Salih Cenap Baydar Köşe Yazıları, Analiz ve Değerlendirmeleri
Adalet olmadan kardeşlik olmaz
“Adalet”, Fransız Devrimi’nin meşhur bileşenleri özgürlük, eşitlik ve kardeşlik (Liberté, Égalité, Fraternité) arasında kendine yer...
Konforlu Delilik: Sürü Psikolojisi ve Fanatizm
Her geçen gün biraz daha kutuplaşan bir toplumda yaşıyoruz.Kutuplaşma hem fanatizmi besliyor hem de ondan besleniyor.Günümüzde artık “bağnazlık”...
İslam’ın evrensel mesajı ‘yerli ve milli’ sloganına sığar mı?
Kıymetli düşünürümüz Atasoy Müftüoğlu beyefendi, son dönem yazılarında, söyleşilerinde entelektüel neşterini zihinlerimizi zapt eden “yerli...
Mamdani’nin bozduğu ezberler
Zohran Mamdani, New York City'nin (NYC) yeni belediye başkanı seçildi.Mamdani’nin önce Demokrat Parti ön seçimlerinde ihtiyar kurtları yendi.Ardından,...
Kendimizi yoklayalım: Ne kadar fanatiğiz?
Fanatizm, genel olarak, toplumsal barışa ve bireysel akla zararlı bir tutum olarak kabul edilir.Fanatik tipler, toplumlar için büyük bir rahatsızlık...
Tanrı hiçbir kurala uymak zorunda değilse
Hür iradenin olmadığı yerde, davranışları düzenleyen kuralların da anlamı kalmaz.Sebep sonuç ilişkisini reddetmek ile hür iradeyi reddetmek...
Tanrı istemezse yaprak düşmez mi?
“Sonuçtan sebep devşiren bir toplum” başlıklı yazıma pek çok yorum geldi.Yorumlar, genelde ileri sürdüğüm iddiayı doğrular nitelikteydi.Sebep...
Sonuçtan sebep devşiren bir toplum
İnsan aklının en temel reflekslerinden biri “neden” diye sormaktır.Bir şey olduğunda, onu neyin tetiklediğini bilmek isteriz.Bu, sadece merak...
Kelebekler! Kendinizi küçük görmeyin!
Tarihin elinde oyuncak mıyız?” başlıklı yazımda bahsettiğim “hür irade” meselesi üzerinde birkaç kelam daha etmek istiyorum.Kendini hayat...
Düz okuryazar olmadan dijital okuryazar olunur mu?
İletişim devriminin en önemli bileşenlerinden biri olan sosyal medyanın kitleler üzerinde derin etkileri oldu.Bu etkilerden birisi de, normalde okuma...
Çöküş sonrasını planlamak
İnsanlık tarihi zulüm, şiddet, zorbalık ve barbarlıklarla dolu.Geçtiğimiz iki asır boyunca da milyonlarca insanın hayatına mâl olan büyük...
Karanlık çökerken
Dünya oldukça karanlık ve kasvetli günlere doğru adım adım ilerliyor.Zulüm, haksızlık, adaletsizlik ve kaba kuvvetle sonuç almalar, toplumların...
Telsizden gelen ses yalan söylüyorsa
Siperde, başınızın üzerinde kurşunlar vızıldarken, elinizdeki telsizden gelecek haberleri bekleyen bir subay olduğunuzu düşünün.Telsiz cızırdıyor,...
Gurbetçilerle yerlilerin alıp veremediği ne?
Yaz tatilinin başladığı günlerde vatan hasretiyle Avrupa’dan yurda akın eden gurbetçilerimiz, tatilleri biterken hüzün içinde dönüş yoluna...
Besim Yusuf, iyi ki varsın!
Besim Yusuf (İngilizce yazımıyla Bassem Youssef) Mısırlı bir komedyen, televizyon sunucusu, yazar ve eski bir cerrah.Özellikle siyasi hicivleriyle...
Herkesin fikrine saygı göstermemiz lazım mı?
Sosyolojinin kurucu babalarından biri olan Emil Durkheim, toplumca kabul gören normların ve ortak değerlerin ortadan kalkması, davranışlarımızı...
Katı olan her şey bir kez daha buharlaşırken: Postmodern belirsizlik ve otorite
Mihail Bakhtin, asla bilinemez, öngörülemez ve hükmedilemez olan tabiat karşısında duyulan korku ve acziyet hissini, belirsizlik dehşetini ‘kozmik...
Tanrı, hükümdar ve değişmezlik illüzyonu
Mihail Mihayloviç Bakhtin (1895-1975), dil, edebiyat ve kültür üzerine geliştirdiği kavramlarla 20. yüzyıl düşünce dünyasını etkilemiş bir...
Siyaset üstü
Siyaset hem bizde hem dünyada yeni bir form almış görünüyor.Farklı toplum kesimlerini ortak hedefler çerçevesinde uzlaştırmak artık siyasetle...
Kızıl Elma neresi?
Ömer Seyfettin'in meşhur “Kızıl Elma Neresi?” başlıklı hikayesi, toplumumuzun kolektif hafızasında kök salmış bir zihniyet kodunu deşifre...
Keloğlan, keleş oğlan!
Mustafa Şahin 21 Haziran 2025 günü çok dikkat çekici bir yazı yayınladı.Maalesef hak ettiği ilgiyi görmeyen yazının başlığı “Sen Niye...
Kıyamet yarın kopacaksa
‘Marshmallow deneyi ve hayatta kalma modu’ başlıklı yazımda gözlerini dünyaya yokluklar içinde açmış, haksızlıklara adaletsizliklere uğramış,...
Marshmallow deneyi ve hayatta kalma modu
1972 yılında psikolog Walter Mischel tarafından Stanford Üniversitesi’nde yapılmış, oldukça meşhur bir psikoloji araştırması var: Marshmallow...
Müslümansak üstün müyüz?
İsrail durduk yerde İran’a saldırıp gündemi değiştirene kadar, kendisi küçük ama tarihte bıraktığı izi çok büyük bir tekneyi konuşuyorduk.Madleen,...
Çare daha güçlü olmak mı gerçekten?
İsrail’in İran’a karşı 13 Haziran 2025 gecesi gerçekleştirdiği saldırı, uluslararası hukuku ve diplomasiyi hiçe sayan bir barbarlık gösterisi...
Yağmacı sadece yıkar. Yapamaz!
Mümtazer Türköne 31 Mayıs 2025’te medyascope sitesinde ilginç bir yazı yayınladı.Türköne önce çeşitli somut örneklerle -tarihteki bütün...
Sevdiğinin yalanından incinmek
Özdemir Asaf’ın meşhur “Lavinia” şiirinden mısralar takıldı aklıma:Yalanlar istiyorsan yalanlar söyleyeyim / İncinirsinÖzellikle “yalanlar...
Andor: Zulme isyanın hikayesi
Bir film ya da dizinin içindeki yan karakterlerden yahut olaylardan birine odaklanarak çekilen yeni yapımlara “spin-off” deniyor.Andor, Star Wars...
Laf salatası değil, yol haritası
Ülke olarak içinden geçtiğimiz siyasi ve ekonomik kriz sadece bir yönetim krizi değil; aynı zamanda bir vizyon, bir çözüm üretme ve bu çözümleri...
Krizden milliyetçilikle çıkamayız
Yaşadığımız büyük krizden Kemalizm ya da İslamcılık ideolojileriyle neden çıkamayacağımızı önceki yazılarımda ele almıştım.Ülkemizde...
Krizden İslamcılık ile çıkamayız
Yaşadığımız büyük krizden, Kemalizm ideolojisi ile neden çıkamayacağımızı bir önceki yazımda izah etmeye çalışmıştım.Bazı kimselerin...
Krizden Kemalizm ile çıkamayız
Türkiye, ekonomik, siyasal ve toplumsal alanlarda iç içe geçmiş derin krizler yaşıyor.Bu karmaşık tablonun içinden çıkmak için yeni fikirler...
Yanlış şarkılar, yanlış fikirler
Bazen, bazı mecralarda çok “yanlış şarkılar” çalınır.Yanlış şarkı olur mu? Olur! Müzik bir iletişim aracıdır ve her şarkı, güftesiyle,...
Sürüyü sorgulamak
Vahşi doğada bir antilop sürüsünü ya da gökyüzünde ahenkle uçan bir kuş katarını izlerken hissettiğimiz hayranlığı düşünelim. Bu kusursuz...
Kültürel gecikme dijital uçuruma dönüşürken
William Ogburn'un ortaya attığı “Kültürel Gecikme” kavramı, nesiller arasında açılan uçurumu anlamlandırma çabamızda işe yarayabilir.Tam...
Emojiler, oyunlar ve isyan: Yeni kuşağın şifreleri
Netflix'in “Adolescence” isimli dizisinde, son derece sıradan bir İngiliz ailesinin daha 13 yaşında katil olan oğullarının hikayesi anlatılıyor.Dizide...
Vicdanın sesini boğmak
“Kafamızdaki Sesler” başlıklı yazıma sığdıramadığım bazı düşüncelerimi fikircografyasi.com platformunda yayınladığım “Kafamızdaki...
Kafamızdaki sesler
Tekil, tutarlı ve bütüncül bir benliğe sahip olduğumuza inanırız.Bilincimizi, hadiseler karşısında istikameti tek başına belirleyen bir kaptan...
Otoriterlikle kalkınmak mümkün mü?
Halkı açlıkla pençeleşen Kuzey Kore, Venezuela, Zimbabve, Eritre, Sudan gibi diktatörlerce yönetilen ülkelerin perişan halleri ortadayken aklı...
Herkesi cüceleştirerek dev olunur mu?
Büyüklük-küçüklük, güçlülük-zayıflık, zenginlik-fakirlik çoğu zaman mukayese meselesidir.Mesela tüm arkadaşlarını bilek güreşinde...
Aradığınız kurtuluş reçetesine ulaşılamıyor!
Hem ekonomik hem sosyal açıdan dehşetli bir sıkışmışlık hali yaşıyoruz.Krizi fırsata çeviren belli bir azınlığın dışında kalan herkes...
Birbirimizin gözünü oymadığımız bir gelecek mümkün!
Çoğumuz, artan eşitsizlikler, kutuplaşma ve ekolojik krizler karşısında umutsuzluğa kapılıyoruz.Tıpkı 1980'lerde SSCB halklarının, değişimin...
Sıfır toplamlı oyun: Squid Game
Netflix'in izlenme rekorları kıran dizisi Squid Game, yaşamakta olduğumuz ahlaki, siyasi, içtimai ve iktisadi krizlere göndermeleriyle dikkat çekiyor.Dizi,...
Zorbalığa karşı çıkamayanları anlama kılavuzu
Hayatım boyunca insanların hadiseler karşısında iradi bir tutum aldıklarına, yani hangi safta duracaklarına hür iradeleri ile karar verdiklerine...
Dünya değişirken eğitim de değişmek zorunda
Yapay zekâ, hayatımızın her alanında köklü değişimlere yol açarken, elbette eğitimin de bu dönüşümden payını alması kaçınılmaz. Sınıflarda,...
Netizen demokrasisi oklokrasiye dönüşürken
Hümanizm dininde insanların arzuları, zanları, kabulleri, yönelim ve hassasiyetleri nihai anlam ve otorite makamı olarak görülüyor.Böyle bir...
Dijital çağda ahlaki rölativizm ve hakikat krizi
Meta firması, Facebook ve Instagram platformlarında insanları manipüle etmeye yönelik kötü niyetli paylaşımların denetimi işini, para ödediği...
Instagram ve Facebook’ta yeni dönem
Instagram, Facebook ve Threads platformlarının çatı kuruluşu Meta, 2016 yılında içerik moderasyonu için bir program başlattı.Facebook, başta...
