye görüldü. Ekonomistler bu seviyeyi tarihi dip olarak yorumladı.